Büyük veri dedikleri…

İki hafta önce bir güvenlik fuarı vesilesiyle Las Vegas’taydım. Amerika için oldukça kısa sayılabilecek üç günlük yoğun bir ziyaret ve toplantı maratonunun ardından fuara birlikte gittiğim iş arkadaşımla birlikte Cirque de Soleil şovlarından birine gitmeye karar verdik.

Önceki Las Vegas seyahatlerinden bildiğim üzere, sabah saat 9 gibi, fuara gitmeden önce Fashion Mall karşısındaki Tix4Tonight gişesinin önünde sıraya girdik. Tix4Tonight’ı Las Vegas’daki tüm şovlara son dakika indirimli biletlerin satıldığı gişeler gibi düşünebilirsiniz. Gişedeki memur, bilet alırken ehliyetimde yer alan tüm bilgileri kaydettikten sonra, adresimi teyit etmek adına, en son bilet aldığım tarih olan iki sene önceki otelimin güncel olup olmadığını sordu. Kendisine bu sefer kaldığımız otelin adını söyledim, oda numarası detayına kadar işledi. Ka isimli şov için, oldukça yüklü bir meblağ ödeyerek iki tane bilet aldık.

Akşam saat 9’da başlayacak şov öncesinde kısa bir yemek için durduğumuz pizzacıdan çıkarken masayı toplayan temizlik görevlisinin biletlerimizi de çöpe attığını fark ettik. Küçük bir panik ve çöp kutularını talan seansı sonrasında biletleri bu şekilde bulamayacağımızı anlayıp gişeye yöneldik. Durumu anlattık, kimliğimizi gösterdik. Gişedeki görevli bize otelde kaldığımız oda numaramızı sordu, zira eğer biri içindeki kimlikle birlikte cüzdanımı çalıp bileti edinmek istiyor olabilirdi, ancak oda numarası benim bildiğim bir detaydı.

Bundan iki hafta sonra İstanbul Atatürk Havalimanı’nda sabah saat 7 civarında İç Hatlar Terminali’nde arabamı valeye vermek için beklemeye koyuldum. Bilenler bilir, sabah saatleri bu bölüm özellikle çok yoğundur. Yakın zamana kadar elle dip koçanlı fiş kesen görevliler, araçlara taktıkları özel barkodlu etiketler ve bellerindeki kablosuz yazıcılar sayesinde oldukça hızlandılar ve isabetli hizmet veriyorlar. Kızımın araba koltuğu ve puseti sürekli arabada durduğundan bilet üzerine bunların da işlenmesi için görevliyi uyardım, ancak görevli işinin yoğunluğundan bu detayları bilete işlemedi. Bu eşyalara bir şey olmadı ama eğer çalınmış olsalardı hakkımı ararken karşı karşıya kalacağım durumu hayal edebiliyorsunuz sanırım.

Bu kadar detayı neden anlattım?

İçinde bulunduğumuz devir tam anlamıyla bir veri sağanağı yaşadığımız bir devir. Yirmi sene önce bütün İnterneti oluşturan veri miktarı şu anda bir saniyede transfer edilen veri miktarı kadar.

Walmart’ın müşteri işlemlerinden sadece bir saatte 2,5 petabyte (2,5 milyon gigabyte) veri ürettiği tahmin ediliyor.

Facebook, kullanıcılarının ‘beğen’ butonunu kullanımları, yorum yaptıkları haberler ve takip ettikleri sayfalara bakarak kullanıcılarının yüzde 80 doğrulukla cinsel eğilimlerini, politik görüşlerini, dini görüşlerini ve birlikte olacakları kişiyi tahmin ediyor.

HER ADIMIMIZ  KAYIT ALTINDA

Dünya çok hızlı bir şekilde birbirine bağlı hale gelirken, diğer yandan her saniyemizin, attığımız her adımın kayıt altına alındığı bir hal aldı.

Firmalar bu büyük veriyi kullanarak bir takım yaratıcı uygulamalar çıkarmaya çalışıyor. Örneğin, evlerde kullanılan standart güvenlik sistemi ekipmanları ile (hareket algılayıcılar ve kapı ve pencerelere takılan manyetik kontaklar) evlerinde tek başına yaşayan yaşlıların yaşam rutinini öğrenen, sabah kaçta uyanır, saat kaçta kahvaltı eder, kahvaltı için hangi dolapları açar vb. detayları kaydedip, rutinin dışına çıkıldığında bunu bir alarm durumu olarak yöneten uygulamalar var.

Yazılarımı takip edenler bilir, beş seneyi aşkın süre boyunca sektör ileri gelenleri bulut bilişim diye bağırdı, dünya yeni yeni ısınmaya başladı. Yeni dalganın da, önceki ismi karar destek sistemi, veri ambarı vb. olan büyük veri (Big Data) olacağı düşünülüyor.

Eminim ki bu veriyi ne yapacağını keşfeden firmalar müşterilerini şaşırtmaya, cüzdan paylarını ve memnuniyeti arttırmaya devam edecekler, hep birlikte göreceğiz…