Kabala’daki yaşam ağacının sefirotların özelliklerini ve onlara ait baş meleklerin kimler olduğunu, dini metinlerde nasıl betimlendiklerini anlatmaya devam ediyoruz.
Altıncı sefira TİFERET, baş meleği RAFAEL
Tiferet’de güzellik, süs ve ziynet vardır. Merkezdeki Tiferet kalplerin kalbidir. Merhamet ve hükümle birlikte, kutsal ruhun üçlemesini oluşturan, merhamet, hüküm, ruh(güzellik),yüksek sefiralar olan hikmet ve anlayışla birlikte ‘Tanrısal Ruh’un büyük üçlemesini yaparlar ve bu üçlemenin ortasında da Ruah ha Kodeş vardır. İnsan psikolojisinde Tiferet ‘kendisi’dir, şahsın çekirdeği esasıdır. Ancak bu, günlük benliğin arkasındaki ‘ben’dir. Adalet(Gevura),Merhamet(Hesed),Anlayış(Bina) ve Hikmet(Hohma) yüksek merkezlerinin genelde pek farkında olunmayan etkilerini odaklar.
Tiferet sefirasını baş melek RAFAEL temsil eder. MALAHİM(Melekler, haber getirenler)sınıfının lideri olan Rafael’in İbranice anlamı “Tanrı iyileştirir” demektir. Ayrıca,”İyileştiren Tanrı” ve “Tanrım lütfen iyileştir” anlamına da gelir. Rafael’in Yahudi inanışında, hastalıkları iyileştiren melek olduğu kabul edilmektedir.
Meleklerin adlarından, Moşe’nin ilk beş kitabında söz edilmezken, Tiberya’lı Rabbi Şimon Ben Lakiş, meleklerin özel isimlerine ilk kez Babil Talmud’unda rastlandığını söyler. Modern çağ din bilginleri de aynı fikirdedirler.
Melek Rafael’den, Yahudi Apokrif(Tevrat sonrası yazılan dinsel metinler) kitaplarında bahsedilmektedir. Özellikle Qumran Yazıtları arasında bulunan Tobit(Tovi) kitabında melek Rafael’in,Tobit’i iyileştirdiğinden söz edilmekte.
Enoh(Hanoh) kitabında şöyle bir cümle vardır; “Rafael, Dudael Çölü’nde Azazel’i bir fırlayışta yakalar. Tanrı ona yine seslenir, ‘onu el ve ayaklarından bağla ve çölün derinliklerinde ona bir yer hazırla. Karanlıkta kalsın. Etrafını kayalarla kapat,ışığı göremesin..Büyük yargılama gününde,ateşlerde yansın.”Enoh 10:4-6
Bu satırlar bize, Bet ha Mikdaş zamanında Yom Kipur’da vahşi çöle salınan günah keçisini(Azazel) anımsatmaktadır. O dönemde Azazel’in çölde vahşi hayvanlar tarafından parçalanmasının ardından, herkesin günahlarının bağışlandığına inanılır, böylece Kipur günü şenliklerle biterdi.
Yedinci sefira NETZA,
baş meleği HANİEL
Netza ‘zafer’, Tiferet’in ‘güzellik’ altından, parlak ışık ile tamamlayıcı özellikler ortaya çıkar. Bunlar da merhamet ve güç sütunlarında en alttadır. Aktif genişleyici taraf Netza’dır.
Netza sefirasının Baş meleği Haniel’dir. ‘Tanrı’nın Neşesi’, ‘Tanrı’nın İnayeti’ anlamını taşır. Diğer isimleri Anael, Hanael veya Aniel’dir. Melekler listesinin yedinci baş meleğidir. Elohim( Tanrısal Varlıklar) melek sınıfının lideridir. Venüs gezegeninin temsilcisidir. Haniel adının İbranice ‘hana’ah’ (haz, memnuniyet) kelimesinden geldiği tahmin edilmektedir.
