Onlar yaşadıkları vahşeti anlatmak üzere hayatta kalabilmiş Holokost Kurtulanları. Onlar ailelerini, masumiyetlerini ve yaşamlarının birkaç yılını yitirdiler. Holokost Anma Günü’nde yaşamlarını yitirenler anısına Yad Vaşem’de 6 meşaleyi yakan 6 kişiyi tanıyalım
Her yıl olduğu gibi bu yıl da Holokost, Yad Vaşem Holokost Müzesi’nin Varşova Gettosu meydanında gerçekleşen etkinliklerle anıldı. 6 Holokost Kurtulanı, Nazilerin yok ettiği bir halkı anmak üzere 6 meşale yaktı.
PERETZ PAVEL HOCHMAN
Peretz Pavel Hochman 1927 yılında sekiz erkek çocuğun dördüncüsü olarak Varşova’da dünyaya geldi. Varşova Gettosunun kurulmasının ardından büyük kardeşler getto sınırları dışında, Peretz Pavel Hochman’ın küçük kardeşi Zankek ile ebeveynleri getto içinde kaldılar. Koşullar giderek kötüleşince iki kardeş gettodan kaçtı. Kentin büyük caddelerinde şarkı söyleyerek, sigara ve gazete satarak hayatta kalmayı başardılar. Müşterilerinin çoğunluğu aralarında SS görevlilerinin de bulunduğu Almanlardı. Babaları Benjamin gettoda açlıktan öldü. Anneleri Miriam 1942 yazı vurularak öldürüldü.
Varşova Gettosu başkaldırısının başladığı akşam Peretz ile Zankek, Polonya yer altı güçlerine katıldılar. Savaş sonrasında Peretz Polonya Ordusunun en değerli payelerinden biri ile onurlandırıldı. 1946’da göç ettiği Kutsal Topraklarda Bağımsızlık Savaşı’na katıldı. Bu yıl Peretz Pavel Hochman Holokost Anma Günü’nde 6 meşaleden birini yakacaktı. Ne yazık ki ömrü vefa etmedi, 31 Mart günü yaşama veda etti. Meşaleyi onun yerine eşi Sima yaktı.
OTTO DOV FERSBERGER
1923’te Çekoslovakya’nın Trnava kentinde doğan Otto Dov Fersberger 1942 baharında babası ve abisi Julius ile Auschwitz’e gönderildi. Üç hafta kadar sonra babası öldü. Erkek kardeşi Lachi, annesi ve büyükannesi gönderildikleri Majdanek’te öldürüldüler. Otto’nun abisi Julius’u son kez görüşü bir içtima sırasında oldu. Abisi Aldar, eşi ve kızları 1943 yılının Temmuz ayında getirildikleri Auschwitz’de SS subayları tarafından öldürüldüler.
Auschwitz’in boşaltıldığı 1945 yılının 18 Ocak günü Otto Polonyalı tutuklular ile birlikte Avusturya’ya giden bir trene bindirildi. Trenden atlayıp ölü taklidi yapan Otto, savaşın sonuna dek iyiliksever bir ailenin evinde gizlendi. 1947’de Theodor Herzl gemisi ile göç ettiği İsrail’de aile kurdu.
DİNA OSTROVER
Asıl adı Donia Pickholtz olan Dina Ostrover 1923 yılında Ukrayna’nın Stryi kentinde dünyaya geldi. 1942 yılının başlarında ailesi ile birlikte bir gettoya kapatıldı, aynı yılın Ekim ayında Belzec ölüm kampına giden bir trene bindirildiler. Yolda babası Donia’ya trenden atlamasını söyledi, aileden birinin hayatının kurtulması lazımdı. Teyzesi ve eniştesi ile yaşamak üzere Donia gettoya geri döndü. Sahte bir Ukrayna kimliği edinen genç kız, doğduğu kent Stryi yakınında Alman subayların kaldığı bir handa iş buldu. Aynı handa çalışan diğer bir işçi ile birlikte Donia, 13 ay boyunca Yahudi bir çifti o çatı altında gizlemeyi başardı.
Savaş sonrasında ailesinden hiç kimsenin hayatta kalmadığını öğrenen Donia, İsrail’e göç etmek üzere girişimlere başladı. Bir yıl bir kampta, bir yıl İtalya’da ve sekiz ay kadar da Kıbrıs’taki göçmen kampında kalmasının ardından ileride eşi olacak Joseph Ostrover ile tanıştı. Genç çift İsrail’de yeni bir yaşama başladı.
