Pesah’ın kelime anlamı ‘üzerinden atlamak’. Daha derin bir bakış açısıyla, normalde adım adım ve zahmetlice çıkılabilecek gelişme seviyelerinin ‘üzerinden atlamayı’ simgeler.
Pesah, bir güç patlaması; normalde zor, hatta imkânsız gibi görünenleri başarabilme imkânı veren bir fırsat zamanıdır. Bu yıl 14 Nisan Pazartesi akşamı başlamış olan Pesah Bayramı, 22 Nisan Salı akşamı yıldızlar çıktıktan sonra sona eriyor
Rabi Akiva Tatz’a göre her yıl Pesah dönemindeki spiritüel (tinsel) başlangıç enerjilerinin güçleri o denli etkilidir ki, Yahudi halkının, hatta her bir Yahudi’nin, bu güçleri layığıyla kullanarak, en zor şeyleri bile kolayca başarabilme imkânı vardır. Yepyeni bir duyarlılık seviyesine ulaşmaya, kişiliği geliştirmeye, yükselmeye, sıçramaya teşebbüs etmek, normal zamanlarda insanı çok zorlayacakken, Pesah zamanında bu girişim hem daha rahat olacak, hem de girişimin başarılı olma derecesi çok daha yüksek olacaktır. Bu dönemde bize sunulan özel ilahi destek, birçok gelişim seviyesinden kademe kademe geçmek yerine sıçrayarak atlayabilmemize olanak sağlar. Pesah’ın kelime anlamı ‘üzerinden atlamak’, daha derin bir bakış açısıyla, normalde adım adım ve zahmetlice çıkılabilecek gelişme seviyelerinin ‘üzerinden atlamayı’ simgeler. Pesah, bir güç patlaması; normalde zor, hatta imkânsız gibi görünenleri başarabilme imkânı veren bir fırsat zamanıdır.
Farklı Yönleri ile Pesah
Pesah’ta göze çarpan ‘Dört’ rakamının anlamı nedir?
Agada ve Seder’de önemli bir yeri olan ‘dört’ rakamı ile ilgili birçok yorumdan bazıları şöyle:
Seder’deki dört kadeh şarap.
Dört oğul: Bilge çocuk, asi çocuk, saf çocuk ve soru sormayı bile bilmeyen çocuk.
Dört soru: “Ma Niştana-Ne değişti”- Dört soru, şu cümleyle başlar: Bu gecenin diğer gecelerden farkı nedir?”
Dört kurtuluş ifadesi: “Sizi Mısır’ın yükü altından çıkaracağım… Sizi onların köleleştirici işlerinden serbest kılacağım… Sizi büyük bir güç gösterisi ve sert yargılar eşliğinde özgürlüğe kavuşturacağım… Sizi Kendim’e Halk olarak alacağım…” (Şemot 6:6-7)
Pesah Bayramı’nın dört ismi: Hag A-Pesah- Pesah Bayramı (Şemot 34:25), Hag A-Matzot-Matsa Bayramı (3- Şemot 23:15), Zeman Herutenu-Özgürlük zamanı (Mişna Pesahim 10:5) ve Hag A-Aviv-Bahar Bayramı (Devarim 16:1).
İsrailoğulları’nın zor şartlar ve yoğun asimilasyona rağmen Mısır’da sonuna kadar korudukları dört özellik: Yahudi isimlerini hiçbir zaman Mısır isimleriyle değiştirmediler, dillerini değiştirmeyip hep İbranice konuşmaya devam ettiler, ahlak seviyesi bu kadar alçalmış bir toplumun içinde yaşamalarına rağmen ahlaki değerlerini korudular, giyim tarzlarını değiştirmediler.
Pesah’ın günleri diğer bayramların hangi günlere geleceklerini belirler
Yahudi takvimi o kadar ilginç bir şekilde düzenlenmiştir ki, Pesah’ın birinci günü hiçbir zaman pazartesi, çarşamba veya cumaya denk gelmez.
Pesah’ın ilk altı günü de, sene içindeki diğer bayramların hangi güne geleceklerini belirler.
Pesah’ın 1. günü = Tişa Beav- Bu yıl Pesah’ın 1. günü salı- bu yıl Tişa Beav 5 Ağustos 2014 Salı.
Pesah’ın 2. günü = Şavuot – Bu yıl Pesah’ın 2. günü çarşamba- bu yıl Şavuot 4 Haziran 2014 Çarşamba.
Pesah’ın 3. günü = Roş Aşana- Bu yıl Pesah’ın 3. günü perşembe-bu yıl Roş Aşana 25 Eylül 2014 Perşembe.
Pesah’ın 4. günü = Simha Tora- Bu yıl Pesah’ın 4. günü cuma-bu yıl Simha Tora 17 Ekim 2014 Cuma.
Pesah’ın 5. günü = Yom Kipur-Bu yıl Pesah’ın 5. günü cumartesi - bu yıl Yom Kipur 4 Ekim 2014 Cumartesi.
Pesah’ın 6. günü = geçen Purim -Bu yıl Pesah’ın 6. günü pazar - geçtiğimiz Purim 16 Mart 2014 Pazar.
Mısır çıkışının her aşamasında önemli rol oynayan Moşe’nin ismi ‘Agada-Anlatı’ kitabında kaç kez geçer?
Bütün Agada’da, Moşe Peygamber’in adı adeta yanlışlıkla yazılmışçasına, sadece bir kez geçer. Bunun nedeni hakkında farklı yorumlar görülür. Rabiler, ‘Mısır’dan Çıkış’ın tamamen Yüce Tanrı tarafından gerçekleştirildiği hakkında en ufak bir tereddüde yer bırakmak istemez. Bu şekilde, Agada’da Moşe’den sadece bir kez bahsederek, Moşe’nin bir kahraman olarak görülüp, taparcasına hayranlık duyulmasının önüne geçilir.
‘Msır’dan Çıkış’ı çocuklara anlatma mitsvasına Tora’da ilk olarak Şemot 10:2’de rastlanır: “…çocuklarına ve torunlarına anlatman için…” Rav Abraham Twerski’ye göre, bu mitsvayı ‘ilk’ uygulayacak olanlar, o sırada Mısır’da olup da kurtuluşu bizzat yaşamış olan kişiler olamaz, çünkü onların çocukları zaten esaret, on bela, Kızıldeniz’in yarılması gibi her aşamaya kendi gözleriyle şahit olmuşlardı ve bu olayları onlara tekrar anlatmak gereksiz olurdu. Bu mucizeleri doğrudan yaşamamış olan Yahudiler, Moşe’nin Midyan’da Yitro ile kalmış olan çocuklarıydı. Dolayısıyla tarihte ‘Mısır’dan Çıkış’ı çocuklarına ilk anlatan kişi, Moşe Rabenu, onun anlattıkları da ilk ‘Agada- Anlatı’yı oluşturur.
“…Toprağın yüzeyi üstündeki insan ırkının tümünden daha alçakgönüllü” (Bamidbar 12:3) olan Moşe, çocuklarına anlatırken, kendi rolünü olabildiğince azaltır, olayda kendisiyle alakalı kısımlara hiç değinmemeyi tercih eder. Daha sonraki Agadalar, Moşe’nin kendi çocuklarına anlatmış olduğu bu ilk Agada’dan yola çıkarak tasarlandığı için, Moşe’nin ‘Mısır Çıkışı’ndaki rolü de atlanır. Bu şekilde Agada’da, birçok değerli öğretinin yanında alçak gönüllük de vurgulanmış olur.
