Amerikalı JDC (Joint Distribution Committee) gönüllüleri destek verdikleri projelerin hayata geçirilişini görmek amacıyla gerçekleştirmiş oldukları İşitme Engelliler Ana Okulu’nu ziyaret ettiler
Aldıkları eğitim sayesinde konuşmaya başlayan minikleri izlemek onlarla sohbet etmekten haz alan JDC gönüllüleri duygulu anlar yaşadılar.
Projenin amacı ve kapsamı hakkında bilgi veren İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği Başkanı Viki Özromano ile proje hakkında söyleştik
Projenin başlama amacı neydi?
“2007 yılında biz projeyi başlatana kadar, işitme engelliler için hayati önem taşıyan “3 E” erken teşhis, erken cihazlanma ve erken eğitim ülkemizde gerektiği gibi uygulanmıyordu. Çocukların büyük çoğunluğu okul çağına gelinceye kadar bir eğitim almıyordu. Zira 0-6 yaş grubu için eğitim kurum ülke genelinde sadece Eskişehir İçem’de uygulanıyor ve oraya da konuşmayı öğrenebilecek çocuklar alınıyordu. Çocukların çoğu 6 yaşından sonra eğitime başladıklarından, bu durum cihazlandırma yaşını da etkilemekte. Dil kazanım için uygun olan 0-6 yaş grubuna zamanında ulaşılamıyor. İleri yaşlarda yapılan cihazlandırma ise faydalı olmuyor çünkü çocuklar cihazı reddediyorlar. Bu da çocukların sözel iletişim kuramamasına, okuma ve yazma eğitimlerinin istenen düzeyde olmamasına, lise ve üniversite eğitimi alamamalarına neden oluyor.
İşitme engelli çocuklara nasıl yardımcı olunuyordu?
Şu anda üniversite hastanelerinde doğum sonrası işitme taraması yapılıyor. Bu taramadan sonra cihazlandırılıyor, ancak eğitime yönlendirecekleri bir kurum bulunmuyordu. Çocuklar rehabilitasyon merkezlerine devam ederek ayda 8 saat eğitim alıyordu. Aldıkları bu eğitim genellikle uzman olmayan eğitimcilerin verdiği konuşma terapisi veya okul öncesi kavram gelişimi ve akademik bilgileri içeriyordu. Ailelere yönelik psikolojik veya rehberlik hizmeti verecek bir kurum bulunmuyordu.
Şanslı olan çocuklar erken tanılanıyor, erken cihazlandırılıyor ve erken eğitime başlayarak dili kazanıyorlar. Ancak çoğunluk bu şansa sahip değil. Bu durum doğal-işitsel-sözel yöntemin yanı sıra işaret dili eğitimini, 0-6 yaş için zorunlu kılmakta. Yukarıda saydığım tüm bu nedenlerden dolayı ülkemizde 0-6 yaş işitme engelli çocuklar ve aileleri için bir eğitim ve danışma merkezi kurulması gerekiyordu.
Proje nasıl gerçekleşti? JDC’nin katkısı ne oldu?
Yukarıda yazılı olan tüm bu sorunlar 2007 yılında JDC’nin Yahudi olmayan ihtiyaçlılar için ayırdıkları fon sayesinde değişti.
2004 yılında İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği’ni kurduğumuzda birçok araştırma yaptım, 0-6 yaş işitme engelliler eğitiminde dünyada en başarılı kurumun İsrail’de MİCHA Center olduğunu öğrendim. İsrail’e gittiğimde kurumu ziyaret ederek yapılan çalışmaları inceledim. Bu sistemi Türkiye ye nasıl getirebilirim diye düşünürken, karşıma JDC yetkilisi Ami Bergman’ın ‘Elimizde bir fon var sana yardım etmek istiyoruz’ teklifi çıktı.
2007 yılında “0-6 yaş İşitme Engelliler Eğitim Sistemleri Konferansı” JDC sponsorluğunda gerçekleşerek, İsrail’den eğitimciler getirtildi. Marmara, Boğaziçi, Hacettepe, İstanbul üniversitelerinden de konuşmacıların katıldığı bu seminer, Türkiye de bir çığır açtı.
2008 yılında üniversite profesörlerinin İsrail’e götürülerek inceleme yapmalarına fırsat verilmesi, 2009 yılında o dönem T.C. Kadın ve Engellilerden Sorumlu Bakan Nimet Çubukçu ve heyetinin İsrail’e inceleme gezisine gitmesi ile devam etti.
2009 yılında ‘İşitme Engelliler, Eğitimcileri Eğitim Gezisi’ adı altında 22 kişilik konusunda uzman kişileri İsrail’deki 0-6 yaş işitme engelliler merkezlerine 12 günlüğüne eğitime gönderilerek, sistemin ülkemizde uygulanabilmesi için öncelikle eğitimcileri eğitmeleri sağlandı.
Tüm bu destekler sayesinde İstanbul’da ilk kez 0-6 yaş işitme engelli çocukların eğitimine yönelik, Erken Çocukluk Eğitim Merkezi Dosteller İşitme Engelliler İlkokulu’nun bahçesinde bulunan tarihi köşkün JDC ve Türk Musevi Cemaati’nin maddi katkıları ile tüm tefrişatı yapıldı ve 2009 Kasım ayında eğitime açıldı.
18 işitme engelli bebeğin ve ailelerinin eğitim aldığı Milli Eğitim’e bağlı bu anaokulunun ardından İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği 2013 Nisanı’nda Bakırköy’de bir kreş açılışı daha gerçekleştirdi.
Türkiye de yaşayan işitme engellilerin yaşamlarını değiştiren bu projenin gerçekleşmesinde çok büyük bir payı olan JDC yetkililerine sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.
