22 Ekim 1941 günü Odessa şehrinin Naziler tarafından işgal edilmesinden altı gün sonra şehirde iki gün boyunca sürecek katliam başladı. Kurban sayısı kaynaklara göre farklılık gösterse de şehirde iki gün içerisinde yaklaşık 40 bin Yahudi’nin öldürüldüğü düşünülüyor.
16 Ekim 1941’deki Romen işgalinden önce Odessa’da 180 bin kişilik geniş bir Yahudi nüfus yaşamaktaydı ve Yahudiler şehir nüfusunu yüzde 30’unu oluşturmaktaydı. İşgal sırasında Yahudi toplumunun yarısı Ruslar şehri terk ederken onlarla beraber kaçmayı başardı. Romen işgali altındaki Odessa’da ise 80-90 bin kişilik bir Yahudi toplumu kaldı.
Şehir alındıktan altı gün sonra, 22 Ekim 1941’de Odessa’daki Romen karargâhında büyük bir patlama oldu ve içlerinde Romen General Ioan Glogojeanu’nun da bulunduğu 67 asker öldü. Bu patlamadan Yahudileri sorumlu tutan Romenler, kentte Yahudi avı başlattı. Aynı günün akşamı çoğunluğu Yahudi 5 bin sivil yakalanarak kurşuna dizildi. 23 Ekim sabahı ise 19 bin Yahudi limanda bulunan dokuz barut ambarına dolduruldu. Ambarlar önce kurşun yağmuruna tutuldu, daha sonra ise yakıldı. Binlerce kişi diri diri yanarak can verdi.
Katliam henüz bitmemişti. Öğleden sonra 20 bin kişi daha yakalanarak şehir dışına çıkarıldı. Burada 40-50’şer kişilik gruplar halinde bağlandılar ve çukurlara atılarak otomatik silahlarla öldürülmeye başlandılar. Romenler, bu yöntemin çok uzun süreceğini anlamaları üzerine, çoğu kadın ve çocuklardan oluşan bu grupları dört depoya kapattılar ve makineli tüfekler için açtıkları delikleri kullanarak içerideki insanları taramaya başladılar. 24 Ekim günü artık işleri bitmişti ancak herkesin öldüğünden emin olmak istiyorlardı. Bunun üzerine bu depoları da ateşe verdiler. Henüz ölmemiş olan ve çatılardan kaçmaya çalışanları ise tek tek silahlarla vurdular.
KALANLARA NE OLDU?
İki gün içerisinde 40 binden fazla Yahudi öldürüldü. Kasım ayında Romen yetkililer Odessa Yahudi toplumundan kalan 35 bin kişinin Odessa’nın kenar mahallelerindeki Dalnik ve Slobodka adındaki iki gettoda toplanmalarına karar verdi. Ancak gettolarda barınacak bir yer bulunmamaktaydı. Kötü yaşam koşulları yüzünden üç ay içerisinde 15 bin Yahudi hastalıktan, açlıktan ve soğuktan hayatını kaybetti. Kalan 19.295 kişi şubat ayında Romanya’daki çalışma kamplarına gönderildi ancak kamplara gönderilenler de 18 ay içerisinde hayatını kaybedecekti.
Şubat 1944’te Sovyet ordusu Odessa’yı Nazilerden ve Romenlerden geri aldı. Geri aldıklarında, daha önce 180 bin kişilik bir Yahudi nüfusu olan Odessa’da artık hiç Yahudi kalmamıştı.
