18 Mayıs: Lag Ba’Omer

Pesah’ın ikinci gecesi ile Şavuot arasında, evliliklerin yapılmadığı, müzik ve eğlence olmadığı yas günleri olan Omer dönemi, başta Rabbi Akiva’nın öğrencilerinin ölümü olmak üzere, tarihte birçok üzücü olaya sahne oldu. Rabbi Akiva’nın 24 bin öğrencisini öldüren salgın hastalık, İyar ayının 18’inde mucizevi bir şekilde ortadan kalkınca bu gün, yani Omer sayımının 33. günü Lag Ba’Omer, mutlulukla kutlanmaya başlandı. Lag Ba’Omer ayrıca Zohar’ı herkesin anlayacağı şekilde aktaran ve öldüğü günün mutlu bir gün olarak kutlanmasını vasiyet eden Şimon Bar Yohay’ın da ölüm yıldönümüdür. Bu yıl Lag Ba’Omer 18 Mayıs Pazar günü kutlanıyor

Pesah’in ikinci gecesi ile Tora’yı aldığımız Şavuot arasındaki dönem, mutlulukla Tora’yı almaya hazırlandığımız günler olmalı. Neden bu dönemde evlenilmez, müzik ve eğlence olmaz?

Aslında mutlu bir hazırlık olması gereken bu dönemde tarih boyunca gerçekleşen üzücü olaylar, Yahudi tarihini derinden yaralamış ve bugünlerin Tora öğrenim seviyesini bile etkilemiştir. Kabalistler, bu dönemde Yahudilerin başlarına gelen bütün felaketlerin nedeninin, Pesah’tan çıkış sırasında bütün haşmetiyle varolan Tanrısal Işığın, Pesah’ın ikinci gününden itibaren yokolmasına ve buna bağlı olarak karanlığın hüküm sürmesine yorar. Şavuot’a kadar olan 49 günde kişi, içinde varolan Tanrısal özellikleri günbegün geliştirerek, ışığın tekrar gelmesi için çalışır. 49 gece boyunca her gece, tek tek yapılan Omer sayımı-Sefira dönemi, karanlık ve negatif enerji içeren günler olduğu için, yeni başlangıçlar, açılışlar yapılmaz. Bugünlerde evlilik olmaz, yeni bir iş kurulmaz, farklı geleneklere göre Omer döneminin farklı bölümlerine kadar saç kesilmeyip tıraş olunmaz ve müzik dinlemeyip yeni kıyafetler bile giyilmez.

Omer döneminde gerçekleşen üzücü olaylar nelerdi?

Tarihte tam Omer dönemine gelen ve Yahudi tarihini derinden etkileyen üzücü olaylardan bazıları şunlardır:

1) Tarihteki en büyük Tora bilginlerinden Rabbi Akiva’nın 12 bin çift (24 bin) öğrencisi, birbirlerine gereken saygıyı göstermemelerinden dolayı, bir salgın hastalık sonucu hayatlarını kaybetti. Bu şekilde, bugünlere kadar gelebilecek engin bir Tora bilgisi yok oldu.

2) Romalılar ve daha sonra Haçlılar dönemindeki Yahudi katliamları, bu dönemde gerçekleşti.

3) İmparator Hadrian zamanında, Romalıları topraklarından çıkarmak için Bar Kohba yönetiminde yapılan isyanlar başarısızlıkla sonuçlandı, binlerce Yahudi hayatını kaybetti.

4) Bar Kohba’nın beklenen Maşiah (gelecekte Yahudi Ulusu’nu kurtaracağına inanılan kurtarıcı)  olmadığı görüldü. Bu şekilde dünya üzerindeki acı, ıstırap, keder ve çilenin sonunun geldiği, barış, dürüstlük, adalet ve Tanrı İnancı’nın tüm dünyayı saracağı çağın gelmiş olduğu ümidi de suya düştü.

Lag Ba’Omer - Lag La’Omer? Hangisi doğrusu?

