ABD Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner’in, Beyaz Saray’a danışmadan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu Kongre’de konuşması için davet etmesi, Washington’da krize neden oldu.
Boehner, daveti “Böylesi bir dönemde İsrail Başbakanı’na radikal İslam ve İran’ın güvenliğimize ve hayat biçimimize yönelik tehdidiyle ilgili Kongre’ye hitap etmesini istiyorum,” diyerek duyurdu. Netanyahu’nun da bu daveti kabul etmesi konuyu daha karmaşık hale getirirken, ABD Başkanı Obama, Netanyahu ile görüşmeyeceğini açıkladı.
Amerikan Senatosu’nun, İran ile müzakerelerin önceden belirlenen 1 Temmuz tarihine kadar sonuçlanmaması durumunda İran’a yeni yaptırımlar öneren bir yasa tasarısı hazırlaması ve Başkan Obama’nın bu tasarıyı veto edeceğini açıklaması, krizin altındaki asıl neden olarak belirtiliyor. Kongre’ye mart ayı başında konuşması beklenen Netanyahu’nun İran’a yönelik yeni yaptırım tasarısı lehine konuşacağı tahmin ediliyor.
Durumun protokole uygun olmadığını savunan Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest ise, “Protokoller bir ülkenin liderinin ziyareti söz konusu olduğunda diğer ülkenin lideriyle temasını gerektirir. Başkan Obama’nın ziyaretleri böyle planlanır. Bu olay protokolden sapma anlamına gelir” dedi. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü de Obama’nın Netanyahu ile görüşemeyeceği yönündeki açıklamayı şu sözlerle dile getirdi: “Uzun geçmişe dayalı uygulama gereği, yabancı bir ülkedeki bir demokratik seçimi etkiliyor gibi görünmekten kaçınmak için, seçimlere yakın tarihlerde devlet başkanı ya da adayları ile görüşmüyoruz.”
İsrail Devlet Başkanı Rivlin Obama’nın davetini reddetti
Beyaz Saray, Reuven Rivlin’in üst düzey yetkilileri ve danışmanlarına İsrail Devlet Başkanı’nın ABD’ye gerçekleştireceği ziyaret sırasında ABD Başkanı Obama’yla görüşme olasılığını sordu. Rivlin istişareler sonunda, Washington’un davetini geri çevirdi.
İsrail Devlet Başkanı Reuven Rivlin, Uluslararası Holokost Kurbanlarını Anma Günü etkinlikleri kapsamında New York’ta. BM’nin New York Genel Merkezi’nde bir konuşma yapan Rivlin’in sözcüleri geçtiğimiz Aralık ayının başında Amerika Büyükelçisi Dan Shapiro’ya İsrail Devlet Başkanı’nın planlanan ABD ziyareti hakkında bilgi verdi. Büyükelçi de ziyaret programını Beyaz Saray’a iletti.
Beyaz Saray bir müddet sözkonusu görüşme için bir tarih teklifinde bulunmadı, ancak geçtiğimiz cumartesi gecesi detaylar netleşti. Beyaz Saray Rivlin’in önümüzdeki hafta sonunda Obama’nın Hindistan ve Suudi Arabistan ziyaretlerinden dönüşünün hemen sonrasında Washington’a gelmesini teklif etti. İstişareler sonrasında, Rivlin Washington’un teklifini geri çevirdi. Danışmanları Amerikalılara iki liderin programlarının uyuşmadığını, zira Obama Washington’a dönmeden Rivlin’in İsrail’de olması gerektiğini iletti.
Ancak programların çatışmasının ötesinde, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Kongre’de yapması planlanan konuşması nedeniyle Beyaz Saray ile Netanyahu’nun ofisi arasında ortaya çıkan yüksek tansiyonun Rivlin’in sözkonusu daveti böyle bir zamanda geri çevirmesinde etkili olduğu düşünülebilir. Rivlin, her iki taraf için de politik bir adım olarak algılanabilecek bu toplantıyı istemedi.
