‘BrainFit’ terimini ile okuduğumda aklıma gelen ‘Beyin Jimnastiği’ olmuştu. Konunun çocukların zihinsel gelişimleri üzerine olduğunu anladığımda ise tüm antenlerim daha dikkatli bir şekilde konuyu algılamaya çalıştı ve kendimi iki oğlum ile birlikte Harbiye’deki ‘BrainFit’ merkezinde buldum. Uzmanlar tarafından detaylıca uygulanan üç saatlik bir değerlendirmenin sonucunu ağzım açık dinledikten sonra ilk işim bu programa nasıl dâhil olabileceğimizi merkezin sahibi Cem Ozbay’a sormak oldu. Programın içeriğini biraz anlatayım, gerisine siz karar verin...
BrainFit nedir?
BrainFit, Singapur menşeyli 14 senelik bir oluşumdur. Cherly Chia adında bir fizyoterapist uzmanının Avustralya’da doktora tezini ‘öğrenmede fiziksel egzersizler’ üzerine hazırlarken, fiziksel egzersiz yapan çocukların daha çabuk öğrendiklerini fark etmesi üzerine nörobilim alanında uzman bilim insanlarıyla birlikte temellerini attığı ve günümüze kadar artan başarılarıyla gelen bilimsel temelleri olan bir sistemdir.
Değerlendirmelerde elde edilen verilerle psikomotor beceriler, görsel beceriler, hafıza, odaklanma, işitsel ve sosyal beceriler değerlendirilerek çocukların hangi alanları kendi potansiyeli içerisinde daha gelişmiş ya da hangi alanlarda biraz daha desteğe ihtiyacı olduğunu belirleniyor. Desteğe ihtiyacı olan alanlarda 12-24 haftalık nöroplastisite temelli davranışsal terapi çalışmaları yapılıyor.
Bu sistem Türkiye’ye nasıl ve ne zaman geldi?
Çocukların akademik yaşamları boyunca farkına varılmayan bilişsel becerileri, güçlü olduğu alanların doğru kullanılmaması ve potansiyellerinin yanlış yönlendirilmeleri neticesinde doğru meslek seçimi yapamamaları ya da doğru yönlendirmemeleri sık karşılaştığımız bir durum. Güçlü alanlarını bilen ve bunu etkili bir şekilde kullanırken zayıf becerilerini farkında olup bunları geliştirmek için çalışmalar yapabilen bir nesil hepimiz hayalidir.
Diğer taraftan ‘Z’ kuşağı dediğimiz ve apartman kültürüyle büyüyen yeni nesil maalesef birçoğumuzun çocukluğunda sahip olduğu sosyal becerilere sahip değiller. Zamanının çoğunu dışarıda arkadaşlarıyla, sokak oyunlarıyla geçiren ve bilişsel becerileri doğal olarak gelişen eski nesil yerine, tablet ve akıllı telefonların oluşturduğu bir çerçevede yaşayan, tehlikelerden uzak kalmak adına dört duvar arasında sosyal becerilerden ve özgüvenden yoksun büyüyen bir nesil hepimizin ortak kaygısı.
İhtiyaçtan doğan her proje gibi, BrainFit de bu sebeplerden dolayı 2001’de hayata geçmiş ve günümüze kadar bu alanda sadece Uzakdoğu’da hizmet vermiş, Avrupa’ya franchise kapılarını bizimle birlikte açmış bir kurum.
Bu programı kim yazdı? Bu programın bilim insanları kimdir?
Programı oluşturan Cherly Chia, uluslararası alanda zihin gelişimi ve zekâyla ilgili birçok konferans verdi.
Sientific Learning kurucuları da BrainFit bilim insanları arasında yer alıyor. Örneğin Prof. Dr. Michael M. Merzenich, nöroplastisite alanında öncü bilim insanlarındandır. Merzenich 50’den fazla patentte ödüllendirildi ve birçok nörapatik egzersiz programının geliştirilmesine katkı sağladı. International IPSEN ve Zülch Prizes ödülleri aldı.
Hangi üniversiteler bu programı tanıyor?
