1 Kasım genel seçimlerinde AK Parti, oyların yüzde 50’ye yakınını alarak, dördüncü kez tek başına iktidar oldu. CHP’nin oy oranının neredeyse değişmediği seçimde, MHP büyük oranda oy kaybederken, HDP kıl payı barajı aşmayı başardı.
AK PARTİ TÜM ŞEHİRLERDE YÜKSELDİ
AK Parti, 7 Haziran seçimlerine kıyasla 4,8 milyon daha fazla oy alarak oyunu neredeyse dokuz puan artırdı. Böylece meclise göndereceği milletvekili sayısı da 258’den 317’ye yükseldi. AK Parti, sadece üç ilde milletvekili çıkaramadı.
CHP BÜYÜK İLLERDE OY TOPLADI
Oy sayısını 600 bin civarında artıran CHP, yine ana muhalefet oldu. Ancak büyük şehirler dışından gelen oylarda yüzde 1 düşüş yaşandı. 7 Haziran’da 10 ilde birinci parti olan CHP, 1 Kasım’da 6 ilde en çok oyu alabildi. CHP’nin mecliste 134 vekili olacak.
MHP SEÇİMİN EN BÜYÜK KAYBEDENİ
MHP, 2 milyona yakın seçmeni yitirdi. Partinin oy oranı yüzde 16,3’ten yüzde 11,9’a geriledi. 7 Haziran’da 80 milletvekili çıkaran parti, bu kez 40 vekille meclisteki en küçük parti grubu oldu. MHP’nin oylarını arttırabildiği tek il ise Ardahan oldu.
HDP DOĞU’DA OY KAYBETTİ
7 Haziran’da yüzde 13 oy alarak meclise giren HDP, bu sefer barajın sınırında oy aldı. Doğu’da da önemli oy kaybı yaşayan HDP, yaklaşık 1 milyon seçmeni kaybetti. Vekil sayısı ise 80’den 59’a gerilese de meclisteki en büyük 3. parti konumunda.
AK PARTİ’NİN SEÇİM KARNESİ
2001’de kurulan AK Parti, 13 yılda beş milletvekili seçimine girdi. Erdoğan genel başkanlığında, 2002’de ilk kez katıldığı seçimlerde oyların yüzde 34,3’ünü aldı. 5 yıl sonraki seçimlerde oy oranı yüzde 46,5’a çıktı. 2011’de ise yüzde 49,9 oy alarak yine birinci parti oldu. 2014 yılında cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, parti başkanlığını Davutoğlu’na bıraktı. Davutoğlu başkanlığında 7 Haziran 2015 seçimlerinde düşüş yaşayan AK Parti, yüzde 40,87 oy aldı, ancak kurulduğundan beri ilk kez tek başına iktidar olmaya yetecek kadar oy alamadı. AK Parti, 1 Kasım seçimlerinde tek başına iktidar olabilecek oy oranına yeniden ulaştı.
PARTİLER ARASI OY KAYMASI
Yorumcular, AK Parti’nin 7 Haziran seçimlerinde Türkiye’nin doğusunda HDP’ye, batısında MHP’ye, kısmen de CHP’ye kayan oylarının 1 Kasım’da AKP’ye geri döndüğünü belirtiyorlar. AK Parti, iki seçim arasında yaklaşık 4,5 milyon seçmen kazandı.
MHP’den: MHP yaklaşık 1 milyon 900 bin oy kaybetti. CHP’nin oy oranında kayda değer artış olmayışı MHP’nin kayıplarının neredeyse tamamının AK Parti’ye yöneldiğini gösteriyor.
HDP’den: HDP, 7 Haziran seçimlerinden sonra 1 milyondan fazla oy kaybetti. Bunların küçük bir bölümünün CHP’ye gittiği düşünülebilir. Ancak, özellikle Kürt seçmenlerin yaşadığı şehirlerde oy değişimine bakıldığında bu 1 milyon kayıp genel olarak AK Parti’ye yöneldi.
Saadet-BBP’den: 7 Haziran’da seçime birlikte giren bu iki parti 950 bin oy aldı. 1 Kasım’da ise seçime ayrı ayrı giren bu partiler toplamda 587 bin oy aldı. AK Parti dışındaki sağ partilerin oylarının düştüğü düşünülürse fark oylar AK Parti’ye kaydı.
1 KASIM SEÇİMLERİ
Yüksek katılım
● Seçmen yaklaşık 183.500 sandıkta oy kullandı. Seçime katılım oranı 3 puan arttı. Katılım oranı yüzde 85 olarak gerçekleşti. 56 milyon 949 bin seçmenden 48 milyon 537 bini oyunu kullandı. Yurt içi katılım oranı yüzde 87,34, yurt dışı katılım oranı yüzde 44,78 olarak gerçekleşti.
Geçersiz oy sayısı 7 Haziran'a kıyasla neredeyse yarı yarıya azalarak, 600 bine indi.
Kadınlar azaldı
● 7 Haziran seçimlerinde rekor kıran kadın milletvekili oranı, yeni mecliste 2011’in bile altına düştü. Resmi olmayan sonuçlara göre kadınların temsil oranı yüzde 13’te kaldı. 1 Kasım seçimlerinde 76 kadın parlamentoya girmeyi başarabildi. Bu sayı Haziran seçimlerinde 97 idi.
Azınlık vekiller yerlerini korudu
● 7 Haziran’da meclise seçilen Ermeni, Süryani, Ezidi ve Roman vekiller, 1 Kasım seçimlerinde de yerlerini korudu. HDP’nin İstanbul 3. bölge 2. sıra adayı Garo Paylan, CHP’nin İstanbul 2. bölge 1. sıra adayı Selina Doğan, AK Parti İstanbul 2. bölge 14. sıradan vekil olan Markar Esayan, İzmir 1. bölge 5. sıradan meclise giren ilk Roman aday olan Özcan Purçu, parlamentodaki yerlerini korudu.
