Barış başka bahara kaldı

Hamas ve El Fetih’in 23 Nisan’da aldığı birleşme kararı ile beş hafta içinde geçici teknokrat hükümeti kurulması ve altı ay içinde genel seçimler ve devlet başkanlığı seçimleri yapılmasına karar verildi.

Birleşme anlaşması Filistin ile İsrail arasında güçlükle devam eden ve sürekli krizlerle boğuşulan barış görüşmelerinin bitim tarihinden hemen önce geldi. İsrail Batı Şeria’da 700 yeni yerleşim yerine onay vermiş, arkasından Filistin lideri Mahmud Abbas tek taraflı hareket etmeyeceği yönündeki koşulu bozarak 15 uluslararası insan hakları örgütüne üyelik başvurusunda bulunmuş, son olarak da İsrail son grup Filistinli mahkûmu serbest bırakmayı reddetmişti.

İsrail güvenlik kabinesi beş saatlik tartışmadan sonra oy birliğiyle yeni kurulacak Filistin hükümetinin tavrının netleşmesine kadar barış görüşmelerine ara vermeyi kararlaştırdı. Birleşmeye sert tepki gösteren İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu El Fetih’in barış için İsrail veya Hamas arasında karar vermesi gerektiğini belirtti. Kabine ayrıca Filistin yönetimi adına Batı Şeria’ya dönen Filistinlilerden toplanan gümrük vergilerinin 1 Mayıs’taki transferini durduğunu yineledi. 

Filistin lideri Abbas kendisinin yöneteceği birlik hükümetinin barış görüşmelerini devam ettireceğinin yanı sıra mutlaka İsrail’i tanıyacağı, şiddete karşı olacağı ve geçmişteki anlaşmalara bağlı kalacağı sözünü verdi. Filistin Başbakanı Rami Hamdallah yeni oluşum için istifasını sunarken öte yanan Gazze’de Başbakan İsmail Haniye’nin yeni hükümet kurulana kadar istifa etmeyeceği, barış görüşmelerini yönetenin Filistin Kurtuluş Örgütü olduğu ve Hamas’ın Filistin Hükümeti’nin ortağı olarak sürecin bir parçası olmayacağı fakat engel de olmayacağı belirtildi. Hamas’ın İsrail’i devlet olarak tanımayacağının altı bir kez daha çizildi.

ABD’NİN SABRI TAŞTI

Barış sürecinin arabuluculuğunu üstlenen ABD Dışişleri Bakanı John Kerry Abbas’ı arayarak birleşmenin zamanlamasından duyduğu hayal kırıklığını paylaştı. Çıkmazın her iki tarafın suçu olduğunun altını çizen Kerry en son kendi teklifini masaya yatıracağını ve bunun tarafların son şansı olacağını vurguladı. Kerry Üçlü Komisyon toplantısında uluslararası uzmanlara yaptığı bir konuşmada ilk kez İsrail’in iki devletli çözüm üzerinde uzlaşılmazsa ‘apartheid devleti’ olma riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Kerry bu söylemiyle büyük tepki çekerken istifasını isteyen milletvekilleri oldu. Ancak daha sonra bu sözü kullandığını reddeden Kerry, asla İsrail’in apartheid devleti olduğunu söylemediğini belirtti ve kullanmış olabileceği yanlış sözlerden dolayı özür diledi.

Hamas ve El Fetih’in birleşmesinin görüşmeleri tıkayan girişimlerin son örneği olduğunu söyleyen ABD Başkanı Barack Obama barış görüşmelerine bir ara vermenin her iki tarafın da uzlaşma haricinde ne gibi alternatiflerle baş başa kalacaklarını düşünmeleri için gerekli olduğunu belirtti. Öte yandan Obama’nın Ortadoğu Danışmanı Philip Gordon yapılan kapalı bir görüşmede Yahudi liderlere bardağın dolu tarafını gösterek, Filistinlilerin yarısına oranla tümüyle bir anlaşma yapmanın illa kötü bir şey olmadığını ifade etti.

ABD milletvekili Nita Lowey, son gelişmelerin ışığında Hamas’ın terör listesinde bir örgüt olmasından dolayı ABD’nın Filistinlilere yaptığı yıllık 400 milyon dolarlık yardımın artık yasalara aykırı kalacağından durdurulacağını dile getirdi.

BİRLİKLE GELEN SORU İŞARETLERİ

Birlik öncelikle Abbas’ın Filistinliler arasında ve uluslararası camiada otoritesini güçlendirmenin yanında Gazze’nin izolasyonunu azaltacak. El Fetih’ın birleşme komitesi temsilcisi Azzam El Ahmed, beş hafta içinde Mısır’ın Refah sınır kapısının açılması için Mısırlılardan bizzat söz aldığını belirtti. El Fetih, Filistin milli mücadelesinin tarih boyunca ağırlığı olan tarafı olmuş, ancak 2006 seçimlerinde Hamas’a karşı meclis seçimlerini kaybetmişti. 2007’de koalisyon kurmaya karar verdilerse de, şiddet olayları baş göstermiş, Hamas Gazze’de kendi hükümetini kurmuştu. O günden beri rakip partiler şimdi imzaladıkları gibi birçok anlaşma imzalamış fakat hiçbirinden sonuç çıkmamıştı.

BİRLEŞMENİN YANKILARI

 BM Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton:  BM sürekli Filistin içi birleşmeyi desteklemiştir. Yeni hükümet iki devletli çözüme bağlı olmalı, şiddet karşıtı olmalı ve İsrail’in yasal var olma hakkını tanımalıdır. 

 Dünya Yahudi Kongresi Başkanı Ronald Lauder: Uluslararası camia bugün Abbas’ın barış sürecini yıkmak için daha başka bir şey yapamayacağını ve aslında barış istemediğini anlamıştır.

 Türkiye Dışişleri Bakanlığı: Filistinlilerin birliğinin, bölgede kalıcı ve yaşanabilir bir barış için elzem olduğuna inanıyoruz.

 İran Dışişleri Bakanlığı: Siyonist işgalcilere karşı Filistinliler arasında her tür birlik, beraberlik ve milli uzlaşıyı memnuniyetle karşılıyoruz.