Lag BaOmer kutlanıyor

7 Mayıs  Perşembe: Lag BaOmer

Pesah’ın ikinci gecesi ile Şavuot arasındaki Omer dönemi, Rabi Akiva’nın öğrencilerinin ölümü gibi, tarihte birçok üzücü olaya* sahne oldu. Bu yüzden bu dönem evliliklerin yapılmadığı, müzik ve eğlencenin olmadığı yas günleri olarak kabul edilir. Rabi Akiva’nın 24 bin öğrencisini öldüren salgın hastalık, İyar ayının 18’inde mucizevi bir şekilde ortadan kalkınca bu gün -Omer sayımının 33. günü- Lag BaOmer, mutlulukla kutlanmaya başlanır.

Omer’in 49 gecesi boyunca atalarımızın özelliklerinden ilham alarak gün gün geliştirilen karakter özelliklerinde, Lag BaOmer günü, minnet içindeki minnet özelliği ele alınır ve hayatımızdaki nimetlere ve lütuflara duyulan minnet ve şükranın ifade edilmesi üzerine yoğunlaşılır.

Bu yıl Lag BaOmer, 6 Mayıs Çarşamba akşamı başlıyor.

Lag BaOmer’de Gerçekleşen Mutlu Olaylar

Rabi Akiva’nın 12 bin çift öğrencisini öldüren salgın hastalık, Omer’in 33.günü mucizevi bir şekilde ortadan kalktı. Buna ek olarak bu gün, tarihte daha birçok sevinçli olaya sahne oldu. Bu sevinçler, bu günün özel yapısını oluşturur:

1) Rabi Akiva, öğretilerini aktarmak için beş yeni öğrencinin eğitimine bu gün başladı: Rabi Meir, Rabi Yehuda ben İllai, Rabi Yosi, Rabi Şimon Bar Yohay (Raşbi) ve Rabi Elazar ben Şamoah. Bugün bilinen bütün sözlü Tora öğretileri, bu beş öğrenci sayesinde günümüze kadar geldi.

2) Rabi Şimon Bar Yohay (kısaca Raşbi)’nin ölümü Lag BaOmer’de gerçekleşti. Rabi Şimon’un ölüm gününde göklerden bir ses1 Rabi Şimon için yas tutulmamasını, mutlu olunmasını, bu günün ‘yom simhato/Onun mutlu günü’ olduğunu ve bu günün yom hilula2 olarak kutlanmasını söyledi.

3) Rabi Şimon, ölmeden önce öğrencilerine, Tora’nın yorumlarını içeren Zohar’ı aktardı. Bu, başlı başına bir mutluluk kaynağıdır. Rabi Şimon, aktarması bitmeden o günün sona ermeyeceğini söyledi. Gerçekten de güneş, onun anlatacakları bitene kadar batmadı.

4) Lag BaOmer’de Rabi Şimon Bar Yohay’ın ardında, onun öğretilerini tam olarak, harfiyen aktarabilecek oğlu Rabi Elazar’ı bırakmasından dolayı duyulan mutluluk yaşandı.

5) Yahudiler Mısır’dan çıkıp İsrael topraklarına gelene kadar çölde yaşadıkları süre boyunca Tanrı tarafından göklerden gönderilen mucize yiyecek ‘manna’3, ilk defa bir Lag BaOmer günü göklerden yağmaya başladı. Bu şekilde o nesil ve daha sonraki nesiller için maddi ve manevi nimet, bereket yolu açıldı. Her yıl, Lag BaOmer’de bu nimet ve bereket açığa çıkar ve bu günü, vücut ve ruhun ihtiyaçlarının karşılanması için dua edilecek çok uğurlu bir gün haline getirir (R’Yaakov of Huseyatin). 

6) Rabi Şimon Bar Yohay’ın, Moşe Peygamberin ruhunun bir kıvılcımını, bir parçasını taşıdığına inanılır. Tanrı, Moşe Peygamber’in İsrail topraklarına girmesine izin vermemesine rağmen, onun ruhunun bir parçasını taşıyan Rabi Şimon Bar Yohay’a, İsrail topraklarında gömülme ayrıcalığı verdi. Bu, mutlu bir olaydır.