‘Lag’ İbranice’de otuz üç sayısı, ‘Ba’Omer’ Omer sayımındaki demek. Lag Ba’Omer, Omer sayımındaki otuz üçüncü gün anlamına gelir.

‘La’Omer’ Omer’in, Lag La’Omer, Omer’in otuz üçüncü günü demektir.

Araştırmalar, bu iki terimin de doğru olduğunu ve kullanılabileceğini ifade eder. Rabbi Yitzchak Luria ve Sefarad Kabalistleri ‘Lag Ba’Omer’ terimini, Yahudi kanunlarının yazılı olduğu Şulhan Aruh ise, ‘Lag La’Omer’i kullanır. Her ikisi de geçerlidir, alışılagelmiş geleneklere göre hareket edilmesi esastır.

Lag Ba’Omer neden büyük bir bayram gibi kutlanır?

Rabi Akiva’nın 24 bin öğrencisini öldüren salgın hastalık, Omer’in 33.günü mucizevi bir şekilde ortadan kalktı. Bu yüzden bu özel gün, mutlulukla kutlanmaya başlandı.

Buna ek olarak bu günün, yapısı itibarıyla çok sevinçli ve uğurlu bir gün olması ile ilgili bazı yorumlar vardır:

* Rabbi Akiva, öğretilerini aktarmak için beş yeni öğrencinin eğitimine bu gün başlar: Rabbi Meir, Rabbi Yehuda ben İllai, Rabbi Yosi, Rabbi Şimon Bar Yohay (Raşbi) ve Rabbi Elazar ben Şamoah. Bugün bilinen sözlü Tora öğretileri, bu beş öğrenci sayesinde günümüze kadar geldi.

* Rabbi Şimon Bar Yohay (Raşbi)’nin ölümü Lag Ba’Omer’de gerçekleşti. Rabbi Şimon, ölüm gününde kendisi için yas tutulmamasını, mutlu olunmasını, bu günün kendisi için yom hilula (sevinçli kutlama günü) günü olarak kutlanmasını vasiyet eder.

*Rabbi Şimon’un ölüm gününde göklerden bir ses (bat kol); o gün için “Yom simhato /Onun mutlu günü” ifadesini kullanır.

* Raşbi, ölmeden önce öğrencilerine, Tora’nın yorumlarını içeren Zohar’ı aktardı. Bu, başlı başına bir mutluluk kaynağıdır. Raşbi, aktarması bitmeden o günün sona ermeyeceğini söyler, gerçekten de güneş, Raşbi’nin anlatacakları bitene kadar batmaz.

* Yahudiler Mısır’dan çıkıp İsrael topraklarına gelene kadar çölde yaşadıkları süre boyunca Tanrı tarafından göklerden gönderilen mucize yiyecek ‘manna’, bir yoruma göre, ilk defa bir Lag Ba’Omer günü yağmaya başlar. Bu şekilde o nesil ve daha sonraki nesiller için maddi ve manevi nimet, bereket başlar. Her yıl Lag Ba’Omer’de bu nimet ve bereket açığa çıkar ve bu günü, vücut ve ruhun ihtiyaçlarının karşılanması için dua edilecek çok uğurlu bir gün haline getirir.

Lag Ba’Omer, mutluluğun arttığı bir gün olduğu için bu gün, bayram günlerinde olduğu gibi Tahanunim (af için yapılan yakarış duaları) yapılmaz.

Omer döneminde yasak olan düğün ve benzeri kutlamalar, bu günden itibaren yapılmaya başlanır. Omer döneminde saç ve sakal tıraşı olmayanlar, 34. günden itibaren tıraş olmaya başlar.

Lag Ba’Omer ve R’Şimon Bar Yohay’la ilgili segula var mıdır?

Segula, hiçbir tıbbi veya bilimsel bir mantığa dayanmayan, ama bir durumun düzelmesinde veya bir şeyden korunmada etkili olduğuna inanılan uygulamadır. Segulalar Kabalistik, Talmudik ve Rabinik kaynaklara dayanır ve Yahudiler arasında kabul görür. Segula ile, Yahudilikte yasak olan batıl inançları karıştırmamak gerekir.

