Amerikan Yahudi Mirası Ayı kapsamında bir sinagogu ziyaret eden ABD Başkanı Obama, İsrail eleştirileri nedeniyle ilişkilerinin gergin olduğu Yahudi toplumuna mesaj verdi.
Washington’da Adas Israel Sinagogunu ziyaret ederek bir konuşma yapan ABD Başkanı Barack Obama, Amerikan Yahudi Mirası Ayı kapsamında Yahudi ABD vatandaşları ile olan bağını gösterme şansı buldu.
Kendisini dinleyen kalabalık bir topluluğa yaptığı konuşmasında Obama, “Amerikan Yahudileri birliğimizi mükemmel hale getirdi” dedi. İsrail Devleti ile beraber büyüdüğünü belirten Obama “İsrail’in Yahudi ulusu olarak benimsediği değerleri kendi değerlerim olarak benimsedim” dedi.
Obama aynı zamanda benimsediği Yahudi değerlerinin, İsrail’in hikâyesinin, İsrail’in ulus olarak var olma hakkına olan inancının İsrail’in Filistin ile olan politikalarına yaptığı eleştirilerin sebebi olduğunu belirtti ve “Zor soruları sormamak, bunlardan kaçınmak, gerçek dostluk değildir” dedi.
Sinagogda “Filistinliler maalesef kolay ortak değildir” sözü kahkahalarla karşılanan Obama İran ile ilgili konulara değindi. Kendi mirasının İran’la olan nükleer anlaşmanın başarılı veya başarısız olmasına bağlı olduğunu, bunu da zamanın belirleyeceğini ifade eden Obama, politik münazaralara açık olduğunu ve nükleer dosya gibi bir konu için gerekli olduğunu ifade etti. Avrupa’da artan antisemitizm için geçici bir dönem olmadığı uyarısında bulunan Başkan, dinleyicilerin arasında çeşitli Avrupa Birliği elçilerinin de olduğu topluluğa “Geçmişin hatalarını tekrarlamaya mahkûm değiliz” dedi.
Demokrat Başkan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından İsrail’e karşı olan tavrı ve eleştiri dozu sebebiyle ağır biçimde eleştiriliyor. Obama geçtiğimiz günlerde Netanyahu’nun Filistinlilere ve İsrailli Araplara olan tavrının İsrail’in anayasal değerleri ve ulusun uzun süreçte güvenliğine aykırı olduğunu ifade etmişti. Amerikan Yahudi Mirası, ABD’de mayıs ayı içerisinde kutlanıyor.
Obama ABD-İsrail ilişkilerini röportajda anlattı
Amerikalı Yahudilere sesleneceği büyük önem taşıyan konuşmasından bir gün önce ABD Başkanı Barack Obama, Atlantic kanalından Jeffrey Goldberg’e verdiği röportajda, İran’ın nükleer girişimleri ile ilgili yapılan anlaşma konusundaki iyi niyetten şüpheleri olanlara nasıl yaklaşmayı planladıklarından bahsetti.
Kudüs ve Washington üst düzey yetkilileri arasında aylar boyu süren, karşılıklı ziyaretlerle dolu ve çetin geçen süreç sonrasında Obama, İsrail-ABD ilişkilerinin ana hatlarını hatırlatarak İsrail’i eleştirme hakkı bulunduğunu ve bunun hiçbir şekilde İsrail veya Yahudileri desteklemediği manasına gelmediğini vurguladı.
Zaman zaman savunma havasında geçen röportaj sırasında Obama sıkça, İsrail’in politikalarını eleştirmesinin İsrail veya Yahudilere destek vermediği ve kendisinin Amerikan Yahudi cemaati ile yol ayrımına girdiği anlamlarına gelmediğini dile getirdi. ABD’de muhalefet liderleri son zamanlarda İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Obama arasında iki devletli çözüm, İran’ın nükleer programı ve İsrailli Arapların hakları konularında halkın gözü önünde yaşanan gerginliğin sonucunda, Obama’nın İran’ın nükleer programı anlaşmasına destek verdiğini iddia etmişlerdi.
Obama da bu konuda şikâyetlerini dile getirerek, muhalefetin toplumda ‘İsrail’i destekliyorsan İsrail’i asla eleştiremezsin ve İsrail hükümetinin politikalarını hiç değerlendirmeden onaylarsın’ şeklinde bir algı oluşturmaya çalıştığını söyleyerek, “Yerleşim politikalarını sorguluyorsanız, İsrail veya Yahudi düşmanısınız. Filistinli gençlerin kontrol noktaları veya seyahat engelleri konusunda yaşadıkları için empati kuruyorsanız, İsrail’i desteklediğinizden şüphe ediliyor. Herhangi bir İsrail hükümeti yetkilisiyle halka açık bir şekilde bir fikir ayrılığı yaşarsanız, doğal olarak İsrail düşmanı ve bu bağlamda Yahudi düşmanı sayılıyorsunuz. Bunlara kesinlikle karşı çıkıyorum,” dedi.
Obama, ABD-İsrail ilişkilerinin ana hatlarını açıklarken, karşılıklı eleştirinin bu ilişkinin bir parçası olduğunu belirtti. Başkan ayrıca pek çok Amerikalı Yahudi liderin iddia ettiklerinin aksine, eleştirilerin topluma yansımadan yapılması gerektiğine inanmadığını da ekledi. Bu anlamda, ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’in geçtiğimiz ay söylediği gibi ABD ve İsrail’in gerginliği bir aile kavgasına benzetilecek olursa, Obama bu tartışmanın kapalı kapılar ardında kalmasındansa komşuların önüne ve sokağa taşınmasını sakıncalı bulmuyor denebilir.
Obama, “İsrail’e sizin bazı konulardaki politikalarınızı onaylamıyoruz diyebilmeliyiz. Yerleşim konularındaki politikanızda size katılmıyoruz. Kontrol noktalarının gerçek bir sorun oluşturduğunu düşünüyoruz. İsrailli Arap vatandaşların haklarına zarar getirebilecek Yahudi milliyetçisi yeni kanunlara karşıyız. Bana göre bunları söylemek İsrail Devleti ve Yahudi halkını desteklemekle tamamıyla tutarlıdır. İsrail Başbakanı dahil olmak üzere herhangi bir İsrail vatandaşının da bu politikalara katılmama hakkı bulunmalıdır. Tartışabiliriz, konuşabiliriz fakat bu konulara eleştirel yaklaşan insanlar İsrail düşmanları ile bir tutulamazlar” diye konuştu.
Konuşmasının geri kalanında geleneksel denebilecek teminatlarını sıralayan Başkan, İsrail’in güvenliği, karşılıklı sağlıklı bilgi akışı, uluslararası ortamlarda İsrail’in yalnız bırakılmaması gibi konuların önemine de dikkat çekti.
Diğer yandan röportajın başka bir kısmında İsrail politikalarını eleştirmeleri konusunda Obama, en uzun vadeli, güvenli barışa ve antisemitizme karşı en başarılı mücadelenin verilebileceği yollara nasıl gidilebileceği ile ilgili dürüst ve doğru fikrini söyleme hakkını saklı tuttuğunu söyledi. İsrail’in eleştirilebilir olmasının antisemitizmle mücadele edilmesi ile bağlantılı olduğunu belirten Obama, “Yahudi halkı ve İsrail’e karşı hissettiklerimden son derece emin olduğumdan, getirdiğim eleştirilerle ilgili bir sıkıntı hissetmiyorum” dedi.
