İsrail seçimini yaptı

Netanyahu: “Tüm engellere rağmen zafer bizim!”

Selin SEVİNDİREN Dünya
18 Mart 2015 Çarşamba

İsrail’de 20. Knesset’i seçmek üzere 17 Mart Salı sabahı 7.00’de açılan sandıklara başta politikacılar olmak üzere halk akın etti. Böylece tansiyonların yükseldiği, hararetli tartışmalarla dolu kampanya dönemi de sona ermiş oldu.

Seçim gecesi boyunca sağcı Likud Partisi ile yeni kurulan solcu Siyonist Birlik Partisi başa baş 27’şer koltukla yarışı bitirecek gibi durduysa da, sabah sürpriz bir şekilde 30 sandalye kazanarak zaferini ilan eden Binyamin Netanyahu oldu. Böylece Netanyahu üçü üst üste olmak üzere dördüncü kez başbakanlık koltuğuna oturacak. Zaferini ilan ettikten sonra sağcı bir hükümet kuracağının sinyallerini veren Netanyahu, sosyo-ekonomik sorunlarla da diplomasi ve savunma konusunda olduğu gibi baş etmeye hazır olduklarını söyledi. Ayrıca konut fiyatlarının yüksekliği karşısında önlem alacaklarına söz verdi.

Son iki gündür sertleştirdiği söylemini yumuşatan Netanyahu her vatandaşını, Yahudi veya Yahudi olmasın, kucaklayacağını söyledi. Netanyahu, Yahudi Evi lideri Naftali Bennett (8 koltuk), Kulanu lideri Moşe Kahlon (10 koltuk), Şas lideri Aryeh Deri (7 koltuk) Evimiz İsrail lideri Avigdor Libermen (6 koltuk) ve Birleşik Tora Yahudiliği lideri Yaakov Litzman’ı (6 koltuk)  koalisyonuna davet etti. Toplam 67 milletvekiline ulaşabilen Netanyahu’nun İsrail Devlet Başkanı Reuven Rivlin’den alacağı görevi iki-üç hafta içinde tamamlaması bekleniyor.

Sol yalnızca meydanda zafer kazanabildi

Ufukta sağ bir hükümet kurulacağı görünse de, meydan savaşlarının kazananı sol oldu. Bir önceki cumartesi günü yaklaşık 40 bin kişi olduğu tahmin edilen solcu kalabalık Tel Aviv’deki Rabin Meydanı’nda toplanarak Netanyahu hükümetini protesto etmişti. Geçtiğimiz pazar ise aynı meydanda aynı büyüklükte bir kitleyi toplamayı başaramayan İsrail Başbakanı Binyamın Netanyahu milliyetçi mesajlarını ilettiği son bir miting düzenledi. Filistinlilerle barış şartı olarak topraklarından asla ödün vermeyeceklerini söyleyen Netanyahu Kudüs’te yerleşim yerleri kurmaya devam edecekleri sözünü verdi. Netanyahu yabancı hükümetlerin on milyonlarca dolarlık yardımla Siyonist Birlik Partisi’ne destek verdiğini ve işin içinde medyanın da olduğunu söyleyerek kendisine komplo yapıldığını belirtti. Likud Partisi liderinden sonra sözü sağcı parti ’Bayit Yehudi-Yahudi Evi Partisi’ lideri Naftali Bennett aldı. Merkez Seçim Kurulu’nun kararlarına karşı gelerek elindeki gitarla ‘Altından Kudüs’ adlı parçayı seslendiren Bennett, topluluğa geçim sıkıntısı veya güvenlik arasında seçim yapmak zorunda olmadıklarını söyledi.

Son hafta siyasilerin gafları güldürdü

Cuma günü radyoda bir röportaj veren Netanyahu, önceki hükümetinin çökmesine sebep olduğu için görevine son verdiği Yair Lapid’i kazanırsa kuracağı yeni koalisyon hükümetinde ‘doğal ortak’ olarak gördüğünü söyledi. Netanyahu şu sözcükleri kullandı: “Likud’un doğal ortaklarıyla geniş ulusal bir hükümet oluşturacağım, tabi ki doğal ortaklarım Moşe Kahlon (Kulanu Partisi) ve Yair Lapid’in (Yesh Atid Partisi) desteğiyle.”

Lapid fırsatı kullanarak Twitter’da “Duydum ki Netanyahu radyoda beni Liberman ile karıştırmış. Bay Netanyahu Liberman sakallı olan” diye yazdı.

Röportajdan birkaç saat sonra Likud ofisinden yapılan yazılı açıklamada “Başbakan yanlışlıkla Liberman ismi yerine Lapid demiştir. Lapid, defalarca belirtildiği gibi yalnızca solcu bir hükümette yer alabilecek bir politikacıdır” dendi.