Lag Ba’Omer ve R’Şimon Bar Yohay’la ilgili bir segula vardır. R’Şimon’un mezarının bulunduğu Meron’un harfleri, ‘Meleh Rofe Neeman ve Rahaman’ın baş harflerinden oluşur: “Güvenilir ve merhametli Şifaveren Kral.” Bu da, Meron’da gömülmüş olan R’Şimon’un liyakati ile Tanrı’nın bağışlamış olduğu iyileştirme gücünü ima eder. Dolayısıyla bu günde hastaların iyileşmesi, çocuk sahibi olmak isteyenlere de çocuk bağışlanması için, daha yoğun bir şekilde dua edilir.

Dikkat! Dua etmek için tsadiklerin mezarını ziyaret eden kişilerin, duaları bu tsadiklere değil, her zaman Tanrı’ya yönelik olmalıdır. Tanrı’dan, kendilerine, bu tsadiklerin liyakati hatırına merhamet bağışlaması için dua edilmelidir.

Mezar başında dua etmeden önce fakirler için tsedaka (elindekiyle adalet ve dürüstlüğe uygun bir şekilde ihtiyaç sahiplerine yardım etmek) vermek uygun bir davranıştır.

Lag Ba’Omer’de neden sinagoglar daha çok aydınlatılır?

Lag Ba’Omer gecesi İsrail’in çeşitli yerlerinde dev ateşler yakılır. İsrail ve dışındaki ülkelerde sinagoglarda çok sayıda kandil ve ışık yakılır. Dev ateşler, Kabala öğretilerinin gizli ışığını temsil eder, bu ateş, Rabi Şimon’un bu dünyadan ayrıldığı gün, onun evini saran ateşi temsil eder. Ayrıca gün ışığının Rabi Şimon Bar Yohay, Zohar’ın gizli anlamlarını öğrencilerine aktarmayı tamamlayana kadar yok olmadığını, bu şekilde dünyadaki bütün ışıklarının Tora Işığına hizmet ettiğini temsil eder (Bnei Yissochor). 

Erkek çocukların ilk saç kesim geleneği nedir?

Birçok Yahudi kesimde o güne kadar hiç saçları kesilmemiş olan erkek çocukların üçüncü doğum günü Pesah ile Lag Ba’Omer arasına geliyorsa ilk saç tıraşlarını Lag Ba’Omer’de, bir Rabi’ye yaptırma geleneği vardır. Saçlar, Hassidik geleneklerine göre, kenarlarda favori bırakarak kesilir. İsrail’de Lag Ba’Omer günü binlerce kişi, küçük çocuklarını Upsherin-Chalakah adı verilen ilk saç kesimleri için Meron’a R’Şimon Bar Yohay’ın mezarına getirir. Bu geleneğin çıkış yeri, bir yoruma göre; Arizal’ın, öğrencisi R’Chaim Vital tarafından kaydedilen geleneğidir (Shaar HaKavanos, Derush Lag Ba’Omer).

Lag Ba’Omer’de çocuklara ok ve yay kullandırma geleneği nedir?

Bazı Hassidik geleneklerine göre, Lag Ba’Omer’de, çocukları açık havada gezilere götürüp sembolik olarak ok ve yay kullandırma adeti vardır. Bu da, bir yoruma göre, gökkuşağını sembolize eder. Gökkuşağı, tufandan sonra, Tanrı’nın bir daha bütün yarattıklarını bir tufan tarafından yok etmeyeceğine dair, Noah-Nuh Peygamber ile yapmış olduğu anlaşmayı simgeler (Bereşit 9:12-16).

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Lag Ba’Omer-Its observance,laws and significance, Sefiros, El Gid Para El Pratikante (Gözlem), Bereşit (Gözlem), Yahudilik Ansiklopedisi (Gözlem) kitaplarından ve www.chabad.org, www.jewfaq.org, www.torahtots.com, www.ou.org, www.koshertorah.com, www.meaningfullife.com, www.aish.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.