Sekizinci sefira HOD, baş meleği MİHAEL
Hod , ‘ihtişam’ anlamına gelir. Geleneksel olarak, Netza(zafer) ve Hod (parlaklık, görkem, ihtişam) olarak tercüme edilir. Bu kutsal değerler, Tanrı’nın misafirleri rolünü üstlenirler ve kutsal isteği yapmak üzere gönderilirler. İnsanda yaşamsal, ruhsal ve fiziksel olaylar olarak gözükür. Bunlar aktiflik, içgüdü, atılganlık ve(Netza),sonsuzluk, kontroldür. Hod(yansıma),melek sınıfının adı Bene Elohim’dir(Tanrının Çocukları). Liderleri MİHAEL’dir. İbranice “Kim Tanrı Gibidir?”anlamına gelir.
Daniel Kitabı’nda melek Mihael’in adı üç kez geçmektedir. Bir keresinde “büyük prens senin halkının çocukları için, ayağa kalkmıştı” denilmektedir. Bu cümlenin din bilginlerine göre, Baş melek Mihael’in Tanrı ile kendi halkı arasında çıkan anlaşmazlıklarda, Bene İsrael’in avukatlığını yüklenmiş olduğu anlamında kullanılmasıdır.
Baş melek Mihael, Yahudi dini edebiyatında ve dini metinlerde adı en çok geçen melektir.
Dokuzuncu sefira YESOD (Temel, Asıl) Baş meleği GABRİEL
Yesod sefirasını temsil eden Baş melek GABRİEL’dir. İbranice “Tanrı Benim Kuvvetimdir” anlamını taşıyan Gabriel (Gavriel),Tanrı’dan kullarına mesaj getiren tipik bir haberci melektir. Tevrat’ta, Daniel Kitabı’nın, Durugörüler bölümünde (Daniel 8:15-26/ 9:21-27) Melek Gabriel’den söz edilmektedir. Daniel, ondan “Gabriel Kişisi” diye söz etmektedir.
Gabriel’den ayrıca Qumran Mağaraları’nda bulunan yazıtlarda, Enoh’un kitabında sıkça bahsedilmektedir. Ezekiel Peygamber’in kitabında ise, Gabriel, Yeruşalayim’e Bet Ha Mikdaş’ı yıkmak üzere gönderilen melek olarak tasvir edilir.
Kabala Kitabı’nda Gabriel, Kerub Meleklerinin (Kerubim) lideridir. Gabriel ve Mihael’in, Tanrı’nın krallığının sarayında, ona en yakın duran meleklerden olup, Tanrı’ya dualar hakkında sorular sorup, cevaplarını kendi meleklerine öğrettiği anlatılır.
Onuncu ve son sefira MALKHUT (Krallık) Baş meleği SANDALFON
Bu sefiranın Baş meleğinin adı SANDALFON’dur. Bu melek İŞİM (İnsan Benzeri Varlıklar) melek sınıfının lideridir.
En alttaki sefira (Malkhut), Keter’in (Taç) tamamlayıcısıdır. Burada parlayan ışık yere iner ve Tanrı’nın madde içindeki varlığı olan Şehina’yı tesis eder. Ağaç tamamlanmıştır. Kök, gövde, dallar ve meyve, ağacın varlığa ulaşmasını sağlar veya irade, akıl, kalp, vücut veya Tanrısal istek, Tanrısal akıl, Tanrısal vücut, Tanrısal kalp olarak da ifade edilebilir. Dört unsur, yani toprak, su, hava ve ateş insan bedeninde de bulunmaktadır ki bunlar aynı zamanda Malkhut’un dört katmanıdır; katılar, sıvılar, gazlar ve radyasyonlar olarak bizi canlı tutan, bunların birbirleriyle reaksiyonlarıdır.
SANDALFON, mistik Rabinik Yahudi metinlerinde, özellikle Midraş,Talmud ve Kabala Kitapları’nda adından sıkça bahsedilen bir baş melektir.Çok eski kayıtlara göre Sandalfon, Eliyahu Anavi’nin (İlyas Peygamber),göğe yükseldikten sonra,metamorfoza uğrayarak,melek statüsüne kabul edilmiş halidir.Daha sonra özellikle Midraş metinlerinde,Sandalfon’un, Metatron’un(Enoh-Hanoh) ikiz erkek kardeşi olduğuna dair yazıları bulunmaktadır.
