Suriye’ye müdahale konusunda isteksiz davranan uluslararası kamuoyunun diplomasi çabaları ilk somut sonucunu verdi. Suriye, ABD’nin askeri müdahale yapmaması için kimyasal silahları uluslararası denetime teslim etmeyi kabul ettiklerini açıkladı
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin hafta başında Londra’da yaptığı “Esad yönetimi envanterinde bulunan kimyasal silahları bir hafta içinde uluslararası denetime verirse Suriye’ye askeri müdahaleden vazgeçeriz” açıklaması, savaşa hazırlanan Ortadoğu’da diplomasi için son şansı yarattı.
Bu düşünceyi Suriye’ye yönelik somut bir teklife dönüştüren taraf ise Rusya oldu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Askeri harekatı engelleyecekse, Suriye kimyasal silahları uluslararası topluma teslim etmeli” açıklamasını yaptıktan sonra konuyu Suriyeli meslektaşı Velid el-Muallim ile görüştü.
Konuyla ilgili Suriye tarafından ilk açıklama ise salı günü geldi. Suriye Dışişleri Bakanı el-Muallim, Rusya’nın kimyasal silahları uluslararası denetime teslim etme teklifini kabul ettiklerini duyurdu. Interfax Haber Ajansı’nın Rus Dışişleri’nden aldığı bilgiye göre duyurduğu haberde el-Muallim’in “Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile olumlu görüşmeler gerçekleştirdik. Kimyasal silahlar konusundaki teklifini sundu, akşam saatlerinde kabul ettik” ifadeleri yer aldı. El-Muallim, Suriye’nin teklifi kabul etmesindeki amacın, ‘ABD’nin saldırgan tavrını azaltmak’ olduğunu belirtti.
Haaretz gazetesinin haber kaynaklarından edindiğini belirttiği öneriye göre, Suriye kimyasal silahların ülkeden çıkarılmasını ve Rusya ya da başka bir ülkeye transfer edilmesini kabul edecek. El-Muallim’in Scud ve diğer füzelerin, Amerikan saldırısından korunması amacıyla, Tartus Rus deniz üssüne taşınması konusunda Putin’den izin talep edebileceği de bildirildi. İzin verildiği takdirde kimyasal silahların da aynı üsse taşınabileceği muhtemel görünüyor.
Suriye sorununa askeri müdahale yerine diplomatik bir çözüm bulmak için yapılan çalışmalar hafta başından beri devam ediyordu. Askeri müdahale konusunda bu hafta yapmayı planladığı oylamayı erteleyen Amerikan Kongresi tavrını diplomatik çözümden yana koymuş oldu.
İran’ın da söylemi değişti
Geçtiğimiz günlerde, İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in, “Biz, Suriye’deki hükümetin, ne yazık ki ciddi hatalar yaptığını ve ülkedeki durumun istismar edilmesinin önünü açtıklarına inanıyoruz,” açıklamasında bulunmasının ardından Suriye’ye karşı Amerika’nın saldırısını önlemek için çabalarını hızlandıran İran’ın, ses tonunu büyük ölçüde değiştirdiği yorumları yapılıyor.
İran’ın önemli yorumcuları İran hükümetine, Suriye krizini önlemeye çalışırken, İran’ı uluslararası bir krize sürüklememesi ve vatandaşlarının çıkarlarını tehlikeye atmaması uyarısını yapıyor. Irak gazetesi Zaman’da yer alan bir habere göre İran, bir saldırı durumunda Suriye’ye asker ve teçhizat sevk etmeyeceğini, Suriye’nin buna ihtiyaç duymayacağını açıkladı.
İran’ın açıklamaları, “Suriye konusu, İran’ın bölgesel politikaları için bir yük halini almaya başladı” olarak yorumlanıyor. Bununla birlikte İran, kimyasal silah kullananların Suriye’de faaliyet gösteren radikal İslamcı güçlerin olduğunu kanıtlama çabalarını sürdürüyor.
