CNN’nin haberine göre* Amazon, Facebook gibi şirketlerin her geçen gün ‘drone’ kullanan operatör ihtiyacı artıyor. En son Google Titan Aerospace (Drone) şirketini satın aldı. Her ne kadar ‘drone’ların ticari amaçlar için uçuşu Amerika’da federal yasalarla yasak olsa da, önümüzdeki yıl bunun 400 metre yüksekliğe kadar esnetilmesi bekleniyor. Bu nedenle, saati 50 $, yıllık 100.000 $ ücret ile drone mühendislerinin (operatörlerinin) sayısının hızla artması bekleniyor.
Robotik çalışmaların henüz üretim bandı (mavi yaka) seviyesindeki varlığının, önümüzdeki yıllarda beyaz yaka karar verici unvanlara organizasyonel olarak gelmesi de, Asimo ve benzerlerinin gelişimi ile tahminlerden daha hızlı mümkün olacak. Le Monde’un makalesine göre** yöneticilerin bilgisayar olması uzak değil. Yine Çin ve Amerikan ordusu geçtiğimiz ay içinde lazer silahlarını denediler. Amerikan Posta İdaresi’ndeki çalışanların bilgilerinin Çinli ‘hacker’lar tarafından çalındığı haberi, bizde yer bulmasa da, dünyada yer buldu. Virgin Galactic’in uzay test uçuşunda düşmesi sonrasında Amerika’da ticari uzay uçuşlarının nasıl ve kim tarafından yönetileceği tartışılmaya başlandı.***
Buhar ve makine devrimi çağı kapanıyor
“İstanbul’a iktisadi bir yönetim ekolü lazım” başlıklı 12 Kasım’daki makalemizde aktardığımız üzere; Digital, Genetik, Nano ve Robotik ara ekonomi kuşakları ‘Uzay Ekonomisi Çağı’ içindir. Mobil, internet, giyilebilir elektronikler, nano kıyafetler, 3D yazıcılar, hologram, drone'lar, uzaya ticari amaçlı uçuşlar, vb. bu ara kuşaklara ait iktisadi ve bilimsel trendler olup, insanoğlunun uzayda koloni çalışmalarına yönelik ilk adımlardır. İşte bu nedenlerle de, 2008 sonrası başlayan yeni çağın 1900'lerin başındaki ‘Buhar ve Makine Devrimi’ çağını kapattığını, yeni dünyada yönetim başlığında (ve uzay ekonomisinde) başbakanların, uluslararası organizasyonların CEO ve şirket genel müdürlerinin teknoloji, kimya, fizik, bilişim, genetik bilimler kökenli olacağını iddia ediyoruz. Bir tek düşünülecek konu bu mu?
Mesela, patent, marka, telif, lisans hakları uzay ekonomisinde kim tarafından belirlenecek? World Trade Organization (Dünya Ticaret Örgütü); adı üstünde bu dünya üzerinde ticaretin kurallarını belirliyor. 3D yazıcılar ile kişisel üretimler başladığında, şirketlerde sürdürülebilirlik nasıl sağlanacak? Mesela IKEA’nın ya da mukavva, seramik veya cam sektörünün nasıl bir geleceğe hazır olması gerekiyor? Kartuş dolum hizmetlerinin her türlü kimyasal veya maden için yapılabilmesi halinde üretim bantlarımız, yatırım geri dönüşlerimiz (ROI) ne olacak? Eniac bilgisayar kişisel kullanıma inemez diyen IBM örneği bir erken uyarı sinyali değil mi? Bunlardan hareketle, pazarlama ve satış nasıl boyut değiştirecek? Uçuk gelebilir bu sorular. Evet! Cevabı uçuşları uzaya taşıyan NASA’da. Geçen hafta Uluslararası Uzay İstasyonu’nda ilk 3D baskı yapıldı. ****
Peki, X, Y, Z Kuşakları ile çalışmak, NLP, koçluk, liderlik, yetkinlik gibi başlıklarda insan kaynaklarından robotik kıymetler yönetimine geçişe hazır mıyız? Kritik Performans Göstergelerini (KPI'ları) insan ve robotta birlikte ve ayrı nasıl yöneteceğiz, yönetim kademelerinde beşeri bilimlerde mesela liderlik ve koçluk becerileri eğitimleri nasıl olacak eğer hiyerarşide robotlar varsa? Üst yönetimlerde mesleki sorumluluk sigortası primi nasıl hesaplanacak? Bilançolarda pasifte özkaynaklar içinde yer alan kıdem tazminatı karşılığı mı, aktifte duran varlıklar içinde mi amortisman mı ayrılacak? Buradan hareketle, dünyadaki muhasebe ve finansal raporlama standartları bunlara hazır mı? İkilik sayı düzenindeki verilerin transferi ve saklanması noktasında siber dünyanın evrensel kurallarını kim yazacak?
Big dataya cloud computing ile bağlanarak sıcak satış anında analitik CRM ile müşteri deneyimini en yüksek Net Promoting Score’a (NPS) taşıyabilen bir market kasiyeri veya banka gişe memuru varken, müşteri ilişkileri veya portföy yöneticilerine gerek var mı? Bu sorudan hareketle, bir başka soru, işsizlik hesabında dikkate alınan ve alınmayan kesimlerde nasıl bir etki ve sonuç doğacağı?
Yepyeni tanımlar gerekecek
Bilinen makro ekonomik doktrinler zaten çöpe gidiyor ve bu makalemizdeki gibi yepyeni tanımlar gerekecek ama mesela işsizlik, resesyon ve enflasyonun birlikte yaşandığı stagflasyon tanımını nasıl yorumlayacağız? Kâğıt para, Bitcoin benzerleri ile ortadan kalktığında, kaydi para çarpanı ışık hızı seviyesine çıktığında, Merkez Bankası Parası kavramı analitik bilançoda yükümlülüklerden çıkarken, enflasyona müdahale etmek isteyenler, bağımsızlık kavramı tartışılacak Merkez Bankaları mı olacak? Ülke veya şirket kredi notu ve risk değerleme derken, uzaydaki koloniler dikkate alınacak mı, alınacaksa yörüngelerin risk primi borsalardaki tahvil ve hisse senedi fiyatlamalarına nasıl yansıyacak?
Daha fazla ileri gitmeden İstanbul Ekolü olarak soruyoruz? Radikal değişime, gerçek inovasyona sürdürülebilirlik için hazır mısınız? “Ölü Ozanlar Derneği” üyesi John Keating (Robin Williams) Hocamızın Carpe Diem’ini, “günü yaşa” ile “günü yakala” arasındaki anlamında çözümlemek için vaktimiz daralıyor ey Kaptan, Kaptanım.
* http://money.cnn.com/2014/11/25/news/drone-pilot-degree/index.html?sr=fb112814dronepilotwanted5pVODtopLink
** http://www.lemonde.fr/entreprises/article/2014/10/31/tout-va-bien-mon-patron-est-un-ordinateur_4516217_1656994.html
*** http://www.washingtonpost.com/local/trafficandcommuting/after-2-crashes-how-to-regulate-commercial-space-flights/2014/11/05/28a93ffc-6506-11e4-9fdc-d43b053ecb4d_story.html?tid=sm_fb
**** http://www.nasa.gov/content/international-space-station-s-3-d-printer/#%2EVHiHuof8d78
