Bayram hazırlıkları, bayram günleri edilmesi gereken dualar, Roş Aşana ile Kipur arasındaki Şabat’ın özelliği ve Gedalya orucu ile ilgili detaylar:
24 Eylül (29 Elul) Çarşamba:
• Sabah duasından önce Selihot duası yapılır. Selihot’ta şofar çalınan cemaatlerde bile, Roş Aşana arifesindeki Selihot’ta şofar çalınmaz.
• Sabah duasından sonra, sene içinde Tanrı’ya karşı söz verilip de yerine getirilmemiş olan vaatlerin geçersiz kılındığı ‘Atarat Nedarim - Yeminlerin İptali’ töreni gerçekleştirilir.
• Perşembe ve Cuma günleri Yom Tov’dur. Yom Tov’dan Şabat’a yemek pişirme hazırlığı yapmak yasaktır. Bu nedenle çarşamba günü bir katı yumurta ve ekmek alınır, Eruv berahası, “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Al Mitsvat İruv - Bizleri mitsvalarıyla kutsayan ve bizlere İruv (karıştırma/birleştirme) mitsvasını veren Evrenin Kralı, Sen Tanrı’mız Mübareksin” söylenir. Bu Eruv ile cuma günü işlerine başlanmış sayılınır. Yoksa cuma günü yemek pişirilemez.
Şabat günü için yemek pişirmeyi dinen uygun hale getiren ‘Eruv Tavşilin - İruve Tavşilin’ (Pişmiş Yiyeceklerin Birleştirilmesi) bayram şerefine mumların yakılmasından önce yapılır. (İruve Tavşilin kuralları için: http://www.sevivon.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1032&Itemid=169)
• Güneş batmadan önce, Roş Aşana Bayramı şerefine kandiller yakılır: “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu leadlik Ner Şel Yom Tov - Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere yom tov mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız mübareksin.”
• Yom Tov’da daha önceden yakılmış bir ateşten faydalanılabilir. Bugün bu amaçla en az 25 saat yanacak bir mum yakılır. Bu mumun bitmesine yakın, onun ateşiyle yine en az 25 saat yanacak başka bir mum yakılır, böylece cuma sabahı bu ateşten faydalanılarak Şabat yemekleri yapılabilir.
• Akşam duası sonrasında, herkes birbirine “Leshana Tova Tikatev Vetehatem - iyi bir sene için yazılasın ve mühürlenesin” ve “Tizku Leşanim Rabot - A-llah çok senelere nasip etsin,” dileklerinde bulunur.
• Bayrama özel Kiduş söylendikten sonra ekmek, her zamankinden farklı olarak şekere veya bala batırılarak Hamotzi yapılır. Kiduş’ta Şeeheyanu berahası söylenir. Aşkenazlar Şeeheyanu berahasını bayram mumlarını yakarken söyler.
• Gelecek yıl için umutlarımızı ve dileklerimizi simgeleyen sembolik yiyecekler, bir düzen çerçevesinde, ilgili dua eşliğinde yenilir. Simgesel yiyecekler ve dualarından sonra bayram onuruna özenle hazırlanmış bayram yemekleri yenilir.
25 Eylül (1 Tişri) Perşembe - Roş Aşana’nın İlk Günü - Yom Tov:
Bütün Yahudilerin, sabah duasında Şofar sesini dinlemek üzere sinagoga gitmesi gerekir. Roş Aşana’da tamamı 100 ses olarak çalınan Şofar’ı dinlemek, Tora’nın bir mitsvasıdır.
• Öğleden sonra, Taşlih duası yapılır. Deniz ya da bir su kenarında yapılan bu dua sırasında cepler boşaltılır, bu şekilde sembolik olarak günahlar denizlerin derinliklerine atılır.
• Bu gece masada yeni, turfanda bir meyve bulunmalıdır.
• Bayrama özel Kiduş okunurken, o yeni meyve düşünülerek, yine Şeeheyanu berahası söylenir. Yeni meyve yoksa yeni bir kıyafet, yeni bir gömlek, takım elbise vb. üzerine de söylenebilir. Onlar da yoksa yine söylenebilir.
• Ekmek yine şekere veya bala batırılır.
• Bu gece de, gelecek yıl için umutlarımızı ve dileklerimizi simgeleyen sembolik yiyecekler, bir gece önceki gibi, aynı düzen çerçevesinde, ilgili dua eşliğinde yenilir.
• Simgesel yiyecekler ve dualarından sonra yine bayram onuruna özenle hazırlanmış bayram yemekleri yenilir.
26 Eylül (2 Tişri) Cuma - Roş Aşana’nın İkinci Günü - Yom Tov:
Bütün Yahudilerin, sabah duasında, tamamı 100 ses olarak çalınan Şofar sesini dinlemek üzere sinagoga gitmesi gerekir.
• Cuma Yom Tov olduğu için Şabat mumları, çarşamba günü Yom Tov başlamadan yakılmaya başlamış bir ateşten faydalanılarak yakılır: “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel Şabat - Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Şabat mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız mübareksin.”
27 Eylül Cumartesi - Şabat Teşuva (Şuva):
Roş Aşana ile Kipur arasındaki Şabat’ta okunan aftara Vayeleh, “Şuva Yisrael Ad Aşem Elo-eha - Tanrı’n Aşem’e dön Ey Yisrael!” cümlesiyle başlar. Bu aftara, İsrailoğulları’nı Teşuva’ya-Tanrı’ya, kendi özüne dönmeye davet ettiği için, bu özel Şabat da ‘Şabat Şuva’ olarak adlandırılır. Başka bir yorum da, bu özel Şabat’ın, Roş Aşana ile başlayan ‘On Teşuva Günü’nün içinde olmasıdır.
28 Eylül Pazar - Tsom Gedayla GEDALYA ORUCU:
Bar/Bat-mizva yaşını geçmiş her Yahudi erkek ve kadın, bu orucu tutmakla yükümlüdür. İsrail topraklarının valisi Gedalya Ben Ahikam’ın öldürülmesi sonucu, Yahudilerin toplu olarak bu bölgeden kaçması ve üzücü bir şekilde İsrail topraklarında hiçbir Yahudi kalmamasının anısına tutulan bu oruç, bu yıl pazar sabahı gün ağarmadan başlar. Pazar akşamı yıldızlar çıkana kadar devam eder. Cumartesi akşamı yatana kadar yemek içmek serbesttir.
Pazar oruç tutan kişiler, Amida duasına Anenu kısmını ekler: “Cevap ver bize Baba’mız, bu oruç gününde bize cevap ver…” (Sidur Kol Yaakov s.266)
Sinagogda oruç tutan on erkek varsa Sefer Tora çıkarılır. Sefer Tora’ya sadece oruç tutan erkekler kaldırılır.
