İspanya’nın Sefaradlara tanıdığı vatandaşlık hakkının lisan ve kültürel sınav gibi önkoşulları olmasının yarattığı hayal kırıklığı, ilgilenenleri Portekiz konusunu araştırmaya itti. Portekiz, mart ayında Portekiz kökenli olduğunu ispatlayan Yahudilere vatandaşlık hakkı vermeye başladı. Biz de Porto Yahudi Cemaati ile görüşerek vatandaşlık başvurusunda bulunan Ceyda Habib Metin ile bu süreci konuştuk.
Öncelikle seni tanıyabilir miyiz?
İstanbul’da doğdum, Notre Dame de Sion Fransız Lisesi ve Bilgi Üniversitesi mezunuyum. Evliyim ve hipnoterapistim.
Portekiz’in Sefarad Yahudilerine verdiği vatandaşlık hakkından nasıl haberdar oldunuz?
2014 yılında eşim ile beraber Portekiz’e tatile gittik. Eşim uzun yıllar Portekiz’de yaşamıştı. Portekiz’i görmemi istediği için beni oraya tatile götürdü. Ve ben gerçekten Portekiz’i çok beğendim; çok keyifli bir yaşam tarzları olduğunu gördüm. Yine aynı dönem, kuzenim Portekizli bir kız ile evlenerek Portekiz’e yerleşti. Bir gün ondan aldığımız bir telefon bizi gerçekten çok şaşırttı.
Çünkü biz 518 yıl önce Eski Osmanlı Hükümdarlığı olan Türkiye’ye İspanya’dan geldiğimizi sanıyorken, o bize Portekiz’den geldiğimizi, büyük büyük babamız olan Jacob İbn Habib’in o dönem Lizbon Hahambaşı olduğunu söyledi.
Bunun üzerine Portekiz’de mart ayında çıkan kanunu da öğrenince “Madem bize böyle bir hak tanındı, neden olmasın?” dedik ve hemen harekete geçtik.
Haberdar olduktan sonra neler yaptınız?
Haberdar olduktan sonra başvuru için gereken belgeleri ve atılması gereken adımları öğrendik.
Portekiz vatandaşı mısınız artık?
Biz de henüz ilk adımlarımızı attık. Bu iki aşamalı bir süreç. Biz ikinci aşamadayız.
Bu süreci takip etmek isteyenlere ne gibi tavsiyelerde bulunabilirsiniz?
Bu süreci takip etmek isteyenlerin öncelikle benimle bağlantıya geçmeleri işlerin daha doğru ve kolay yürümesini sağlayacaktır.
Çünkü başvurunun ilk etabı olan Sefarad Sertifikası CJP (Comunidade Judaica do Porto), Porto Yahudi Cemaati tarafından veriliyor ve ben Porto Yahudi Cemaati’nin Türkiye temsilcisiyim.
Sizi temsilci yapmalarının sebebi nedir?
Bizim başvurumuz ilginç bir bağ ve iletişime sebep oldu Büyük büyük babamız onlar için çok önemli biri idi. Ve bu yüzden bizimle tanışmak istediler. Babam Porto’ya gitti, çok iyi bir şekilde ağırlandı Onlar bizi merak etti, biz de onları. Babamın İstanbul’a gelişinin ertesi günü bize bir mail gönderdiler. Mail’de Portekiz Hükümeti’nin Portekiz’den çıkma Yahudilere tanıdığı bu hak için ilk adımın kendilerinden alınması gereken belge olduğunu, başvuranların bu belgeyi alabilmeleri için gereken dokümanların ve atılması gereken adımları iyi bilen ve Türkçe konuşan bir temsilcinin hem sürecin hızlı ilerlemesi hem de başvuru yapanların daha rahat hazırlanabilmesi için uygun olduğunu söylediler. Biz de yardımcı olmak adına bu tekliflerini kabul ettik.
İlk adım olarak yapılması gereken nedir?
İlk adım olarak, Porto Musevi Cemaati’ne başvuru yapmak gerekiyor. Bunun için hazırlanması gereken belgeler var.
Ya sonrasında?
Sonrasında Porto Yahudi Cemaati’nin verdiği belge ve Portekiz devletinin istediği diğer belgeler düzenleniyor. Bu belgelerin bazılarının Türkiye Portekiz Konsolosluğu tarafından da onaylanması gerekiyor. Süreci bilen Portekizli bir avukatın sizi Portekiz’de temsil etmesi gerekiyor. Ve bu şekilde devlete başvuruluyor
Süreç tahmini olarak ne kadar sürüyor?
4 ile 6 ay arası bir süreç olduğunu öğrendik.
Vatandaşlık almak isteyenlerin bu iş için ne kadarlık bir bütçe ayırması gerekiyor?
Porto Yahudi Cemaati talebinizi onaylaması durumunda bir ücret alıyor. Sonrasında Portekizli bir avukatın talep ettiği ortalama bir ücret var. Son olarak da Portekiz Devleti başvuru için bir bedel talep ediyor. Tümüne, ortalama 2000 Euro’luk bir bütçe ayırmak gerekiyor
İspanyol vatandaşlığında olduğu gibi lisan/kültür gibi koşullar söz konusu mu?
Lisan, kültür gibi koşullar yok. Sınav yok. Ladino bilmek avantaj ama şart değil. Yalnızca Portekiz’den çıkma olduğunu anlamaları için bazı belgeler ve bilgiler isteniyor.
Süreç kapsamında Portekiz’e gitmek gerekiyor mu?
Başvuru süreci kapsamında Portekiz’e gitmeye gerek yok. Bizim orada kurduğumuz bağlantılar ile süreci buradan rahatlıkla yürütmemiz mümkün.
Şu anda Portekiz’deki Yahudi cemaati hakkında bilginiz var mı?
Şu anda Portekiz orijinli Portekiz’de yaşayan küçük bir cemaat var.
Bir de 16 farklı ülkeden Portekiz’e yerleşmiş olan büyük sayıda bir Yahudi kitlesi var. Amerika’dan ve Avustralya’dan birçok Yahudi aile, Portekiz’e taşınma taleplerini Porto Cemaati’ne bildirmişler.
Konu ile ilgili Porto Cemaati’nin verdiği bilgi özetle şöyle;
‘Kanun 2015 Mart ayında yürürlüğe girdi. Bu yüzden de pasaport alımı süreci sonrası durum daha net şekillenecektir.’
