Çifte mutluluk ve neşe: Simhat Tora

Sukot Bayramı başlangıcından sonra dokuzuncu güne denk gelen ve İsrail’de Şemini Hag Atseret’le aynı gün, diasporada ise ayrı günde kutlanan Simhat Tora; hem Yahudi halkının Tora sevincini, hem de Tora’nın Yahudi halkı ile duyduğu sevinci ifade eder. Simhat Tora bu yıl, 16 Ekim Perşembe akşamı ve 17 Ekim Cuma sabahı kutlanıyor.

Simhat Tora - Tora sevinci, birçok anlam ifade eder. Bu konudaki yorumlardan bazıları:

Roş Aşana, Yom Kipur, Sukot, Şemini Hag Atseret bayramlarındaki yoğun iç hesaplaşmalardan sonra Tanrı’ya, Tora’ya dönüşün sevincini yaşarız.

Ayrıca Tora, ruhumuzun zenginliğini keşfedebilmemiz, benliğimizin içindeki karışıklıkları çözebilmemiz, benliğimizin derinliklerine dalabilmemiz için gerekli anahtarı bize sağlar.

Kişi, kendini Tora ile keşfetmenin ve/veya yeniden keşfetmenin sevincini yaşar.

Bir yoruma göre Simhat Tora, Yom Kipur’dan on üç gün sonra kutlanır, çünkü Tanrı’nın merhametini ifade eden on üç özelliği, bu arada (teşuva yapan) insanın ruhunu arındırmış olur. Böylece Simhat Tora’da affedilişin sevinci yaşanır.

Başka bir yoruma göre, bir yıllık döngü tamamlandığı zaman, Tora’nın bir derinliğini daha anlamış oluruz ve artık bir üst, sonra bir üst, daha sonra bir üst seviyesini anlamaya hazır oluruz. Tora’yı, artık daha ileri düzey bir anlayışla okuyup öğrenebilme imkânının heyecanı ve sevinci yaşanır.

Simhat Tora, sadece bizim Tora ile sevinmemizi değil, Tora’nın da bizimle birlikte sevinmesini ifade eder. Tora, Yahudilerin onu kabul etmesinden dolayı sevinir. Tora, Yahudilere veriliş sebebi olan, insanın yüceltilerek, manevi bir varlık haline getirilmesini, Yahudilerin dünyaya maneviyat getirmeleri amacına hizmet ettiklerini görünce sevinir. Tora, Yahudilerin onunla dans ederken, onun sadık çocukları olacaklarını, O’nun kanunlarının koruyucuları olacaklarını ifade ettikleri için sevinir.

Simhat Tora’daki damatlar: Tora’nın son bölümü Vezot Aberaha’yı okumak üzere çağrılan kişi ‘Hatan Mesayem /Tamamlayan Damat’ veya ‘Hatan Tora-Tora’nın Damadı’ adıyla anılır. Tora’nın ilk bölümü-Bereşit’i okumak üzere çağrılan kişi ‘Hatan Bereşit-Başlangıç Damadı’, ikisinin arasında çağrılan da ‘Hatan Meona’ olarak adlandırılır.

Sinaoglarda Simhat Tora: Akşam duası ‘Arvit’ bitişinde (Bu sene 16 Ekim Perşembe akşamı) yapılan kutlamalarda sinagogdaki bütün Sefer Tora’lar çıkarılır, Teva’nın etrafında yedi tur atılır, İsrailoğullarının yedi lideri Avraam, Yitshak, Yaakov, Moşe, Aaron, David ve Şlomo’nun hatırına bizleri hatırlaması için Tanrı’ya dua edilir. Sefer Tora’lar omuzlarda taşınır, sinagogun içinde dolaştırılır, şarkılar söylenir, bayram coşku ve neşeyle kutlanır. 17 Ekim Cuma sabah duasında sinagogdaki her erkek, Tora okunuşuna çağrılır.

