Beklenen Netanyahu-Obama görüşmesi gerçekleşti

Pazartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Barack Obama ile Washington’da bir araya geldi. Netanyahu’yu Beyaz Saray’daki Oval Ofis’te ağırlayan Obama, görüşme sonrası gazetecilere açıklamada bulundu.

İran konusunu detaylı olarak görüştüklerini belirten Obama, İran’ın nükleer silahlara sahip olmaması konusunda Netanyahu ile aynı görüşte olduklarını belirterek, “Geçmişte İran hükümetinin eylemleri ve açıklamaları, İsrail’e yönelik tehditleri ve davranışları göz önüne alındığında yaptırımların kaldırılması için kelimelerin yeterli olmadığı çok açık. İran’ın uluslararası yükümlülükleri tamamen yerine getirmesi ve uluslararası topluma nükleer silah arayışında olmadığını kanıtlayacak eylemlerde bulunması gerekir,” dedi.

Uygulanan ekonomik yaptırımlar nedeniyle İran’ın müzakerelere hazır olduğuna dikkat çeken Obama, “Diplomasiyi test etmeliyiz. İranlıların, uluslararası norm, kanun ve şartlara uyma yönündeki istekliliklerinde ciddi olup olmadığını görmeliyiz,” ifadesini kullandı.  

Müzakereler konusunda çok dikkatli olduklarını belirten Obama, bu müzakerelerin kolay olmayacağını ve İran ile herhangi bir anlaşmaya varılması için tüm beklentilerin gerçekleştirilmesi konusunda ısrarcı olacaklarını vurguladı.

İran konusunda İsrail ve bölgedeki diğer müttefikleriyle görüşmeye devam edeceklerini söyleyen Obama, “Bu konuyu diplomatik yollarla çözmeyi umuyoruz. Ancak, İran’ın nükleer programından vazgeçmemesi halinde askeri müdahale dâhil hiçbir seçeneği de göz ardı etmiyorum,” dedi.  

Obama, ayrıca ABD olarak İsrail’in güvenliğine yönelik taahhütlerinin hiç olmadığı kadar güçlü olduğunu vurguladı.

Netanyahu ise Obama’dan İran’ın görüşmeler sırasında nükleer programını ilerletmeye devam etmesi halinde İran’a uygulanan yaptırımların sıkılaştırılmasını istedi. Netanyahu ayrıca İran yeni Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin İran’ın elinde bulunan nükleer silahlarla ilgili bir an önce önlem almaması halinde İsrail’in tek taraflı olarak askeri müdahale hakkına sahip olduğunu söyledi.

Önlerindeki en büyük zorluğun İran’ın nükleer silah edinmesini engellemek olduğunu belirten Netanyahu  Obama’ya, “Bu amaca bağlı kalmaya devam ettiğinizi belirtmenizden ve İran’ın sözlerinin de gerçek, doğrulanabilir ve anlamlı eylemlerle örtüşmesi gerektiği yönündeki sözlerinizden memnuniyet duydum. İran’ın, İsrail’i yok etme taahhüdü var. Dolayısıyla İsrail için, İran ile gelecekte bir anlaşma yapması, İran’ın askeri nükleer programından vazgeçip vazgeçmemesine bağlı. Kısaca, İran askeri nükleer programından tamamen vazgeçmeli,” diye konuştu.  

Netanyahu’ya göre İran ile gerçekleştirilecek olası bir anlaşma için İran’ın yerine getirmesi gereken dört şart bulunuyor. Buna göre İran ülkede bulunan bütün uranyum zenginleştirme çalışmalarına son vermeli, elinde bulunan tüm zenginleştirilmiş uranyumu yok etmeli, Kum’da çok sıkı şartlar altında korunan dağın altındaki nükleer tesislerini ve Arak’ta bulunan plütonyum reaktörünü kapatmalı.

Netanyahu, Obama’yı ABD’nin Suriye’de Beşar Esad’ın kimyasal silah kullanması sonucu ülkede 1400 sivilin ölümüyle sonuçlanan saldırı sonrası ‘güvenilir askeri güç’ olması konusunda desteklediğini ifade etti.

Obama, Mısır ile ilgili olarak ABD’nin yaşanan olaylarla ilgili kaygılarının devam ettiğini vurguladı. Obama, tüm kaygılara rağmen Kamp David Anlaşması ve Mısır-İsrail barışının sadece iki ülkenin güvenlik ve istikrarına değil, bölge ve ABD’nin güvenliğine hizmet etmesi nedeniyle ABD hükümetinin Mısır hükümeti ile yapıcı ilişkiler kurma taahhütlerinin bulunduğunu belirtti. 

Barış görüşmelerine destek

Netanyahu’ya Filistin barış görüşmeleri sürecinde bugüne  kadar göstermiş olduğu iyi niyetli çabalarından dolayı teşekkür eden Obama, ABD’nin barış görüşmeleri sürecinde ‘kolaylaştırıcı’ rol üstlenmesini amaçladıklarını belirterek, sorunun çözümünü yan yana, barış ve güvenlik içindeki iki devletli çözüm olarak gördüklerini tekrarladı.

Netanyahu daha sonra ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile bir araya gelerek İsrail-Filistin barış müzakereleri, Suriye ve İran hakkında görüştü.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki Beyaz Saray’daki görüşmeden sonra İran ile ilgili olarak : “Hiç anlaşma olmaması kötü bir anlaşma yapmaktan iyidir. Geçtiğimiz hafta el sıkışmak politik açıdan mümkün bile değildi. Şimdi yapacağımız tüm görüşmelerde çok dikkatli olacağız,” dedi.