Sünnet Avrupa’da yasaklanacak mı?

Müslüman ülkelerden gelen göçten fazlasıyla etkilenen başta İskandinavya ve Almanca konuşulan ülkeler olmak üzere Avrupa’da, 18 yaşından küçük erkek çocuklara yapılan sünnet törenine karşı tavır alınıyor.

Resmi bir gücü bulunmayan, 47 üye devletli Avrupa Konseyi Parlementer Meclisi (AKPM) 1 Ekim’de Müslüman ve Yahudiler tarafından gerçekleştirilen sünnet törenlerine sıkı tıbbi gözetim getiren kararı imzaladı. Karar erkek çocuklarının on dört yaşından önce ve kendi rızası olmadan sünnet edilmemesini öngörüyor. 78 kabul oyuna karşılık on üç ret oyuyla kabul edilen ancak bağlayıcılığı olmayan karar, sünneti ‘çocukların fiziksel bütünlüklerinin ihlali’ olarak nitelendirmekle kalmayıp kadın sünneti olarak da adlandırılan ve Avrupa’da yasak olan genital sakatlama ile kıyaslıyor.

İSRAİL KARARIN İPTALİ İÇİN BASTIRIYOR

İsrail Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Konseyi’nin sünnet karşıtı önergesini kınayarak, kararın derhal feshedilmesi çağrısında bulundu. Sünnetin; İslam, Yahudilik ve bazı Hıristiyan çevrelerde yaygın, çok eski ve önemli ortak dini bir gelenek olduğuna dikkati çeken İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Yigal Palmor, “Kadın sünneti gibi kınanması gereken barbarca bir uygulamanın sünnet geleneğiyle karşılaştırılması korkunç bir cehalettir,” dedi. Palmor kararın Avrupa’da nefreti ve ırkçılığı arttırmasından duyduğu endişeyi dile getirdi. İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres de Konsey’in Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland’a şahsi bir mektup yollayarak yasağa müdahale etmesini istedi.

Peres mektubunda, “Avrupa Konseyi gibi kültürel ve dini hakları korumaya kendini adamış bir kuruluşun ilkesine tam zıt bir duruş sergilemesi, Avrupa’daki Yahudi cemaatlerini sarsacaktır. Sünnetin kökleri binlerce yıl öncesine dayanır, Yahudilerin başlıca geleneğidir ve aynı zamanda zorunluluğudur,” diye seslendi.

Jagland’ın mektuba yanıtı, “Küçük erkek çocukların dini sebeplerle sünnet edilmesine ilişkin yasal hüküm bulunmuyor,” şeklinde oldu. Jagland sözlerine şöyle devam etti: “Yasal bağlayıcılığı olan standartlarımız kadın sünneti ile erkek sünnetini hiçbir şekilde aynı kefeye koymaz. Kararın Müslüman ve Yahudi toplumlarında yarattığı tepkileri anlayışla karşılıyorum; vurgulamak istediğim konu AKPM’nin istişare organı olarak işlediği ve Konsey’in duruşunu temsil etmediğidir.”

YASALLAŞMA BEKLENMİYOR

Sünneti şiddet tanımına sokan kararı alan AKPM, aynı zamanda sünnet yasağının, 2015’te kabul edilecek yeni çocuk hakları yasasına dâhil edilmesi yönünde Bakanlar Komitesi’ne tavsiye kararı çıkarttı. Tavsiye önergesinde, başta çocuklara yönelik şiddet ve çocukların kendi haklarındaki kararlara katılımı olmak üzere fiziksel bütünlük konusunun, çocuk hakları yasasına dâhil edilmesi istendi. 47 ülkenin dışişleri bakanlarının oluşturduğu ve asıl karar organı olan Bakanlar Komitesi şimdi bu tavsiyeye resmi bir cevap vermekle yükümlü.

Sünnet yasağının resmi bir Avrupa politikasına dönüşme ihtimalini az bulan yetkililer, Bakanlar Komitesi’nin cevabının zayıf bir tonla temelde erkek sünnetini görmezden gelerek, fakat öte yandan kadın sünnetini sertçe kınayan bir açıklama şeklinde olacağını öngörüyor.

En azından yakın bir gelecekte herhangi bir Avrupa ülkesinde sünnet töreninin yasaklanması ihtimal dâhilinde görünmüyor. İsveç ve Finlandiya dışındaki Avrupa devletlerinde meclisler sünneti yasaklamaya yönelik yasa tasarılarını reddetti. Söz konusu iki ülkede ise sünnetin sadece sertifikalı pratisyenler tarafından gerçekleştirilmesine izin veriliyor.  Almanya’da ise geçen yıl Köln’de bir mahkemenin sünnetin vücutta yaralanmaya sebep olduğu gerekçesiyle iki hahama suç duyurusunda bulunmasının ardından ülkede büyük tartışmalar olmuş; nihayet Alman Meclisi Bundestag, hızlı bir adımla gerçekleştirdiği oylamada ezici bir çoğunlukla sünnete izin verilmesi yönünde kanun çıkarmıştı. 

İSRAİL TÜRKİYE’DEN DESTEK İSTEDİ

Avrupa Konseyi’ne üye olan Müslüman ülkelerden Türkiye, Bosna Hersek ve Azerbaycan ile tarihsel sebeplerden dolayı Almanya, sünnet yasağının yasallaşmasına karşı çıkacak olan ülkelerin başında geliyor. İsrail kararla mücadelede Türkiye’nin işbirliğini istedi. İsrailli yetkililer bu güç birliği sayesinde kararın tersine döndürülmesini ve bu sayede iki ülke arasındaki gerginliğin azalmasını ümit ediyorlar. İsrail gibi Türkiye de tepkisini sert bir dille ve birçok kanaldan dile getiriyor. AKPM Türkiye Heyeti Başkanı AK Parti Milletvekili Nursuna Memecan’ın ve Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’den gelen sert değerlendirmelerinden sonra Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ da, “Fevkalade yanlış bir adım. Çünkü bu açık bir şekilde din ve vicdan özgürlüğüne müdahaledir. Hukuki değildir ve Avrupa değerleriyle çatışan bir karardır,” dedi.