“Tüm Yahudiler ölüme kuzu gibi gitmemişti.”
Pazar günü Polonya’da yapılan anma törenine katılanlar arasında Nazi ölüm kampından kurtulan ve bugün yaşayan tek insan olan Samuel Willenberg de vardı. Willenberg törende yaptığı konuşmada yaşadıklarını şöyle özetledi: “Cehenemde yandık.”
Polonya’nın Yahudi Tarihi Enstitüsü tarafından düzenlenen törene Polonya Hıristiyan Din Adamları Birliği Sözcüsü Rahip Pawel Rytel-Andrianik de katıldı. Rahip Rytel-Andrianik, İncil’de Psalms, Tevrat’ta Teilim olarak geçen kitaptan 23. bölümü hem Lehçe hem de İbranice olarak okudu.
Polonya’daki Treblinka Kampına çok yakın bir yer olan Sokolow Podlaski’de doğan ve Hıristiyan din eğitimini Kudüs’te aldığı eğitimle pekiştiren Rahip Rytel-Andrianik tam 16 lisan biliyor.
Törenin konukları arasında Polonya Baş Hahamı Rav Michael Schudrich ve ülkenin önde gelen hahamları da yer aldı. Hahamlar tören sırasında 72 yıl evvel kaybedilen binlerce Yahudi için kadiş (Mevlit) okudular.
Treblinka 2. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’nın Yahudileri gaz odalarında katletmek için kurduğu ölüm kamplarından biri idi. 1943 yılında Treblinka Kampında isyan çıkmış, Yahudi mahkumlar hayatları için savaşmayı tercih etmişti. İsyan sonunda 200 mahkum kaçmayı başarırken yüzlercesi bastırılan isyanda öldürülmüştü.
İsyandan sonra Almanlar kampı gittikçe küçültmüş ve sonunda Kasım 1943’te kapatmıştı.
