Amerika doğumlu ilk Yahudi devlet adamı olan Mordechai Manuel Noah 17 Haziran 1811’de Tunus’a büyükelçi olarak atandı
14 Temmuz 1785 günü Philadelphia, Pennsylvania’da dünyaya gelen Mordechai Manuel Noah, Portekiz Sefarad Yahudisi bir aileden gelmekteydi. İlk gençlik yıllarında ticaret ve hukukla uğraşan Noah, Charleston, Güney Carolina’ya taşındıktan sonra ise politikayla ilgilenmeye başladı.
1811’de ABD Başkanı Madison tarafından ilk önce Riga’ya büyükelçi olarak atanan, fakat ataması Kongre tarafından onaylanmayan Noah, daha sonra Tunus’a atandı. Bu ataması Kongre tarafından onaylanınca ABD’de büyükelçilik yapan ilk Yahudi kökenli kişi olarak tarihe geçti. Noah burada Faslı korsanlar tarafından esir tutulan Amerikan vatandaşlarının kurtarılması için büyük çaba harcadı ve başarılı oldu. 1815’te Noah beklemediği (belki de beklediği) bir tepki ile karşılaştı. Dışişleri Bakanı James Monroe, Noah’ın dininin büyükelçilik görevini yapmasında bir engel teşkil ettiğini belirtti. Bu sözler Yahudi toplumunda ve Yahudi olmayan liberal kesimlerde tepkiyle karşılandı. Mordechai Noah, bu kararın kendinden sonra ileride kariyer yapmak isteyecek diğer Yahudilerin de önünü tıkayabileceğini düşünerek birtakım girişimlerde bulundu. Bu girişimler sonucu, önemli siyasi figürlerden John Adams, Thomas Jefferson ve Başkan James Madison’dan devletin laikliği ve Yahudilere hoşgörü gösterilmesi konularında destek mesajları aldı. Bu mesajlardan sonra Yahudi toplumu liderlerinden Isaac Harby’nin yazdığı yazı ise herkese ders niteliğinde oldu. Harby, Monroe’ya da gönderdiği yazısında, “Yahudilerin, devletin hoşgörüyle karşılaması gereken bir dini cemaat değil, Cumhuriyete vatandaşlık bağıyla bağlı olan halkın doğal bir parçası” olduklarını belirtti. Bugün için çok doğal olarak görülen bu söylem unutmayalım ki 1815 yılında dile getirildi. O yıllarda henüz Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat ve Islahat Fermanları yayınlanmamıştı ve Yahudilerin Osmanlı İmparatorluğunda eşit vatandaşlık hakları bulunmamaktaydı.
Daha sonra New York’a dönen Noah, burada gazetecilik ve oyun yazarlığı ile uğraştı. The New York Enquirer, The Evening Star ve The Sunday Times gazetelerinde editörlük de yapan Noah, 1819 yılında başyapıtı olan ‘She Would be a Soldier’ adlı oyunu yazdı. Bu oyun onu önemli Amerikalı oyun yazarları arasına sokarken, bu gruba girmeyi başaran ilk Yahudi yazar oldu.
1825 yılında Yahudilere ait ve onların zor zamanlarında sığınabilecekleri bir şehir kurma projesine girişti; hatta bu uğurda bir arazi bile satın aldı. Fakat bu proje hiçbir zaman başarıya ulaşmadı. Zamanın önemli tartışma konularından kölelik konusunda ise Noah değişik yazılar yazdı. Kölelikten nefret ettiğini belirtse de sanki yaklaşmakta olan iç savaşı görmüş gibi bu konunun Amerikan toplumunu ilerde onarılamayacak şekilde bölebileceğini söyleyerek köleliğin kaldırılması konusunda daha temkinli bir tutum sergiledi.
‘She Would be a Soldier’ adlı eseri bugün hâlâ Amerikan liselerinde okutulmakta olan Mordechai Manuel Noah 22 Mayıs 1851 günü New York’ta hayata veda etti.