Lag BaOmer Gelenekleri

Mutluluk

Rabi Akiva’nın öğrencileri arasındaki ölümlerin, bu günde durmasından ve diğer sebeplerden dolayı, Lag BaOmer, mutluluğun arttığı bir gündür. Bu gün, bayram günlerinde olduğu gibi Tahanunim4 yapılmaz.

Omer döneminde yasak olan düğün ve benzeri kutlamalar bu günden itibaren yapılmaya başlanır. Omer döneminde saç ve sakal tıraşı olmayanlar, 34. günden itibaren tıraş olmaya başlar.

R’Şimon Bar Yohay’ın mezarını ziyaret etme geleneği

Sefer Hilula D’Rashbi, İsrael’de Lag BaOmer günü R’Şimon Bar Yohay’ın Meron’daki mezarını ziyaret etme geleneğinden bahseder.

R’Şimon’un mezarının bulunduğu Meron’un harfleri, “Meleh Rofe Neeman ve Rahaman”ın baş harflerinden oluşur: “Güvenilir ve merhametli Şifaveren Kral”. Bu da, Meron’da gömülmüş olan R’Şimon’un liyakati ile Tanrı’nın bağışlamış olduğu iyileştirme gücünü ima eder5. Dolayısıyla bu günde hastaların iyileşmesi, çocuk sahibi olmak isteyenlere de çocuk bağışlanması için, daha yoğun bir şekilde Tanrı’ya dua edilir.

Dua etmek için tsadiklerin mezarını ziyaret eden kişilerin duaları bu tsadiklere değil, her zaman Tanrı’ya yönelik olmalıdır. Tanrı’dan,  bu tsadiklerin liyakati hatırına, kendilerine de merhamet bağışlaması için dua etmelidirler.

 Mezar başında dua etmeden önce fakirler için tsedaka6 vermek, uygun bir davranıştır.

Işıl ışıl bir gün

Lag BaOmer gecesi İsrail’in çeşitli yerlerinde dev ateşler yakılır. İsrail ve dışındaki ülkelerde sinagoglarda çok sayıda kandil ve ışık yakılır. Dev ateşler, Kabala öğretilerinin gizli ışığını temsil eder. Bu ateş, Rabi Şimon’un bu dünyadan ayrıldığı gün, onun evini saran ateşi temsil eder. Ayrıca gün ışığının Rabi Şimon bar Yohay, Zohar’ın gizli anlamlarını öğrencilerine aktarmayı tamamlayana kadar yok olmadığını, bu şekilde dünyadaki bütün ışıklarının Tora Işığına hizmet ettiğini temsil eder (Bene Yisahar). 

Erkek çocukların ilk saç kesimi geleneği

Birçok Yahudi kesimde o güne kadar hiç saçları kesilmemiş olan erkek çocukların üçüncü doğum günü, saç kesilmeyen Omer dönemine denk gelirse, ilk saç tıraşlarını Lag BaOmer’de, bir rabiye yaptırma geleneği vardır. Saçlar, Hassidik geleneklerine göre, kenarlarda favori bırakarak kesilir. İsrail’de Lag BaOmer günü binlerce kişi, küçük çocuklarını Upsherin-Halake adı verilen ilk saç kesimleri için Meron’a R’Şimon bar Yohay’ın mezarına getirir.