ELIEZER EISENSCHMIDT
Eliezer Eisenschmidt 1920’e Belarus’un Lunna kentinde doğdu. 1942’de ailesi ile birlikte Auschwitz’e gönderildi. Aile fertlerinin tümü orada öldürülen Eliezer, cesetleri fırınlara taşıyan Sonderkommando üyesi olarak çalıştırıldı. Beş numaralı krematoryumda elektrikçi olarak çalıştığı dönemde bir grup Yahudi tutuklu ile birlikte 1944’ün Ekim ayında gerçekleşen Sonderkommando’ların başkaldırısında kullandıkları el bombalarını gizlice ürettiler. Başkaldırıya katılanların hepsi Naziler tarafından öldürüldü, Eliezer tabii tutulduğu sorgulamada suskun kalmayı başardı.
1945 yılının 18 Ocak günü Eliezer Eisenschmidt, binlerce tutuklu ile birlikte Auschwitz’den Almanya’ya doğru Ölüm Yürüyüşü’ne çıkarıldı. Polonya sınırına varmadan kaçmaya çalışırken bacağından vuruldu. Yaralı olmasına rağmen arazide gizlenerek hayatta kalabildi. Savaş sonrasında, 1945 yılının Eylül ayında evlendiği Holokost Kurtulanı Yehudit ile İsrail’e göç etti.
MİRİAM LIFTSHER
Miriam Liftsher 1933 yılında Polonya’nın Krakow kentinde doğdu. Adı Manya Wagman’dı. Almanya’nın işgali ile aile Proshovitza kentine göç etti. Manya ile erkek kardeşi Joseph görünüş olarak Aryan’lara benziyorlardı. Manya, Joseph ve babaları trene binerek Krakow’a geçiyor, gettoya gıda sokmaya çalışıyorlardı. Polonyalı bir görevli onları Alman subayına şikâyet edince Manya hapse atıldı. Ailesini bir daha hiç göremedi. 1942 yılının Mayıs ayında Auschwitz’e gönderildi. Yugoslav tutuklulardan edindiği pirinç ile dizanteri nedeniyle ölüm döşeğinde olan bir kadını iyileştirmeyi başardı. 1944’de Manya ne yazık ki Dr. Josef Mengele’nin hizmetine verildi. Üzerinde yaptığı deneyler nedeniyle Manya kısır oldu. 1945’de Bergen-Belsen ölüm kampına doğru yürüyüşe çıkarılanlar arasındaydı. 1945 yılının Nisan ayında serbest kaldığında ailesinin tümünü yitirdiğini anladı. Bir tarım çiftliğinde kendisi de bir Holokost Kurtulanı olan Rudy Liftsher ile tanıştı. 1947’de göç ettikleri İsrail’de bir kız çocuğunu evlat edindiler.
BARUCH KOPOLD
Baruch Kopold 1923 yılında Belarus’un Iwje kentinde dünyaya geldi. 1941 yılında Almanlar bu kenti işgal edince Baruch zoraki ağır işçi olarak çalışmaya gönderildi. Daha sonra ailesi ile birlikte Lida Gettosu’na gönderildi. Babası onu kaçması ve partizanlara katılması yönünde ikna etti. Baruch ile yedi yakın arkadaşı sınırdaki tel örgüleri keserek getto dışına çıktılar, yarı donmuş nehri yüzerek aşıp ormanlık alana girdiler. Orada partizanlar ile karşılaştılar, ancak silahları olmadığı için partizanların arasına kabul edilmediler.
Daha sonra efsanevi partizan Tuvia Bielski’nin tugayına katıldılar. Bölgenin Kızıl Ordu tarafından özgürlüğüne kavuşturulmasının ardından Iwje’ye geri dönen Baruch Kopold, tüm ailesinin Majdanek’te yok edildiğini öğrendi. İsrail’e göç etmek üzere Romanya’ya ulaşmaya çalışırken yakalandı ve bir Sovyet çalışma kampına gönderildi. Bir arkadaşı kaçmasına yardımcı olunca savaş sonrasında gittiği Polonya’da İsrail’e göçün hazırlığı ile görevli bir gruba katıldı. Çekoslovakya, Avusturya ve Alpler üzerinden yürüyerek İtalya’ya ulaşmaya çalışan Yahudi gruplarına rehberlik yaptı. Dov Hoz adlı gemi ile 1946 yılının Mayıs ayında İsrail’e göç etti.