Ülkemizde Ege, Dokuz Eylül ve Ekonomi Üniversitesi psikoloji bölümleri ile uygulanan psikolojik envanterler ve testlerin ulusal geçerlilik, güvenirlik ve norm çalışmaları hakkında ulusal çalışmalar devam etmekte. Sistemin Singapur’da doğmasının ardından Stanford, Harvard ve California Üniversiteleri uygulanan SMART programlar ile ilgili makaleler yayınladılar. Çocukların program öncesinde ve sonrasındaki beyin taramaları yapılmış ve sonuçlar bu makalelerde yer aldı.
Bu eğitimi alan çocukların kazanımları nelerdir?
Çocukların psikomotor, görsel, işitsel, odaklanma, hafıza ve sosyal alanları üzerine çalışıyoruz. Bu çalışmalarda önemli olan çocukların hayatlarında kolaylık sağlayabilecek ve onları hem akademik hem de sosyal hayatlarında daha ileriye götürebilecek yönlerini kuvvetlendirmek. Kazanımlar ise şöyle sıralanabilir:
• Nöroplastisite temelli zihin egzersizleri ile çocuğun güçlü alanlarını keşfederek geliştirmek,
• Öğrenmenin önündeki temel engelleri tespit etmek ve ortadan kaldırmak,
• Daha hızlı öğrenmesini sağlamak,
• Bilgiyi kaydeden ve işleyen beynin temel yapılarını geliştirerek çocuğun zihinsel gelişimini hızlandırmak,
• Ebeveynlere çocuğuyla ilgili farkındalık oluşturmak,
• Öğrenme ve dikkat becerilerinin gelişmesi,
• Öğrenme, algılama, konsantrasyon ile ilgili yaşadığı zorluklarla baş edebilmesini sağlamak,
• Sonuçlardan ziyade yaşanılan zorlukların kök nedenleri belirlemek,
• Zihin check up ve gelişim analizi raporlarının uzman psikologlar tarafından aile ile paylaşılması ve aile danışmanlık hizmetinin sunulması,
• Sosyal ve iletişim becerilerini geliştirmek ve özgüven sağlamak.
SMART nedir?
Kullandığımız eğitim programlarının ortak adı. 4 - 18 yaş arası çocuklar ve gençlerle çalışılan SMART programlarında amaç, gücü kanıtlanmış ve kişiselleştirilmiş spor tabanlı bir program kullanarak çocuklarımızın beyin ayağını güçlendirmektir.
Etrafta bu kadar çok psikolog ve uyguladıkları değerlendirmeler var iken BrainFit’in farkının ne olduğunu anlatabilir misiniz?
Tüm değerlendirmeler çocukların geliştirmesi gereken yönleri belirler. Ancak BrainFit’in farkı, bu durumları nedenleri ile belirlemesidir. Bir örnek ile anlatmam gerekir ise; dikkat eksikliği olan bir çocuğun durumunun işitmeden mi, görselden mi, kısaca ne sebepten kaynaklandığını netleştiren bir imkân sağlar. Bize gelen birçok çocuk daha önce belli tanımlar konulmuş ve bunun için yıllarca ilaç kullanmış olabiliyorlar. Malesef ilaç kullanımı çoğu zaman iyileşmeye değil daha çok sorunu ertelemeyi ya da bastırmaya sebep olabiliyor. Değerlendirmelerimiz sonucunda ortaya çıkan nedenler netleşince, geliştirilmesi gereken yönde daha noktasal atış eğitimleri ile kısa sürede ilaçlarını bırakabilecek duruma gelebiliyorlar. Daha sonra da ilaç kullanmadan hem akademik hem de sosyal alanlarda epey gelişme gösterebiliyorlar. Kısaca çocukların içinde var olan ancak aktifleştirilemeyen yönleri çocuğun potansiyelini kullanarak aktif hale getiriyorlar.
Eğitimleriniz hangi yaş gruplarına hitap ediyor?
Çocuklarda en çok 4-18 yaş grubu ile çalışsak da aslında BrainFit 7’den 70’e her yaş grubuna hitap edebilecek bir oluşum.
