Pesah’in ikinci akşamından başlayarak kırkdokuz gece boyunca Omer’i saymaya devam ederken, Yahudi takvimine göre 14 İyar günü (bu yıl 14 Mayıs Çarşamba), Pesah Şeni-İkinci Pesah’tır. Pesah Şeni’nin en önemli mesajı, iyi niyetli ve doğruluk yolundaki kişilere, Tanrı’nın her zaman ikinci bir fırsat yaratarak, geçmişi telafi etme ve iyileştirme olanağı vermesidir
Tanrı, Yahudileri Mısır’dan çıkarırken, Paro ve halkının başına gelen son felâket, behorların(ilk doğan erkek çocuk) ölümüydü. Yahudiler ise, Tanrı’nın emriyle, 14 Nissan günü Korban Pesah-Pesah kurbanı yaparak bu felâketten zarar görmemişlerdi.
Mısır’dan Çıkış’tan bir yıl sonra, Tanrı, Moşe Rabenu’ya seslenerek, İsrailoğulları’nın, yılın ilk ayı olan Nissan ayının 14’ünde Pesah kurbanını, tam olarak o günde Bet-Amikdaş’a(Kutsal Tapınak) getirmelerini söyledi.(Bamidbar 9:1-3).
Fakat bir grup Yahudi, 14 Nissan tarihinde ölüyle temas yüzünden “tamelik-saf olmama” durumundan dolayı bu kurbanı getiremiyorlardı. Bunun üzüntüsü ile Moşe Rabenu’ya giderek, Tanrı’nın Korban Pesah mitsvasını yerine getirmek istediklerini, fakat onların ellerinde olmayan sebeplerden dolayı bunu yapamayacaklarını, ama bu mitsvadan mahrum kalmak da istemediklerini dile getirdiler. Moşe Rabenu, bu isteklerini Tanrı’ya iletti. Tanrı, ‘tame’ oldukları veya Bet-Amikdaş’a ulaşamayacak kadar uzakta olduklarından dolayı sunuyu gününde gerçekleştiremeyenlere ikinci bir şans vererek, Pesah Korbanı’nı ikinci ay- 14 İyar’da getirebileceklerini söyledi.(Bamidbar-9:11-12) .Bu şekilde, normal komuta zinciri (Tanrı-Moşe-İsrailoğulları) değişti. Tanrı, Hak yolunda gitmekte azimli olan kişilere ikinci bir şans vermek için Tora’ya yeni bir mitsva ekledi.
Pesah Şeni’nin en önemli mesajı, iyi niyetli ve doğruluk yolundaki kişilere, Tanrı’nın her zaman ikinci bir fırsat yaratarak, geçmişi telafi etme ve iyileştirme olanağı vermesidir.
Pesah Rişon (Birinci Pesah) ile Pesah Şeni
Pesah Rişon İsrail’de yedi, İsrail dışında sekiz gün kutlanan bir bayramdır. Pesah Şeni, Bet-Amikdaş zamanında bayram olarak kutlanmasına rağmen, günümüzde 14 İyar’da bile yapılan bir kutlama yoktur.
Birincisinde evde hamets (Pesah süresince yenmesi ve sahip olunması yasak olan yiyecekler) bulundurmak yasaktır. İkincisinde ise böyle bir yasak yoktur. Sadece Korban Pesah yenileceği zaman hamets ile değil, matsa ile yenilir.
İkisi de Korban Pesah kurallarına göre pişirilip yenir.
İkisi de matsa ve maror(acı otlar) ile yenir.
İkisinde de Tahanunim (Tanrı’dan af dilemek için yapılan yakarış duaları) yapılmaz.
İkisi de Şabat’a bile gelse, ‘tam olarak o günde’ kutlanır.
Günümüzde Pesah Şeni’de ne yapılır?
14 İyar’da (bu yıl 14 Mayıs Çarşamba günü), Bet-Amikdaş zamanında matsa ile birlikte yenen Korban Pesah’ı hatırlamak amacıyla, Pesah’tan artmış olan matsalar yenir.
Pesah’taki mayalı yiyeceklere olan yasak, neden Pesah Şeni için geçerli değildir?
Pesah’ta mayalı yiyeceklerin en minicik bir kırıntısını bile yemek, bundan fayda sağlamak, hatta iyeliğinde bulundurmak bile yasaktır. Tora’da hiçbir madde için bu kadar katı bir tutuma rastlanmaz.
Maya, egoizmin ve kibrin simgesidir. Egoizm ve kibir, insanın kendisini en yüksek, en üstün seviyede görmesine, kendi ihtiyaç ve isteklerini herkesinkinden öne koymasına sebep olmakla, her günahın ve ahlaksızlığın çıkış yerini oluşturur.
Aslında, ‘İyi’nin özü olan Tanrı’nın Dünyası’ndaki hiçbir şey, temelde, doğası gereği negatif değildir Bu yüzden, bazen, en negatif olgunun bile içinde var olan pozitif özün, su üzerine çıktığı görülür. Aynen çölde bir grup Yahudi’nin Moşe Rabenu’ya yaklaşmaları gibi… Onlardaki ‘ben’ içgüdüsü, bir üstünlük veya maddi bir tatmin için değil, Tanrı’ya hizmet etmek için yanıp tutuşan ruhlarının bir haykırışı şeklindeydi. “ Biz neden mahrum olalım?” olmak veya sahip olmak ihtiyacını değil, onları yaratan ve onlara özgürlüğünü veren Tanrı’ya vermek ve hizmet etmek özlemini ifade ediyordu. Onların ruhunda maya ve matsa bir aradaydı. Egoları, Tanrı’ya bağlılıkları için bir şeyler yapmak için hevesle ve coşkuyla bir yol aramalarını sağlarken, kendi farkındalıkları da, insanın Tanrı’ya karşı sorumluluklarının bilincini ifade etmekteydi.
Pesah Şeni’nin mesajı nedir?
Pesah Şeni’nin anlatmak istediği en önemli öğreti; kişi ne kadar dibe vurmuş olursa olsun, ‘teşuva-Tanrı’ya dönüş’ için hiçbir zaman geç değildir. ‘Teşuva’ geçmişte yapılan bir hatanın düzeltilmesi veya silinmesi değildir. ‘Teşuva’ geçmişin değiştirilmesidir. Geriye, hatanın yapıldığı ana dönüp, olaylara bakış açısını ve anlamını öyle bir şekilde değiştirmektir ki, sonunda varılan nokta, o hata eğer işlenmemiş olsaydı varılacak olan noktadan kat kat daha ileri bir yerdedir.
“Herkes (spritüel olarak) Mısır’daki veya kendi Mısır’ındaki esaretten kurtuldu. Kendilerini günbegün geliştirip Tora’yı alma yolunda adım adım ilerliyorlar, ben daha spritüel yolculuğuma başlamadım bile” şeklinde düşünüp umutsuzluğa kapılmamak gerekir. Herkes, her an, niyet ederek ve çaba göstererek büyük bir atak yapabilir ve Şavuot’ta Tora’yı almaya layık olabilir.
Pesah Şeni’nin anlatmak istediği, Tanrı huzurunda “Hiçbir zaman çok geç değildir; gönülden istendiği ve bu yolda bir adım atıldığı takdirde ikinci bir fırsat, daima mümkündür.”
Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Every Person’s Guide to Passover, The Jewish Book of Why, El Gid Para El Pratikante(GÖZLEM), Bereşit (GÖZLEM) kitaplarından ve www.chabad.org, www.torahsearch.org, www.torahweb.org, www.ou.org, www.askmoses.com, www.aish.com; www.meaningfullife.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
