Türkiye tazminat miktarını düşürdü

Pazar günü İsrailli üst düzey bir yetkili Haaretz gazetesine yaptığı açıklamada Türkiye’nin, üç sene önce Gazze’ye yola çıkan Mavi Marmara gemisine yapılan operasyonda ölen dokuz Türk için talep ettiği tazminat miktarını düşürdüğünü belirtti.

Tazminat konusunda anlaşmaya varıldığı takdirde diplomatik ilişkilerin yeniden büyükelçilik seviyesine çıkarılarak, elçilerin yeniden görev yerlerine dönmesi bekleniyor. Gazetede yer alan haberde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun gelen teklifi değerlendirdiği yer aldı.

İsrailli bir yetkili bu ayın başında Türkiye’nin müzakerelere devam etmek istediğini ve İsrail’in de bu davete karşılık olarak üst düzey yetkililerden oluşan bir grubu İstanbul’a gönderdiğini açıkladı. İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Yosi Kohen ve Netanyahu’nun özel temsilcisi Joseph Ciechanover başkanlığında İstanbul’a gelen heyette İsrail Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Nissim Ben-Sheetrit de bulunuyordu. Ben-Sheetrit’in heyette bulunması, Türkiye’ye olan olumsuz yaklaşımıyla bilinen İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’ın bu konudaki tutumunu değiştirdiğinin bir göstergesi olarak algılandı.

Aralık ayının başında İstanbul’da Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile bir araya gelen İsrailli heyet, Türkiye’nin operasyonda ölenler için talep ettiği tazminat miktarı konusunda görüştü.

Haaretz’e göre mayıs ayında Türkiye, ölen her kişinin ailesine 1 milyon dolar tazminat ödenmesini talep ederken, İsrail 100 bin dolar ödemeyi planlıyordu. İstanbul’daki görüşmeye katılan İsrailli üst düzey bir yetkili, Türkiye’nin tazminat miktarını düşürmeyi kabul ettiğini açıkladı. 

İsrailli yetkili, “Anlaşma neredeyse hazır. Miktarla ilgili hâlâ fikir ayrılıkları var ama onlar da gideriliyor. Her iki taraf da sorunları bir an önce çözüp ilişkilerin yeniden ‘normalleşmesini’ istiyor,” dedi.

Anlaşmanın sağlanması halinde tarafların ilişkilerin yeniden büyükelçilik düzeyine yükseltildiğini açıklaması öngörülüyor. Bunlara ek olarak, Türkiye’nin Mavi Marmara olayına karışan İsrailli askerlere açılan davaları düşürmesi, gelecekte de benzer davalar açılmasını engelleyecek bir yasa çıkartması ve Ankara’nın uluslararası forumlarda İsrail karşıtı politikalarına son vermesi bekleniyor.

Bu gelişmelerden önce Türk ve İsrailli bakanların bazı açıklamaları da iki ülkenin karşılıklı olarak ilişkilerini geliştirme çabasında olduğunun kanıtı olarak gösteriliyordu. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan 15 Aralık’ta Monako’da katıldığı Dünya Siyaset Konferansı sırasında İsrail Radyosu’na bir demeç vererek, Türkiye ile İsrail arasında “Bölgedeki ve dünyadaki durum göz önüne alındığında müşterek çıkarlara sahibiz” demişti.

BM Akdeniz Konferansı için 4 Aralık’ta İstanbul’a gelen İsrail Çevre Bakanı Amir Peretz de Mavi Marmara olayında sonra Türkiye’ye bakanlık düzeyinde ilk ziyareti gerçekleştirmiş ve gazetecilere yaptığı açıklamada,”Türkiye ile İsrail arasındaki sorunların yakında çözüleceğine inanıyorum,” ifadelerine yer vermişti.

İSRAİL İLE TÜRKİYE ARASINDAKİ İLİŞKİLER NASIL BOZULDU?

İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkiler ilk olarak, İsrail’in Aralık 2008’de Gazze’ye yaptığı ve çok sayıda kişinin ölümüyle neticelenen operasyon sonrası Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Ocak 2009’da Davos’ta İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres’e yaptığı ‘siz öldürmeyi iyi bilirsiniz’ çıkışı nedeniyle gerginleşmeye başlamıştı. Mayıs 2010’da gerçekleşen Mavi Marmara baskınında dokuz Türk vatandaşının öldürülmesiyle, iki ülke arasındaki diplomatik ilişikler en alt seviyeye inmiş, 2011 yılında da İsrail’in Ankara Büyükelçisi ülkesine geri dönmüştü.

Geçtiğimiz mart ayında ABD Başkanı Barack Obama’nın İsrail’i ziyareti sırasında iki ülke arasındaki ilişkiler yeniden ilerleme kaydetmeye başladı. Obama’nın teşvikiyle Erdoğan’ı arayan Netanyahu, yaşananlardan dolayı özür dilemiş ve iki lider ülkeleri arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi yönünde mutabık kalmışlardı.

Bu olaydan sonra iki ülke arasında heyetler seviyesinde birkaç görüşme gerçekleşmiş ancak Türkiye’nin konuya ilişkin şartlarından biri olan, saldırıda yaralanan ve ölen kişilerin ailelerine ödenecek tazminatların miktarı konusunda anlaşmaya varılamaması yüzünden yeniden çıkmaza girmişti. Ekim ayında Washington Post gazetesinde Türkiye’nin, Mossad için çalışan İranlı ajanları Tahran’a ihbar ettiği yönünde bir haber çıkması üzerine iki ülke arasındaki ilişkiler yeniden donma noktasına gelmişti.