Hazine’nin iç borçlanma stratejisine göre, Ağustos ayında 7,5 milyon TL, Eylül’de 4 milyon TL, Ekim’de 9,7 milyon TL borç geri ödemesi (itfası) var. 19 Ağustos, 16 ve 30 Eylül ile 07 Ekim yüklü ödeme tarihleri. Dış borç ödemeleri bu üç ayda toplamda 4 milyon TL tutarında. Karşılığında bu üç ayda dış borçlanma öngörmüyor. TL olarak daha az borçlanmayı, uzun zamandır olduğu gibi, planlıyor.
Hazine’nin vergi dışı normal gelirleri incelendiğinde, Merkez Bankası’ndan aldığı temettü gelirlerinin payı ve yüksekliği dikkat çekici. Kamu brüt borcu 2001 yılından bu yana yaklaşık beş kat artarak 672 milyar TL’ye ulaşırken, kamu net borcu yüzde 40 civarında artarak 164 milyar TL tutarı ile düşmeye devam etmekte. Burada Merkez Bankasının net varlık artışı ile işsizlik sigortası fonunun etkisi büyük. Bu toplam brüt borcun 1/3’ü dış borç. Türkiye’nin brüt dış borç stoğunda ise geçen sene ortasına göre azalma var. Bankacılık kesiminin dış borcu yaklaşık 10 milyar dolar artarken, bankacılık dışı kesimin borcu 18 milyar dolar seviyesinde düşmüş, nette ise 4 milyar dolar azalma var. Brüt ve net arasındaki fark bankaların yurtdışı varlıklarındaki azalmadan kaynaklanmakta. Burada daha önceki yazılarımıza atıfta bulunurak, Türkiye’deki kur hareketinin reel sektör dış borç stoğundan değil, bankaların döviz kredi pozisyon açıklarından dolayı, ABD doları faizi artışı olasılığına karşı kur zararından kaçınmak nedeni ile oluştuğunu bir kez daha hatırlatmakta fayda var. Ki bu durum “Cari Açık” nedeni ile alınan önlemlerden yani kredi kartı, tüketici kredileri taksit sayısından veya kısıtlamalarından daha fazla ilgiyi ve önlemi gerektiriyor. Cari Açığın Finansmanı için yurtdışından bankalar kanalı ile borçlanmanın maliyeti ileride (düşen) Cari Açığın kendisinden daha büyük sorun yaratabilir. Bankacılık kesiminin brüt dış borcu 174 milyar dolar, üzerine bankaların varlık azalması eklendiğinde 190 milyar dolar seviyesinde. Türkiye’nin net dış borcu ise 234 milyar dolar. Türkiye’deki kur hareketinin esas nedeni bu iki tutar arasındaki ilişkide. Kamunun brüt dış borç stoğu 113 milyar dolar ile 2013 ile aynı seviyelerde. Brüt dış borç stoğunun GSYİH’ya oranı yüzde 49 ile Maastrciht kriteri yüzde 60’ın altında ancak, yükseliş eğilimi özel sektörün (bankalar 174 milyar dolar !!) 277 milyar dolar brüt dış borç stoğu açısından kritik. Kur etkisi ile AB Tanımlı (AB kriterlerine göre) oran yüzde 30’ların altında