SANDALFON adının anlamı
Yunancada yer alan Synadelphos (Sinadelfos) kelimesinin ‘eş kardeş’ anlamına gelmesi, Sandalfon adının Yunanca köküne dayandığını düşündürmektedir. Bir diğer olasılık ise yine Yunanca bir kelime olan ‘Sandalion’ yani sandalet demektir. Buradan da ‘Sandalet giyen kişi’ olarak düşünülebilir.
Sandalfon, fiziksel görünüş olarak da çok uzun boylu, neredeyse dev adam olarak tasvir edilir. Diğer bir melek olan Palaniel ile de özdeşleştirilir. Palaniel, 500 yıl boyunca yaya olarak seyahat eden dev bir melektir. İbrani Mitolojisi’nde, Musa Peygamber, cennetin üçüncü katında Sandalfon ile karşılaşır ve ona “Uzun Boylu Melek” der. Babil Talmud’unda (hagiga 13 b) bölümünde, Sandalfon’un cennete ulaştığında, İsrafil ve Yunan mitolojik yaratıklarından Typhon ile karşılaştığını yazar. Böylece Sandalfon’un da mitolojik bir karakterle özdeşleştirildiği saptanmaktadır. Bu melek ayrıca Sarim (Melek prensler ve Hazzan (Cennet şarkılarının ustası) olarak da nitelenir.
Şelomo Ameleh’in (Hz.Süleyman) yaptırdığı Bet Hamikdaş ‘ın kapısının anahtarının üzerinde, Ahit Sandığının üzerindeki Kerublardan biri olan, soldaki dişi Kerub’un resmi kazılıdır. Bu resim Sandalfon’undur.
Enoh Kitabının üçüncü bölümünde ise, Sandalfon Altıncı cennet katının yöneticisidir. (Makom).
Melek Sandalfon’un karakteristik özellikleri
Sandalfon ‘Müziğin Meleği’ olarak da kabul edilir. Aynı zamanda baş meleklerden Selafiel ile birlikte ‘duaların meleğidir’. Cennet müziklerinin yöneticisidir. Sandalfon yeryüzünde edilen duaları, cennette kabul eden ve bu duaların hepsini, çiçekten çelenkler halinde, Tanrı’ya sunan melektir. Sukot Bayramı’nda hazırlanan sukalardan bahseden kutsal metinlerde kendisinden böyle bahsedilmektedir.
İnsanlar dini ilahiler bestelerken ve söylerken, bunların Tanrı katına ulaşması için Baş melek Sandalfon’dan yardım alırlar. Yeryüzünün daha yaşanabilir bir hale gelebilmesi için, bestelenen dini müziklerin, en mükemmel hale gelebilmeleri için Sandalfon, müzisyenlere yardım eder.
Sandalfon, henüz ölmeden önce, Tanrı tarafından ateş arabasıyla yanına alınan Eliyahu Anavi olarak kabul edildiği halde, dev bir melek olarak da anlatılır. Babil Talmud’unda yer alan Moşe’nin cennete yükseliş hikâyesinde bundan bahsedilir.
Sandalfon’n cennetteki kaçıncı katta bulunduğuna dair, din bilginleri tam bir anlaşmaya varamamışlardır. Eski İbrani metinlerinde, Enoh’un Kitabı’nda cennetin Üçüncü katında, Kabala’nın en kutsal kitaplarından biri olan Zohar’da (İhtişamın Kitabı),cennetin yedinci katında durduğu ve oradaki meleklerin lideri olduğu yazılıdır.
Mistik inanışlarda Melek Sandalfon, melek orduları ve Baş melek Mihael ile birlikte, Satan (Şeytan) ve onun kötü yaratıklarının ordusu ile savaşmıştır.
Sandalfon, Tanrı’nın cennetteki tahtının yanında durmaktadır.
Bazı inanışlarda, Sandalfon’un, dünyaya gelirken lohusaların yanında durduğuna inanılır. Yine Yahudi folklorik inanışında, Peygamber Eliyahu Anavi’nin, lohusaların ve bebeklerin koruyucusu olduğuna inanılır. Sekizinci günde sünnet edilen erkek bebeğin kirvesinin oturduğu sandalyenin adına KİSSE ŞEL ELİYAHU (Eliyahu’nun sandalyesi) denir.
devam edecek...