***

ŞEMİNİ HAG ATSERET – SİMHAT TORA TAKVİMİ 5775-2014

15 Ekim Çarşamba:

• Perşembe ve cuma günleri Yom Tov’dur. Yom Tov’dan Şabat’a yemek pişirme hazırlığı yapılamaz. Bu nedenle çarşamba günü bir katı yumurta ve ekmek alınır, Eruv berahası “Baruh Ata Ad. E-loenu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivanu Al Mitsvat İruv - Bizleri misvalarıyla kutsayan ve bizlere İruv (karıştırma/birleştirme) mitsvasını veren Evrenin Kralı, Sen Tanrı’mız Mübareksin” söylenir. Ve bu Eruv ile cuma günü işlerine başlanmış sayılır. Yoksa cuma günü yemek pişirilemez.

Şabat günü için yemek pişirmeyi dinen uygun hale getiren Eruv Tavşilin-İruve Tavşilin (Pişmiş yiyeceklerin birleştirilmesi) bayram şerefine mumların yakılmasından önce yapılır. İruve Tavşilin kuralları için http://www.sevivon.com/index.php?option=com_content&task=view&id=1032&Itemid=169

• Sukot Bayramı şerefine kandiller, güneş batmadan önce yakılır ve sonra beraha söylenir: “Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik ner şel Yom Tov - Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Yom Tov mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin.”
• Yom Tov’da daha önceden yakılmış bir ateşten faydalanılabilir. Bugün bu amaçla en az 25 saat yanacak bir mum yakılır. Bu mumun bitmesine yakın, onun ateşiyle yine en az 25 saat yanacak başka bir mum yakılır, böylece cuma sabahı bu ateşten faydalanılarak Şabat yemekleri yapılabilir.
• Akşam yemekte Kiduş yapılır, Şeeheyanu berahası söylenir. Suka’da oturulursa Suka berahası söylenmez

16 Ekim Perşembe-Şemini Hag Atseret:

• Sabah tefilası sırasında Allel duasının tamamı okunur.
• Bugün Musaf Amida’sından itibaren Pesah’ın birinci günündeki Musaf Amida’sına kadar, “Morid Atal - Çiyin düşmesini sağlarsın” yerine “Maşiv Aruah Umorid Ageşem - Rüzgar estirir ve yağmur yağdırırsın” denilir.
• Akşam Arvit duasından sonra bütün Sefer Tora’lar çıkarılır, neşeli şarkılarla sinagogda dolaştırılır.

17 Ekim Cuma-Simhat Tora:

• Sabah tefilası sırasında Amida’nın tekrarından sonra Allel duasının tamamı okunur.
• Sefer Tora’nın son peraşası olan Vezot Aberaha okunur, bu şekilde 54 peraşadan oluşan bir yıllık döngü tamamlanır ve hiç ara vermeden, tekrar Bereşit Kitabı’nın ilk peraşası (Bereşit) okunmaya başlanır. Bu şekilde Tora okumanın hiç aralıksız, sürekli bir döngü olduğu ve Tora’sız yaşayamayacağımız gerçeği vurgulanır.
• Sabah duası sırasında sinagogda bulunan her erkek, Tora okumaya çağrılır.

Önemli Not: Yazıda bir özet olarak verilmiş olan bilgiler okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Every Person’s Guide to Sukkot Shemini Atzeret and Simchat Torah, Succos-It’s Significance Laws and Prayers, Twerski on Machzor, A Spiritual Guide to the High Holidays, The Hoshana Prayers, Gateway to Judaism, The Jewish Book of Why, El Gid para El Pratikante (Gözlem), Şaloş Regalim (Gözlem) kitaplarından ve www.chabad.org, www.jewfaq.org, www.askmoses.com, www.meaningfullife.com, www.torahtots.com sitelerinden derlenmiştir. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.

Katkıları için Rav Ceki Baruh’a teşekkürler.