İsrail, Filistin Yönetimi ile barış müzakereleri nezdinde üzerinde anlaştığı 26 Filistinli mahkûmu serbest bıraktı. Mahkûmların serbest bırakılmasının ardından beklenen ‘yeni yerleşimler’ açıklaması ise gelmedi
Cumartesi akşamı İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun başkanlığında oluşturulan bakanlık komitesinin onayından sonra, 1993 Oslo Anlaşması öncesi adam öldürmekten hüküm giymiş 26 Filistinli mahkûm pazartesi gecesi serbest bırakıldı.
Bu grup, nisan ayında sonlanacak İsrail-Filistin barış müzakereleri çerçevesinde İsrail cezaevlerinden serbest bırakılan üçüncü grup oldu. Anlaşma uyarınca İsrail her biri 26 mahkûmdan oluşan dört ayrı grup şeklinde mahkûmları serbest bırakıyor. Bugüne kadar iki ayrı grupta toplam 52 kişi serbest bırakıldı.
İsrail’in birçoğu terör eylemlerine katılmış olan mahkûmların serbest bırakılmasını cumartesi gecesi onaylamasının ardından, başta yakınlarını kaybedenlerin aileleri olmak üzere binlerce kişi Netanyahu’nun Kudüs’te bulunan evinin önünde gösteriler düzenledi.
Sekizi Gazze’den diğer 18’i de Batı Şeria’dan olan mahkûmlar evlerine gönderilmeden önce Filistin lideri Mahmud Abbas eşliğinde kalabalık bir grup tarafından Ramallah’ta karşılandılar. 19 ila 28 sene arasında hapis cezasına çarptırılan mahkûmlar, serbest kaldıkları dönemde herhangi bir terör eylemine katıldıkları takdirde yeniden cezaevine dönerek cezalarının geri kalan kısmını çekecekler.
Her iki tarafa da taslak bir anlaşma üzerinde uzlaşmaları yönünde baskı yapan ABD için mahkûmların serbest bırakılması, İsrail- Filistin barış görüşmeleri kapsamında güven tazeleyici bir unsur olarak görülüyor.
KERRY GÖRÜŞMELERE ARA VERMİYOR
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin barış müzakerelerine hız kazandırmak için 1 Ocak’ta Netanyahu ve Abbas ile görüşmek üzere yeniden bölgeyi ziyaret edeceğini açıkladı.
ABD yetkililerine göre, Kerry tarafların, nisan ayından önce bir taslak anlaşma imzalayarak, nihai bir anlaşmaya varabilmek için müzakere sürecini bir sene daha uzatmalarını istiyor. Yetkililer imzalanacak taslak anlaşmanın temmuz ayında başlayan görüşmelerin ilerleme kaydettiğinin bir göstergesi olacağını belirtiyorlar. Taslak anlaşma güvenlik, Kudüs’ün durumu ve Filistinli göçmenlerin geleceği gibi taraflar arasındaki anlaşmazlıkların temelini oluşturan konuları kapsıyor.
Filistinli üst düzey yetkili Nabil Sha’ath, Ma’an gazetesine yaptığı açıklamada Filistinlilerin İsrail ile anlaşmaya varmak istediklerini ifade etti. Sha’ath sözlerine şöyle devam etti: “Ancak İsrail’in topraklarımızı bölmek, Ürdün Vadisi’ni kontrol altında tutmaya devam etmek, İsrail’in bir Yahudi Devleti olarak tanımamızı istemesi ve Kudüs’teki Filistin egemenliğini yok sayması barış sürecini imkânsız kılıyor.”
Sha’ath sözlerini Filistinlilerin İsrail’i bir Yahudi Devleti olarak tanımayacaklarını söyleyerek noktaladı.
AB yeni yerleşim planları konusunda İsrail’i uyardı
İsrail televizyonu Kanal 10’a demeç veren Avrupa Birliği temsilcisi, İsrail’in üçüncü grup Filistinli mahkûmların serbest bırakılmasını takiben, yeni yerleşim bölgelerinin inşaatına ilişkin açıklama yapması durumunda, Avrupalı hükümetlerin sert tepkisiyle karşılaşacağını belirtti.
İsmini vermek istemeyen temsilci, “İsrail’in cezaevlerinde tutulan Filistinli grubu serbest bırakmasının ardından Yeşil Hat’ın ilerisine inşaat yapma planlarını açıklamasının anlayışla karşılanmayacağını,” vurguladı. AB yetkilisi, İsrail’ın bu yönde davrandığı takdirde AB’den gelecek sert tepkilere hazırlıklı olması gerektiğini ekledi.
Filistinlilerin serbest bırakılmasını takiben İsrail’in yeni yerleşim planlarını açıklaması bekleniyordu. İsrail televizyonu Kanal 2’nin haberine göre, açıklanması beklenen yerleşim planı Kudüs’te 600 yeni yerleşim birimi ve 800 bloğu kapsıyordu.
İsrail hükümetinden bir yetkili, İsrail’e tepki olarak herhangi bir uluslararası kuruma gidilmesinin İsrail ile ABD arasında varılan ve temmuz ayından bu yana İsrail-Filistin görüşmelerinin önünü açan anlaşmanın ihlali sayılacağını belirtti. Yetkili İsrail’in anlaşma kapsamında yerleşim planlarını durdurmaya yönelik bir söz vermediğinin de altını çizdi.
Öte yandan, ABD yönetimi, kendilerinin yerleşim bölgelerindeki inşaatlara karşı olmalarına rağmen, bu yönde yapılan açıklamaların kamuoyunda şaşkınlık yaratmadığını ve temmuz ayında varılan anlaşmayı bozarak görüşmelerin yeniden başlatacak bir etkisi de olmadığını savundu.
Saeb Erekat
Filistin hukuk yoluna başvuracak
Üçüncü grup Filistinli mahkûmun serbest bırakılışını takiben, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Batı Şeria ve Kudüs’ün doğusundaki yerleşim yerlerinde bin 400 yeni yerleşim biriminin ihalesi ile ilgili planlarını açıklaması bekleniyor. Filistin Yönetimi, geçen iki sefer de aynı şekilde hareket eden İsrail hükümetini, bu sefer de aynısını yapması halinde hukuk yoluna başvurmakla tehdit etti. Filistin Başmüzakerecisi Saeb Erekat, İsrail’in yeni inşaat planlarını ilan etmesi durumunda, Hague Uluslararası Ceza Mahkemesi dâhil tam 63 uluslararası kuruluşa üyelik için başvuracaklarını söyledi. Erekat ayrıca İsrail’i savaş suçu işlemek ve uluslararası hukuku ihlal etmekten mahkemeye verebileceklerini ekledi. İsrail’in planlarını kınayan Erekat, bunun barış sürecine zarar verebileceğinin altını çizdi.
