Yahudilik ve Melekler

Bu bağlamdaki mistik arayışların içinde, ‘Melekler’ az veya çok, hepimizin ilgisini çekmeye başladı. Bu fikirden yola çıkarak, sizler için, Tora’da ve Yahudi inanışında melekler kavramını incelemeye karar verdim.

MELEK NEDİR?

Yahudi inanışına göre, melek kavramıyla ilk kez Tevrat’ın birinci kitabı olan Yaratılış’da (Bereşit) karşılaşırız.

Avraam Avinu’nun cariyesi olan Hagar, hamileyken çölde ona bir melek görünür, ona eve dönmesini söyler… Avraam Avinu’yu evinde adam kılığında üç melek ziyaret eder, yemekten sonra ona ve karısı Sara’ya Yishak’ın doğacağını müjdelerler.

 Avraam Avinu oğlu Yishak’ı, Moriah Dağı’nda kurban etmeğe hazırlanırken,gökten bir melek iner, Avraam’a bir koç gönderir ,oğlu yerine onu kurban etmesini söyler. (Yaratılış 22:10-18). 

 Yaakov bölümünde, Yaakov’un merdivenlerden inip çıkan, ünlü melek rüyası, Yaakov’un geceden sabaha kadar melekle güreş tutması, kardeşi Esav’a barış için bir meleği ulak olarak göndermesi gibi anlatılar mevcuttur.

 Tevrat’ta, Peygamberler(Neviim)kitabında ve birçok kutsal dini metinde,meleklerden bolca söz edilmektedir.

Yahudi inanışına göre, melekler ruhani yaratıklardır. Hiçbir zaman fiziksel bir varlıkları yoktur. Örneğin Neviim kitabındaki peygamberlerin bazıları onları kolları kanat olan, gökselliğe yaraşır tiplemeler biçiminde tasvir etmişlerdir.

MELEKLERİN ADLARI

Kutsal Kitap’ta, adından ilk kez bahsedilen melekler; Gavriel(Gabriel) ve Mihael’dir. Bu meleklerin adları, Daniel Peygamber’in kitabında kayıtlıdır.

Moşe Peygamber’in ilk beş kitabı olan Tora’da meleklerin varlığından söz edilmekle birlikte, herhangi bir isimlendirme yoktur. Hatta meleklere adları sorulduğunda onlar bunu söylemekten kaçınmaktadırlar. Örneğin; Yaakov’la güreşen melek, Hâkimler Kitabı’nda Samson Hikâyesi’nde, Samson’un ailesine görünen müjdeci melek, adını vermeyi reddetmiştir.

Meleklere, isim verilmesine ilk defa Yeruşalayim Talmud’u yazıldığı vakit başlanmıştır. Yeruşalayim Talmudu’nda, Yahudi’lerin M.Ö 348 yılında, Babil Sürgünü’nden, İsrail topraklarına döndükten sonra, kayda geçen anlatılarda, meleklerin varlığından adlarıyla birlikte söz edilmeye başlandı. Talmud ve Kabala’da birçok melekten isimleriyle söz edilir. Aralarında en çok adı geçenler, Uriel, Raziel, Metatron ve Laila’dır.

Maymonides (Ram Bam), Mişna Tora adlı kitabında başlıca on melek sınıfından bahseder.(Mişna Tora-circa 1180), Bunlar hiyerarşik olarak, yüklendikleri görevlerin önemlerine göre sınıflandırılmışlardır.

Melekler: Hayot Ha Kodeş, Ofanim, Erelim, Haşmalim, Serafim, Malahim, Elokim, Bene Elokim, Keruvim ve İşim olarak sınıflandırılırlar. Bu sınıflama, Tanrı’nın meleklere verdiği rütbelere göre yapılmıştır. Melekler, Tanrı’nın yüceliğinin daha iyi anlaşılabilmesi görevlendirilmiş göksel varlıklardır.

HAYOT HAKODEŞ

(Yaşayan kutsal varlıklar)

Melekler evreninin en yüksek rütbesini taşıyan melek sınıfıdır. Bunlar aydınlanmış varlıklar olup, Tanrı’nın Tahtı’nın etrafında dururlar. Ayrıca yeryüzünün ve uzayın derinliklerinde, evrenin her tarafında, etrafında çepeçevre dururlar. Bu melekler etraflarına saçtıkları ışıklarla her yeri aydınlatırlar. Işıkları o denli güçlüdür ki, uzaktan yanan ateşler gibi gözükürler. Yahudiliğin  mistik kitabı Kabala’ya göre bu meleklerin lideri METATRON’dur. Ezekiel Kitabı’nda (1-10) bunlardan söz edilir.

OFANİM (Tekerlekler)

Bu melekler hiçbir zaman uyumazlar. Görevleri, cennette bulunan Tanrı’nın tahtını korumaktır. Bilgelikleriyle tanınırlar. Adları İbranice ‘tekerlek’ anlamına gelir. Kabala Kitabına göre liderleri RAZİEL’dir.Ezekiel Kitabı(1:15-21)

ERELİM

(Cesurlar, kahramanlar)

Bu melekler cesareti ve derin anlayışı temsil ederler. Kabala’ya göre liderleri TZAPHKİEL’dir.İşaya Kitabı(33:7)

HAŞMALİM

(Parlak varlıklar,

Amber varlıklar)

Bu melekler; dürüstlük, sevgi, zarafet, nezaket, merhamet ve şefkati simgeler. Bu meleklerin lideri TZADKİEL’dir. Diğer bir söylemle Tzadkiel Tanrı’nın meleğidir. Avraam Avinu oğlu Yishak’ı kurban edeceği zaman, Tanrı’nın ona bir koçla birlikte gönderdiği melek Tzadkiel’dir.Ezekiel Kitabı(1:4)

SERAFİM

(Yananlar, tutuşanlar)

Seraf Melekleri adaleti simgeler.Kabala’ya göre KAMAEL onların lideridir. İşaya Kitabı’nda Serafim’den şöyle söz edilir; "Üzerinde Seraflar duruyordu; herbirinin altı kanadı vardı; ikisiyle yüzlerini, ikisiyle ayaklarını örtüyor, öbür ikisiyle de uçuyorlardı. Birbirlerine şöyle sesleniyorlardı: Herşeye egemen olan RAB, kutsaldır, kutsaldır, kutsaldır.Yüceliği bütün dünyayı dolduruyor” İşaya (6:2-4)

devam edecek...

Geceleri uykuya dalmadan önce, ettiğimiz duaların içinde şöyle bir yakarı vardır,

“İsrail’in Tanrısı, Rabbimin adıyla;

Mihael, sağ elimin üstünde,

Gabriel, sol elimin üstünde,

Uriel önümde,

Rafael  arkamda dursun,

Ve Tanrı’nın kutsal ışığı Şehina başımın üzerinde olsun”