Ok ve Yay - Gökkuşağı

Bazı Hassidik geleneklerine göre, Lag BaOmer’de, çocukları açık havada gezilere götürüp sembolik olarak ok ve yay kullandırma adeti vardır. Bu da, bir yoruma göre, gökkuşağını sembolize eder. Gökkuşağı, tufandan sonra, Tanrı’nın bir daha bütün yarattıklarını bir tufan tarafından yok etmeyeceğine dair, Noah-Nuh Peygamber ile yapmış olduğu anlaşmayı simgeler. (Bereşit 9:12-16)

Bu şekilde ne zaman Seçilmiş Halkı yoldan çıkacak gibi olsa, o zamanlarda çıkan gökkuşağı, bize Tanrı’nın bu anlaşmasını hatırlatır. R’Şimon o derece ‘tsadik-dürüst’ bir kişi idi ki, onun liyakatleri yüzünden, o yaşadığı sürece, dünyanın bu işarete ihtiyacı olmamıştı ve onun zamanında hiç gökkuşağı görülmemişti. Bütün dünyayı savunup koruyacak güce sahip olan R’Şimon, yaşamı boyunca hep tüm dünya için dua edip merhamet dilemişti.

Halkına bir uyarı niteliğinde olan gökkuşağı, olumsuz bir işaret gibi görülse de; Zohar, Maşiah gelmeden hemen önce, muhteşem parlaklıkta bir gökkuşağının görüleceğini yazar. Bütün diğer gökkuşakları, bu gökkuşağının yanında sönük ve donuk kalacaktır. Bu güçlü ve parlak ışıklar, Maşiah’ın ve Kurtuluş’un pek yakında olduğunun habercisi olacaktır (Zohar 1:72b).

Sütlü yiyecekler

Bazı Hassidik çevrelerde, Lag BaOmer’de sütlü yiyecekler yeme adeti vardır. Kabala yazılarında şarap ve kan yargıyı, su ve süt ise merhameti sembolize eder. Şavuot’ta sütlü yiyecekler yenmesinin sebeplerinden biri de budur. Şavuot’un spiritüel etkisi, kendisini, göklerden Tanrısal Merhamet’in bereketli bir şekilde yağmaya başladığı Lag BaOmer’den itibaren göstermeye başlar.

LAG BAOMER ve MİNNET

Kabalist bilgeler, ruhu geliştirme yolunda, Pesah’ın ikinci gecesiyle Şavuot arasındaki yedi haftanın her birinde, atalarımız, Yahudi ulusunun ‘Yedi Çoban’ını örnek alarak her hafta o haftanın liderinin özellikleri üzerine çalışmamızı, karakterimizin o yönünü geliştirmemizi tavsiye eder. 1.Hafta Avraam ve Hesed: Sevecenlik, iyilik. 2.Hafta Yitshak ve Gevura: Adalet ve disiplin. 3.Hafta Yaakov ve Tiferet: Ahenk, uyumluluk ve merhamet. 4.Hafta Moşe ve Netsah: Azim ve dayanıklılık. 5.Hafta Aaron ve Hod: Tevazu. 6.Hafta Yosef ve Yesod: Bağ kurma. 7. Hafta David ve Malhut: Haşmet, egemenlik ve liderlik. Yedi haftanın her birinde ele alınan her bir özellik, ancak diğer altısı ile birlikte olduğunda anlam kazanır.  Haftanın her günü, yedi özelliğin o haftanın ana konusu olan özellikle kombinasyonu ile 49 günün sonunda 49 kombinasyon ele alınır ve bu şekilde ruhsal gelişim tamamlanmış olunur. Omer sayımının 33. günü olan Lag BaOmer’e denk gelen kombinasyon Hod’un İçindeki Hod’dur. Hod, tevazuyu, alçakgönüllülüğü simgeler, kendi niteliklerini ve gücünün bilincinde olurken, aynı zamanda bunlara sahip olmadığını idrak etmek, bunların yüksek bir amaç için Tanrı tarafından ödünç verildiğini kabul edip Tanrı’ya minnettar olmaktır. Hod, hoda’ah kökünden gelir; hodu, mode teşekkür etmek, minnet duymak, şükretmek anlamına gelir. Bu şekilde Lag BaOmer’de Hod’un içindeki Hod, minnetin içindeki minnete, hayatımızın her alanında minnet duyduğumuz noktalara yoğunlaşmaya çalışırız. Hatam Sofer, cennetten gelen mucize yiyecek manna’nın, Lag BaOmer’de akmaya başladığını söyler. Manna ilk yağdığı gün, halk şüphesiz bunu büyük coşku, heyecan ve minnetle karşılar. Fakat zaman geçtikçe ve manna her gün yağmaya devam ettikçe, her gün tekrarlanan bu mucizeyi halk yavaş yavaş doğal ve sıradan görmeye başlar ve minnet duymayı unutur. Lag BaOmer’de, atalarımızın özellikleriyle bütünleşir, özdeşleşir ve hayatımıza düzenli olarak akan ve sıradan gibi gözüken nimetler için teşekkür etmeye dikkat ederiz. “Çocuklarımızın öğretmenlerine neden teşekkür etmemiz gerekir ki, onlar sadece vazifelerini yapıyor. Apartmanın kapıcısına, lokantadaki garsona, uçaktaki hostese neden teşekkür edelim ki… Bu, zaten onların yapması gereken şeyler değil mi?” En son ne zaman bunlardan birine teşekkür ettik? Evin alışverişini yapan, yemek pişiren, evin ihtiyaçları ve huzuru ile ilgilenen veya bütün gün evin eksikleri için gereken bütçeyi getiren eşimize düzenli olarak minnetimizi ifade ediyor muyuz?

