Yahudilerin tercihi Çin Mutfağı

Çin yemeklerinin Yahudiler tarafından sevilmesi, gayet popüler olmasının birçok nedeni var. Bu nedenlerden bazıları tarihsel gerçeklere dayanır, bazıları da iki kültürün de çok eski olmaları ve benzer değerleri paylaşmalarıdır.

Çocukların eğitimlerine verilen önem, aile büyüklerine gösterilen sevgi ve saygı, binlerce yıldan beri taze tutulan gelenekler, dünyanın hemen her yerine dağılmış olmaları Yahudi ve Çin kültürlerinin ortak yönleridir.

Ayrıca, etli yemeklere süt katılmayan Çinli pişirme tarzı ve iki mutfağın da kereviz, soğan, sarımsak, tavuk gibi besinleri bol miktarda kullanmaları Yahudi müşterilerin Çin mutfaklarında hazırlananları hiç yadırgamadan yemelerine katkıda bulunmuştur.

1920’lerde antisemitizmin yaygın olduğu ABD’de yerel lokantalar Yahudilerin giremeyeceklerini kapıdaki afişlerle sertçe belirtirken kendileri de birer azınlık olan Çinlilerin işlettikleri lokantalar hiç bir ayırımcılık yapmadan kapılarını Yahudi müşterilere açmıştı. Çoğu Doğu Avrupa ülkelerinden gelen bu müşteriler de Yiddiş mutfağının demirbaşlarından olan Kreplach ile Çinlilerin haşlanmış hamur köftesi olan ‘Dumpling’ arasındaki benzerliğe hayran kalmışlardı ve diğer yemekleri de deneyerek sevmişlerdi. Aradan geçen yıllarda Ortodoks Yahudiler bile ‘Kaşerut’ sertifikası alan birçok Uzakdoğu lokantasının müdavimleri olmuştur. ABD’deki Yahudilerin Çin lokantalarını sevmelerinin bir başka nedeni de bu lokantalarda İtalyan lokantaların duvarlarında asılı Hazreti İsa, Meryem Ana resimleri ile haçların bulunmamaları idi. ABD’nin birçok şehrinde Yahudi aileler pazar akşamları Çin lokantalarına gitmeyi gelenek haline getirmişlerdir.

Bu yıl, Çinliler 4711 yılına girdiler, Yahudiler ise 5773 yılına. Bununla ilgili bir espri var: ‘Çin yemekleri olmayan bin yıl boyunca Yahudiler ne yediler?’ Eski çağlarda yaşayan Çinli şifacılar, hastalıkları iyileştirmeleri için değil, önlemeleri için görev yaparlardı. Eğer bir ailenin fertleri sağlıklıysa, o aileye bakan şifacının yetenekli olduğu düşünülürdü. Çin tıbbının sağlığa yaklaşımı, doğru beslenmeye, doğru hareket etmeye, ruhsal ve duygusal sağlığa ve dengeye dayanmaktadır. Çin kültüründe, belirli renkler, yönler, mevsimler ve varlıklarla sembolize edilen beş element bulunmaktadır: Su, metal, ağaç, ateş ve toprak.

Az yemenin sırrı küçük porsiyonlar

Japonya’da yaşayan Zen Budizm’i rahiplerine göre, yiyecekler, vücudun sağlıklı olmasını sağlayacak birer ilaçtır. Japon yemekleri, küçük porsiyonlar halinde estetik bir şekilde sunulan sebze, meyve, balık ve pirinç çeşitlerinden oluşur. Daha az yemenin sırrı, küçük porsiyonlar yemektir. Batı kültüründe, tabağımızdaki her şeyi bitirmemiz öğretilir. Bu nedenle, yemeğimizin büyük porsiyonlar halinde servis edilmesi, bizi daha fazla yemeye zorlar.

Daha önce de belirttiğim gibi, yemek yemenin, bütün duyulara keyif vermesi gereken güzel bir deneyim olduğuna inanıyorum. Görme duyumuzu ele alalım. Bu duyumuz sayesinde, yediğimiz şeyin ne kadar güzel göründüğünü anlayabiliriz. Yemek, her zaman estetik bir şekilde hazırlanmalı ve düzenlenmelidir. (En basit bir meyve parçası bile, dünyanın en nadir yemeği gibi servis edilmelidir!) Güzel, renkli ve küçük tabaklar ve çatal bıçak kullanın. Böylece, görme duyunuzu cezbetmiş olacaksınız. Uzakdoğu yemeklerini yerken de daha otantik olarak çubuklarla yemeyi deneyin. Bu şekilde daha yavaş yemek doğal bir hal alır.

