Smithsonian Channel, ‘Million Dollar American Princesses,’ adı altında hazırladığı belgesel dizilerin birinde, sanat koleksiyoneri ve müze kurucusu Peggy Guggenheim’ın Nazilerin el koyduğu sanat eserlerini kurtarma yönündeki çabaları konu ediliyor.
Smithsonian Channel ‘Million Dollar American Princesses,’ belgesel dizisinde ABD’li Yahudi Peggy Guggenheim dışında 19. ve 20. yüzyılın önde gelen sanayicilerinin ‘Amerikan Prensesleri’ olarak nitelendirilen kızları ve eşlerinin yaşam öyküleri aktarılıyor.
Sanat koleksiyoneri ve kendi adını taşıyan müzenin kurucusu Peggy Guggenheim, zengin bir Yahudi ailesinin kızı olarak New York’ta dünyaya geldi. Önemli bir işadamı olan babası Benjamin Guggenheim, Titanik faciasında yaşamını yitirdi. Yardımsever bir kişi olan amcası Solomon gibi Peggy de servetini sanat koleksiyonları toplamakta kullandı.
Smithsonian Channel’in dizilerinde konu alınan kadınların çoğu evlilik yoluyla isim yapmış kişilerdi. Aralarında en ünlüsü Grace Kelly’di. Dizilerin ‘Queens of the Screen’ adlı ilk bölümünde Monaco Prensesine dönüşen Grace Kelly, Gloria Swanson ve Rita Hayworth gibi aktrislerin yaşamları konu edildi.
Peggy Guggenheim ‘Queens of Culture’ başlıklı bölümün kapsamında yer alıyor. Dizinin üçüncü ve dördüncü bölümleri de ‘Beautiful and the Doomed’ başlığı altında, Robert F. Kennedy’nin eşi ile birlikte uçak kazasında ölen kızı Kathleen Kick Kennedy’nin trajik öyküsünü, yedi kez evlenip bir türlü mutluluğu bulamayan Woolworth mirasçısı Barbara Hutton’un yaşamını yansıtmakta.
Dizinin ‘Leading Ladies’ başlıklı bölümünde Yahudi Baron Philippe de Rothschild ile evlenen moda tasarımcısı Pauline Potter gibi kendi başlarına güçlü kadınlar yer almakta. Aslında diziye konu olan tüm kadınlar sadece zenginlikleriyle değil, güzellikleri, stilleri ve zekalarıyla dikkat çeken kadınlardı.
‘Dejenere’ sanatı kurtarmaya soyundu
Guggenheim’ın modern sanatı destekleme çabası, ‘Peggy Guggenheim: Art Addict’ adlı diğer bir belgesele de konu oldu. Smithsonian Channel’deki dizi film, efsanevi sanat galerisi ilgili öne çıkan olayları vurgulanmakta. 1930’lu yılların sonlarında Peggy Guggenheim, Avrupa’da Hitler tarafından tehdit edilen modern sanat ve sanatçıları korumak için hızla harekete geçti. Hitler, modern sanatı‘dejenere’ olduğu gerekçesiyle zararlı görüyor, bu tür sanatın ve yaratıcılarının yok edilmesi yönünde planlar yürütüyordu. Nazilerin iktidara gelip Avrupa’da güç kazanması ile Guggenheim 1938 yılında Londra’da Guggenheim Jeune adlı bir galeri açtı. Bir yıl içinde bu girişim zarar etti. Ancak Peggy pes edeceğine vizyonunu genişletmeyi tercih etti. Amcası Solomon R. Guggenheim’ın iki yıl kadar önce New York’ta kurduğu vakfa bağlı bir sanat müzesi kurmaya karar verdi.
Londra’dan Paris’e geçen Peggy sanat eserlerini emanet olarak koruma altına almak üzere 40 bin dolar harcadı. Savaşın patlak vermesi ile eser satın alımına hız verdi. Nazilerin Paris’i işgallerinden 48 saat önce güney Fransa’ya kaçtı.
1941 yazında Peggy Guggenheim yeniden tehlikedeydi, Yahudi olduğu için dikkat çekiyordu. O dönemde aralarında Fernand Léger, George Braque’ın da yapıtlarının bulunduğu 50 sanat eserini koruma altına almayı başarmıştı. Önce bu koleksiyonu ABD’ye giden bir gemi ile gönderdi. Sonra ikinci eşi (genç yaştayken ilk evliliğini Dadaist Laurence Vail ile yapmıştı), ünlü sanatçı Max Ernst ile ilkin Lizbon’a kaçtı, oradan New York’a geçti. Kurduğu “The Art of This Century Gallery” adlı galeride Frieda Kahlo dahil birçok sanatçının sergilerini düzenledi.
Peggy Guggenheim, Max Ernst’ten boşandıktan sonra bohem bir hayat tarzı sürdü, yazar Samuel Beckett dahil olmak üzere çok sayıda sevgilileri oldu. 1948’de İtalya’nın Venedik kentinin Grand Canal bölümünde satın aldığı 18. yüzyıla ait Palazzo Venier dei Leoni adlı sarayda 30 yıl yaşadı. 1951 yılında sahip olduğu sanat eserlerini bu sarayda sergilemeye başladı. Günümüzde ‘Peggy Guggenheim Collection’ı her yıl 400 bin kişi ziyaret ediyor.
“Kültür ve sanat kraliçesi” olarak tanınan Peggy Guggenheim 20. yüzyılın en zengin kadınlarından biri olarak bu gücünü sanatın ve sanatçının korunması yönünde cömertçe kullandı. İtalya’daki ‘Peggy Guggenheim Collection’ 20. yüzyılın ilk yarısına ait Avrupa ve Amerika Kübizm, Sürrealizm, ve Dışavurumcu sanatının sergilendiği çok zengin bir müzedir. Peggy Guggenheim müzeye dönüşen Venedik’teki evini ölümünden önce Solomon R. Guggenheim Vakfı’na bağışladı.
