27 Nisan akşamı, İzmir’de de Holokost kurbanları anıldı. Şaam Aşamayim Sinagogu’nda ilk kez geniş topluma açık olarak düzenlenen törene İtalya Konsolosu İgor di Bernardini ve Konak eski Belediye Başkanı Muzaffer Tunçağ da katıldı. İzmirliler, törende bir konuşma yapan Metin Delevi’nin ortaya çıkardığı, İzmir doğumlu Holokost kurbanlarının adlarının listesini ilk kez görme imkanı buldular.
Sarit Bonfil
27 Nisan Pazar günü İzmir Şaar Aşamayim Sinagogu’nda Yom Aşoa “Holokost’u Hatırlama günü” dolayısıyla bir tören düzenlendi
İzmir Fakirleri Koruma Derneği’nin organize ettiği ve ilk kez geniş topluma açık olan etkinliğe İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni temsilen geçmiş dönem Konak Belediye Başkanlarından Muzaffer Tunçağ ve İtalya Konsolosu İgor di Bernardini de katıldılar.
Konuklar mekâna ilk girdiklerinde İstanbul’dan gelen konuşmacı Metin Delevi’nin arşivinden derlediği Holokost fotoğraf sergisi ile karşılaştılar. Holokost’ta yaşam mücadelesini konu alan sergi İzmir Kültür Derneği lokali ve bahçesinde izleyenlere sunuldu. İzmirlilere çok çarpıcı bir deneyim yaşatan ise bahçe duvarındaki panoda yer alan, önünde altı mumun yandığı 500 kişilik isim listesiydi. Uzun yıllar özel sektörde yöneticilik görevinden sonra Yahudi tarihi üzerine araştırmalar yapmakta olan Metin Delevi’nin ortaya çıkardığı İzmir ve Ege doğumlu Holokost kurbanlarının adlarının yer aldığı listeyi İzmirli Yahudiler ilk kez görme olanağı buldular.
Lokaldeki kahvaltıdan sonra sinagogdaki törene geçildi. Açılış konuşmasını yapan Ester Cen, “Bugün tarihte kara bir günün sayfasını unutmamak ve unutturmamak için tekrar açıyoruz. Bugün insanın insana yaptığı en korkunç suçun kurbanlarını anıyoruz. Bugün nefretin kalpleri kapladığında insanın neler yapabileceğini hatırlıyoruz. Bugün yardım çığlıklarına cevap verememenin, ölümler karşısında sessiz kalmanın nelere yol açabileceğini öğreniyoruz. Bugün korkunç zamanlarda başkasını kurtarmak adına kendini tehlikeye atabilecek olanları anıyor ve ümitleniyoruz. Bugün haksızlıklara karşı çıkmayı, yardım isteyenlere el uzatmayı öğreniyoruz. Ve bugün daha iyi bir dünya ve gelecek için hep bir ağızdan ‘BİR DAHA ASLA’ diye haykırıyoruz,” diyerek töreni başlattı.
Saygı duruşundan sonra Dokuz Eylül Üniversitesi Konservatuarı’nda konuk profesör olan İsrail asıllı ünlü keman virtüözü Joshua Epstein, aynı konservatuarda öğretim üyesi olan piyano sanatçısı Heather Carpenter Özaltun eşliğinde E.Bloch’tan ‘Vidui’ adlı eseri seslendirdi. Programda daha sonra İzmir Musevi Cemaati Vakfı Başkanı Sami Azar’a söz verildi. Azar, Holokost’un tarihte yaşanan son insanlık suçu olmayacağını, son yıllarda Darfur’da yaşananlara, Holokost inkârcılığının ve antisemitizmin ulaştığı boyutlara bakmanın bunu düşündürdüğünü vurguladı.
Sembolik mum yakma töreninde, gencinden yaşlısına çeşitli yaş gruplarını, gönüllü hanımları, din adamlarını ve yöneticileri temsilen altı milyon Holokost kurbanının anısına altı mum yakıldı. Törenin ardından Epstein ve Özaltun’un yorumladığı J. Achron’un ‘Hebrew Melody’ adlı eseri konuklara yine duygu yüklü anlar yaşattı.
Günün konuşması Metin Delevi’nin ‘Ölümlerine Kuzu Gibi mi Gittiler?’ başlıklı sunumuydu. Ekrana yansıtılan görüntüler eşliğinde yaptığı konuşmasında Delevi, Avrupa’daki çeşitli getto ve kamplardan örnekler vererek Yahudilerin, gerek pasif direniş göstererek, gerek isyan başlatarak, gerek silahlı direnişle ya da eğitsel, dini ve kültürel aktivitelerini gizlice sürdürmeye çalışarak yaşam mücadelesi verdiklerini, ölüme giderken bile insanlık onurlarını yitirmemenin çabası içinde olduklarını irdeledi.
Programın dini tören bölümü Hazan Moti Katan tarafından yönetildi. Günün anlamına uygun çeşitli duaların ardından sözleri ekrana yansıtılan ‘Kadiş Al Yisrael’ ve ‘El Male Rahamim’ dualarına konuklar ayağa kalkarak eşlik ettiler.
Hannah Szenes’in şiirinden uyarlanan ‘Eli Eli’ parçasını mükemmel yorumuyla seslendiren soprano Linet Şaul’a piyanoda Özaltun eşlik etti.
Ester Cen’in kapanış konuşmasıyla son bulan törenin çıkışında konuklara Holokost’la ilgili birer kitap hediye edildi.
