Bavyeralı üç Yahudi kardeşin 1850’de kurduğu ve 1964 yılına kadar bu ailenin kontrolünde kalan ABD’nin dördüncü en büyük finans kuruluşu Lehman Brothers, 15 Eylül 2008 günü iflasını açıkladı. Bu iflas, dünyadaki finansal krizin de büyümesine yol açtı.
Bavyeralı üç Yahudi kardeşin 1850’de kurduğu ve 1964 yılına kadar bu ailenin kontrolünde kalan ABD’nin dördüncü en büyük finans kuruluşu Lehman Brothers, 15 Eylül 2008 günü iflasını açıkladı. Bu iflas, dünyadaki finansal krizin de büyümesine yol açtı.
Babaları Almanya’nın Bavyera bölgesinde sığır ticareti ile geçinen Lehman kardeşlerden Henry 1844 yılından 23 yaşındayken ABD’ye yerleşti. Alabama’da ticaret yapmaya başlayan Henry burada ‘H.Lehman’ adıyla bir dükkân açtı. 1847’de ortanca kardeş Emanuel’in, 1850’de ise küçük kardeş Mayer’in yanına gelmesiyle dükkânın ismini ‘Lehman Brothers’ olarak değiştirdiler. Böylece Lehman Brothers şirketi kurulmuş oldu.
1850’lerde ABD’de çıkan en önemli ürün pamuktu ve nakit para gibi el değiştirmekteydi. Müşterilerinin önemli bir bölümünün aldıkları ürünler karşısında pamuk vermesi üzerine pamuk ticareti otomatik olarak Lehman kardeşlerin ana iş kollarından biri haline geldi.
1858’de pamuk ticaretinin merkezi Alabama’dan New York’a geçince firma Manhattan’daki ilk ofisini açtı. Lehman Brothers 1870’de açılan Pamuk Borsası, 1883’de açılan Kahve Borsası ve nihayet 1887’de açılan New York Borsası-NYSE’nin kurucuları arasında yer aldı.
1906 yılından sonra Philip Lehman’ın önderliğinde şirket bir finans kuruluşu olma yolunda önemli adımlar attı. Diğer finans kuruluşlarıyla birlikte bir dizi şirketi borsaya soktu. Hâlâ bir aile şirketi konumunda olan şirkette aile dışından yönetim kuruluna giren ilk kişi 1924 yılında John M. Hancock oldu. 1925 yılında Lehman Brothers’da Robert ‘Bobbie’ Lehman’ın 44 yıl sürecek uzun iktidarı başladı. Robert Lehman 1969’da öldüğünde, ardında şirketi yönetecek aileden biri bulunmuyordu. Birkaç zor sene geçiren şirket, en sonunda 1973’de Pete Peterson’un CEO olarak şirketin başına geçirilmesiyle rahat bir nefes aldı.
Artık şirket yönetiminde Lehman ailesinde kimse bulunmuyordu ve Pete Peterson’un önderliğinde Lehman Brothers’da birleşmeler ve satın almalar dönemi başladı. 1975 yılında Abraham & Co’yu satın alan şirket 1977’de de Kuhn, Loeb & Co ile birleşerek Salomon Brothers, Goldman Sachs ve First Boston’ın ardından ülkenin 4. büyük yatırım bankası haline geldi. 2008 yılına kadar birçok CEO değiştiren, birçok satın alma ve birleşme ile ayakta kalan şirket, büyümesini ve finansal piyasalardaki ağırlığını sürdürdü. 11 Eylül saldırıları sırasında merkezi Dünya Ticaret Merkezi’nde bulunan şirket büyük bir darbe aldı. Bir çalışanını saldırılarda kurban veren şirket, bir anda 6500 çalışanıyla birlikte sokakta kaldı. Şirket yönetiminin başarılı kriz yönetimi ile 17 Eylül’de finansal piyasalar tekrar faaliyete geçtiğinde Lehman Brothers tamamen hazır konumdaydı.
Lehman Brothers için sonun başlangıcı Amerika’da yaşanan ‘mortgage’ krizi ile birlikte oldu. Şirket 2008’in ilk çeyreğinde rakipleri zarar açıklarken 489 milyon dolar kâr açıklayarak ilk başlarda iyi gidiyor gibi gözükse de ikinci çeyrekte 2,8 milyar dolar zarar açıklayarak yatırımcılarda paniğe yol açtı. Bu zarar Lehman Brothers’ın on beş senedir açıkladığı ilk zarar bilançosu idi. 13 Eylül günü FED Lehman Brothers’ın geleceği ile ilgili özel bir toplantı isteyince, şirket olası satış için Bank of America ve Barclays ile görüşmede olduğunu bildirdi. Ancak bu görüşmelerden bir sonuç çıkmayınca 15 Eylül 2008’de iflasını açıkladı.