Bu programa sadece desteğe ihtiyacı olan veya bazı yönlerini geliştirmesi gereken kişiler mi katılabiliyor?
Biz kimseyi etiketlemiyoruz ancak genel olarak okulda dikkat, dürtü, koordinasyon sorunu olanlar, güzel yazı yazamayanlar, okuduğunu anlamayanlar, sınıf içi çalışmalarda başarılı ancak sınavlarda başarısını gösteremeyen gibi belli alanlarda zorluk yaşayan her yaştan kişiler ile çalışıyoruz. Tabi ki daha yoğun sorunları olanlar ile de çalışıyoruz. Bizi aşan durumlarda ise uzmanlarımıza yönlendiriyoruz.
Çoğu zaman ebeveynlerin beklentileri ile çocukların becerileri ve gelişim süreçleri arasında bir algı boşluğu oluşabiliyor. Her çocuğun gelişim sürecinin farklı olduğunu biliyoruz. Çocukların zihinlerini geliştirmeye yönelik egzersizler yaptırıyoruz. Kimi 5 yaşında okumaya başlar iken, kimisi dördüncü sınıfa gelince akıcı okuyabiliyor. Bu süreçte çocuklara hem ebeveynleri hem de öğretmeleri tarafından yakıştırılan bir sürü etikten ve tanımlamalar oluyor. 5 yaşındaki çocuğun okuması onun üstün zekâ olduğunu göstermediği gibi, bu durum dördüncü sınıfta halen okuyamayan çocuğun da bir sorunu olduğunu asla göstermez. Farklı güçlü yönleri olduğunun kanıtıdır. Dolayısı ile biz kesinlikle problem odaklı çalışan bir merkez değiliz.
Çocuğunuzun hangi noktada olduğunu görmek, hangi yönleri ve becerileri daha gelişmiş, hangi alanları daha gelişime açık ve desteklenebilir ki potansiyelini daha iyi kullansın noktasında da değerlendirme yapan bir merkeziz. Geleceğe daha hazır ve donanımlı ilerleyebilmelerini hedefliyoruz.
Gerek yöneticilerin, gerekse farklı meslek sahibi kişilerin geliştirmek istedikleri yönleri için kullanılabilecekleri bir sistemde çalışıyoruz. Bugün sıradan yetişkin olarak veya bir şirketin üst yöneticisi olarak bile gelip değerlendirmelerimize katılsanız ve örneğin işitsel yönünüzün daha zayıf olduğunu fark ederseniz, bunu destekleyen eğitim programlarınıza katıldığınız anda gerek iş hayatınızda, gerek ise özel hayatınızda muhakkak daha iyi bir noktaya geleceksiniz ve bu da sizin hayatınızı hem kolaylaştıracak hemde daha verimli ve kaliteli bir hale sokacaktır. Kısaca her meslek grubundan, her nitelikte ve yaşta insan ile çalışabiliyoruz. En önemlisi de herkesin hayatında muhakkak büyük farklar yaratabilen bir gelişim programı sunuyor olmamızdır. Belli ülkelerde Alzemiher hastaları için bile faydalar sağlandığını görüyoruz.
BrainFit ne değildir?
Biz psikolojik sorunlar yaşayan çocuklara destek sağlayacak bir merkez değiliz. Mesela depresyonda olan, anksiyete olan çocukları muhakkak doğru uzmanlara yönlendiriyoruz.
Eğitmenleriniz kimlerden oluşuyor ve onları nasıl seçiyorsunuz?
Psikologlar ve çocuk gelişim uzmanları ile çalışıyoruz. CognitiveMAP (Zihin Check Up) testlerimizi psikologlarımız yaptırıyor. Davranışsal terapilerimizde de çocuk gelişim uzmanlarımızla çalışıyoruz. Tüm uzmanlar BrainFit eğitimini Türkiye’de ya da Singapur’da alıp programa başlıyorlar.
Okullar ile uyguladığınız programlar var mı? Bu programın okullarda olmasının çocuklar açısından avantajları ne olabilir?
BrainFit okul programı nörolojik bilim alanında özel öğrenme güçlükleri üzerine yapılan araştırmalar ile geliştirilmiş bilişsel programlar paketidir. Programlar en yaygın öğrenme alanlarının olduğu 26 bilişsel bölümü hedef alır.