Lag BaOmer’i kutlarken, mode ani7’yi sadece sabah uyanır uyanmaz söyleyip, onu orada öylece bırakmamayı hatırlayalım. Hayatımızdaki nimetleri doğal olarak, hakkımızmış gibi görmeye başlamayalım. En önce Tanrı’ya bize bağışladığı fark ettiğimiz veya fark etmediğimiz tüm nimetler için nefes aldığımız her an teşekkür edelim. Bunun yanında hayatımızda olan ve bizim için harikulade şeyler yapan kişilere, bundan daha önemlisi, günlük sıradan şeyleri yaparak hayatımızı güzelleştiren kişilere minnetimizi göstermeyi ihmal etmeyelim. Minnet ve takdiri içimizden hissetmemiz yetmez, bunu kelimelere dökelim, dile getirelim. Güne teşekkür ederek başlayıp bu şekilde devam ettiğimiz zaman, günün ve uzun vadede hayatımızın başarılı ve mutlu geçmesini garantilemiş oluruz.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek ve konu hakkında bazı yorumları aktarmak amacıyla Lag Baomer-Its observance, laws and significance, Sefiros, GÖZLEM Yayıncılık’tan- El Gid Para El Pratikante, Sidur kol Yaakov, Bereşit, Yahudilik Ansiklopedisi kitaplarından ve www.chabad.org, www.jewfaq.org, www.torahtots.com, www.ou.org, www.koshertorah.com, wwww.meaningfullife.com, www.aish.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Özel Günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.

Katkıları için Rav İzak Peres ve Rav Ceki Baruh’a teşekkür ederiz.

1 Bat kol-göklerden bir ses

2 Yom hilula- sevinçli kutlama günü, ruhun yükseliş günü

3 Manna- “İsraeloğulları’na çölde oldukları süre içinde göklerden yağan mucizevi yiyecek”. (Şemot 16: 14-35)

4 Tahanunim- af için yapılan yakarış duaları

5 Hilula D’Rashbi’de Lechem Schlomo alıntısı.

6 Tsedaka-“Elindekiyle “adalet ve dürüstlüğe uygun bir şekilde” ihtiyaç sahiplerine yardım etmek”. (Gözlem-Bereşit. s.531)

7 Mode Ani: Sabah uyanır uyanmaz yataktan kalkmadan önce söylenen dua. “Mode ani lefaneha Meleh hay vekayam şeehezerta bi nişmati behemla raba emunateha-Sana teşekkür ediyorum yaşayan ve ölümsüz Kral’ımız, içimizdeki ruhu yenilediğin ve bize olan bağlılığın sonsuz olduğu için.”