Yavaş yemek, mideniz doyduğunda beyninizin bunu vaktinde anlayabilmesini ve ağzınıza attığınız her lokmanın keyfini çıkarabilmenizi sağlar. Yediğiniz şeylerin tadına varın ve şükredin. Uzakdoğu restoranlarında yerken her zaman en basit yemekleri tercih ederim.

SEBZEYLE SOTE EDİLMİŞ PİRİNÇ ŞEHRİYESİ

2 paket taze soya fasulyesi filizi

150 gram pirinç şehriyesi

4 diş sarımsak

2 çorba kaşığı soya sosu

2 paket fiiitaki mantarı

5 yeşil soğan

5 dal Frenk soğanı

2 çorba kaşığı taze zencefil, uzun ince şeritler halinde kesilmiş

½ kırmızı dolmalık biber, uzun ince şeritler halinde kesilmiş

2 çorba kaşığı bitkisel yağ

Erişteleri, paketin üzerinde yazıldığı şekilde pişirdikten sonra süzün. Şiitaki mantarlarını, ezilmiş sarımsak ve biraz soya sosuyla sote edin. Başka bir tavada ise, taze soğanları, biberleri, zencefili ve soya fasulyesi filizlerini de biraz soya sosuyla sote edin. Mantarları ve pirinç şehriyesini ekleyin. İyice karıştırın. Artık afiyetle yiyebilirsiniz. Eğer hepsini aynı gün yiyemezseniz, kalanı iki gün saklayabilirsiniz.

BAHARATLI PİRİNÇ NOODLE

1 kg pirinç noodle

2 diş sarımsak, kıyılmış

2 bardak doğranmış taze soğan

Sıcak susam yağı*

1 çorba kaşığı kırmızı chili biberi (Pul biber veya doğranmış ve çekirdekleri ayıklanmış taze biber kullanabilirsiniz.)

½ çorba kaşığı köri tozu

1 çorba kaşığı soya sosu

200 gram taze soya fasulyesi filizi

Noodle’ı paketin üzerinde yazıldığı şekilde pişirdikten sonra süzün. Wok tavasını ısıttıktan sonra, sarımsağı ve soğanları, az yağda karıştırarak pişirin. Noodle’ı, köri tozunu ve soya sosunu ekleyin. Harlı ateşte 5 dakika pişirin. Filizleri de koyduktan sonra, 3 dakika daha sürekli karıştırarak pişirmeye devam edin.

SUSAMLI NOODLE

1 paket (karabuğday)

Soba noodle

3 çorba kaşığı kavrulmuş susam yağı

2 çorba kaşığı susam ezmesi

2 çorba kaşığı esmer şeker

1 çorba kaşığı balzamik sirke

1 çorba kaşığı pirinç sirkesi

2 çorba kaşığı kavrulmuş susam çekirdeği

2 dal taze soğan veya Frenk soğanı, doğranmış

Noodle’ı paketin üzerinde yazıldığı şekilde pişirip süzün. Diğer bütün malzemeleri ‘blender’a koyup ezme haline getirin ve noodle’ı da bu ezmenin içine koyun. İyice karıştırın. Ağzını kapayıp bir gün boyunca buzdolabında bekletin. Servis yapmadan en az yarım saat önce buzdolabından çıkartıp oda sıcaklığında bekletin. Marul

yapraklarının üzerine yerleştirip kavrulmuş susam çekirdekleri ve doğranmış Frenk soğanı veya taze soğan ile süsleyin. Görsel açıdan zenginleştirmek için, şerit şeklinde kesilmiş kırmızı biberler de ekleyebilirsiniz. Soğuk servis edin.

TERİYAKİ SOSU

100 gram light soya sosu

½ bardak saki (tercihe bağlı)

½ bardak mirin (125 gr.)

1 çorba kaşığı esmer şeker

10 gram taze zencefil, kıyılmış

Bütün malzemeleri orta boy bir tencereye koyun ve çok kısık ateşte, kıvamı iyice koyulaşana kadar sürekli karıştırarak 10 dakika pişirin. Buzdolabında uzun süre saklayabilirsiniz.