Siyonist Birlik Partisi lideri İshak Herzog ile televizyonda canlı müzakereye yanaşmayan Netanyahu, Herzog’un stüdyoda bulunduğu bir programda telefonda röportaj vermesinden önce sunucunun aniden “Herzog!a söylemek istediğiniz bir şey var mı?” sorusuyla karşılaştı. Netanyahu, İran konusunda ve Kudüs’te yerleşim yerleri kurma hakkıyla ilgili yönetimi yalnız bırakmakla suçladığı Herzog’a barış anlaşması kapsamında Filistin tarafını memnun etmek için Kudüs’ü bölmeye hazır olduğunu söyledi. Herzog, “Kudüs’ü müzakerelerin içine çeken kendisi, kimse Kudüs’ü bölmekten söz etmiyor. Hepsi dünya kamuoyunun dikkatini çekmek için siyasi bir manevra. Netanyahu’yu birlik içinde tutacağıma söz veriyorum” dedi. Kudüs yerine Netanyahu diyen Herzog hatasını fark etmedi.


Seçimlerle ilgili kısa kısa

  • Netanyahu Maliye Bakanlığı görevini Kulanu Partisi lideri eski Likud kökenli Moşe Kahlon’a teklif etti. Kahlon hem Siyonist Birlik’e hem de Likud’a destek verebilecek bir pozisyonda olduğundan kendisine ‘kingmaker’ (kral yapan) lakabı takıldı. Kahlon’un hangi koalisyonda görev almak istemesine bağlı olarak başbakan belirlenecek gibi duruyor. Kahlon “Netanyahu bana daha önceden de bu sözü vermiş fakat tutmamıştı. Ona güvenmiyorum” diyerek teklifi sertçe geri çevirse de seçimler sonuçlandıktan sonra Kulanu Partisi’nin koalisyonda yer alması bekleniyor. Önümüzdeki pazarlık günlerinde gözler Kahlon’da olacak.
  • Netanyahu seçim gününe saatler kala aşırı sağcıların oyunu toplamak için sürpriz bir çıkışla “Başbakan olursam Filistin Devleti kurulmayacak” dedi. Netanyahu 'iki devletli çözüm’ söylemini terk etmiş oldu. Netanyahu, ayrıca Livni ve Buji (Herzog’un göbek adı) hükümet kuracak olurlarsa Kudüs’ün doğusunun ‘Hamastan B’ olacağını öne sürdü.
  • Üç Arap partinin birleşerek Arap Birliği Partisi adıyla 14 sandalye kazandı. Parti hiçbir koalisyonda yer almayacağını önceden belirtmişti. Toplam Arap milletvekili sayısı ise yeni mecliste 12’den 17’e çıkmış oldu.
  • 2013 seçimlerine birlik partisi kurarak katılan Netanyahu ve Liberman (Yisrael Beytenu-Evimiz İsrail Partisi) geçen Temmuz’da yollarını ayırmıştı. Altı koltuk kazanan Liberman’ın beklentisi ise koalisyon hükümetinde Savunma Bakanlığı.
  • 28 kadın milletvekilinin yer alacağı yeni meclis bir öncekinden bir fazla kadın milletvekili içeriyor. İsrail tarihinde geçen sene kırılan rekoru bir kez daha kırmış oldu.
  •  Tzipi Livni hükümeti kurmayı başarırlarsa ortağı İshak Herzog ile dönüşümlü başbakanlık hakkından feragat ettiğini söyledi.
  • Kadın milletvekiline koltuk vermeyecek olan partiler yalnızca aşırı dinci partiler olan Şas ve Birleşik Tora Yahudiliği Partisi. Bu arada mecliste toplam Ortodoks (Haredi ve dinci sağcılar dahil) milletvekili sayısı bir öncekine göre 39’dan 28’e düştü.
  • Meretz lideri Zeheva Galon barajı geçememeleri durumunda Herzog’a destek veremeyeceklerini belirterek oy verenlerin hem idealist hem de stratejik düşünmelerini istemişti.  Dört sandalyede ancak eşiği geçebilen parti lideri istifasını açıkladı ancak kararından dönmesi için ısrar ediliyor.
  • Seçim sandıklarında ihtiyaç sahibi ordu mensuplarının çalışmasına karar verildi. Dört bin kadar asker seçim günü izinli olarak 250 dolar karşılığında sandıklarda görev yaptı.
  • Oylamaya katılım yaklaşık yüzde 72 ile 1999’dan beri en yüksek oran oldu.