Toplamda 3 binin üzerinde seviyesi bulunan bilişsel programlarımız, bilişsel işlevin bulunduğu belirli bir alanı geliştirmek adına yoğun ve kademeli bir seriden oluşmakta. BrainFit okul programı, öğrenmeyi etkileyen zayıf bilişsel alanı belirler ve o alana yoğunlaşarak güçlendirir. Her öğrenci öğrenme güçlüğü çektiği alanda kendisine özel planlanmış bilişsel program ile çalışır.
Programın tamamlanmasıyla birlikte, öğrenciler artan öğrenme kapasitelerini kullanabiliyor hale gelirler; 3 ya da 4 yıllık programdan sonra daha fazla özel eğitim yardımı veya program değişikliği olmadan tam akademik müfredata entegre olmaktalar. Öğrenci programı tamamlayamaması durumunda dahi programda kaldığı her yıl için ciddi bir kazanım elde eder.
Çocuklar ile çalışır iken onların ebeveynlerine yönelik de bilinçlendirme ve bilgilendirme programları sunuyor musunuz?
Muhakkak ki çocukların hayatlarında ailelerin rolü çok önemli, hele okuldaki hocalarının rolü de aynı oranda etkili. Bu sebepten tabiki aileler ile çalışıyoruz. Gerektiğinde onları danışmanlarımıza yönlendiriyoruz. Maalesef ki aileler çocukları konusunda her zaman çok bilinçli olamıyorlar. Dikkat eksikliği ve odaklanma sorunu olan çocuklara nasıl davranmaları gerektiklerini bilmiyorlar. Çoğu zamanda bu çocukların sorunlarının ne olduklarını bile bilemiyorlar. Bu sebepten biz çocukların da içinde olduğu ebeveyn bilinçlendirme programları sunuyoruz. BrainFit sadece burada eğitim veren bir program değil, tüm çocukların gelişim noktalarına ve ebevynlerinin bilinçlendirmelerine kadar dokunan bir sistemdir.
Günümüzde ebeveynlerin çocukları ile geçirdikleri zaman dilimi o kadar daraldı ki, çocuklarını bazı yönlerden tanımıyorlar. Gerek çocukların yarış atı gibi yoğun programları arasında koşturmaları, gerek ise ebeveynlerin zorlu iş hayat şartları altında güçlü durabilmek için çabalarken evde geçirdikleri zamanların azalması, buna bağlı olarak da eve geldiklerinde sabır limitlerinin azalıp yorgunluklarının maximumda olması, çocuklarına daha az zaman ayırmalarına sebep oluyor. Ancak iki saatlik bir BrainFit çocuk-ebeveyn programında, tüm aile birlikte zaman geçirebiliyor, çocukların zayıf yönleri güçleniyor ve aynı zamanda aile içi dinamikler kuvvetlenip, birbirlerini daha yakından tanıma fırsatını yakalamış oluyorlar.
Bizim asıl hedefimiz çocuğun hayatındaki en önemli dinamikleri oluşturan aile-okul-arkadaşlar arasında ki köprüyü ve koordinasyonu sağlamak. Mesela arkadaş ilişkilerinde yaşadığı sorunlar bize aslında çocuk hakkında çok detaylı bilgi verebiliyor. Artık teneffüslerde top oynamaktan vazgeçen bir çocuk ile konuştuğunuzda ince motor becerilerinin ya da el göz koordinasyon becerisinin zayıf olduğundan dolayı kendini top oyunlarında yetersiz görmesi üzerine kendi kendini olaydan soyutlamasına kadar gidebiliyor. Bunu fark edip çocuğun bu yönünü geliştirmesine yardımcı oluyoruz. Ve uzun vade de çocuğun başka açılardan geri kalmasına yol açacak bir unusuru ortadan kaldırabiliyoruz.
Vermeye çalıştığımız en önemli kazanım çocukları zihinsel, bedensel ve ruhsal olarak güçlendirip, kendi kendine başa çıkmasını sağlayacak özgüveni yaratmak!
