Türk arkeolojisinin en önemli isimlerinden Halet Çambel’in, 1936’da katıldığı Berlin Olimpiyatları’nda Hitler’le tanışmayı reddettiği ortaya çıktı
Türk arkeolojisinin en önemli isimlerinden Halet Çambel, geçtiğimiz ay 97 yaşında öldü. 1936 Berlin Olimpiyatları’nda Türkiye’yi temsil ederek, Olimpiyatlara katılan ilk Türk kadın sporcu unvanına sahip olan Halet adını uluslararası toplumda Hitler’le tanışmayı reddetmesiyle duyurdu.
1916’da Berlin’de dünyaya gelen Halet, çocukluğunda geçirdiği hastalıklar nedeniyle zayıf bir bünyeye sahipti. Bünyesini kuvvetlendirmek için egzersiz yapmaya karar veren Halet, Alman kitaplarından esinlendiği şövalyeleri örnek alarak eskrim yapmaya başlar.
1920’li yılların ortalarında ailesiyle İstanbul’a dönen Halet, eskirime devam eder ve Türkiye’yi bu dalda temsil etmek üzere 20 yaşında Berlin Olimpiyatları’na katılır. Çambel takım arkadaşı Suat Fetgeri Aşeni Tarı ile Hitler’e nasıl meydan okuduklarını şöyle anlatmıştı: “Bize verdikleri Alman mihmandar, bizi Hitler’e takdim etmek istedi. Biz Hitler rejiminden dolayı gelmek istemediğimizi ancak hükümetin bizi gönderdiği için mecburen geldiğimizi söyleyerek mihmandarın önerisini kabul etmedik.”
Çambel, Fransa’daki Sorbonne Üniversitesi’ne arkeoloji doktorası yapmaya gitmeden önce İstanbul Üniversitesinden Hitit, Asur ve İbranice arkeoloji dersleri aldı. 1947 yılında Kayseri-Adana arasında kalan bölgedeki Hitit eserlerini incelemek için Alman profesör Helmuth Bossert ile bilikte çıktıkları gezide Karatepe bölgesindeki kalıntılara ulaşmaları kariyerinde önemli bir dönüm noktası oldu.
1960 yılında İstanbul Üniversitesi’nde tarih öncesi dönem arkeoloji profesörü olan Çambel, 1964 yılında tarih öncesi dönem arkeoloji kürsüsünü kurdu. 2004 yılında Hollanda’nın kültür ve kalkınmaya hizmet edenlere verdiği Prens Claus Ödülü’nün sahibi oldu. 2010 yılında T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı.
