‘Borderlife’ adlı kitabın yazarı Dorit Rabinyan, “Aynı güneşin altında, aynı denizle ırmak arasındaki toprak parçasında doğup büyüyen komşumla yabancı topraklarda ilk kez göz göze gelip, İngilizce konuşup anlaşmam için iki okyanus aşmam icap etmişti.”
İsrailli bir yazarın Yahudi-Arap aşkını konu aldığı için lise eğitim programı kapsamına alınmayan kitabı, ülkesi içinde ve dışında giderek daha çok ilgi çekiyor. ABD’li bazı sinemacılar Dorit Rabinyan adlı yazarın ‘Borderlife’, İbranice ‘Gader Haya’ başlıklı kitabının beyaz perdeye uyarlanma hakkını almak için mücadele vermekteler.
The Associated Press’e verdiği söyleşide Rabinyan kitabı ile ilgili yapılan tartışmaların kendisini oldukça rahatsız ettiğini, özel yaşamını etkilediğini söyledi. Ancak hükümetle aynı fikirde olmayanların eleştirilerde bulunması ve destek olmasının İsrail’deki güçlü demokrasinin açık bir ifadesi olduğunu da vurguladı.
43 yaşındaki Dorit Rabinyan’ın 2014’te yazdığı ‘Borderlife’ adlı kitabı İsrail’in en prestijli ödüllerinden biri olan Bernstein ödülünü kazandı. Romanın duyulup ünlenmesi geçtiğimiz aralık ayında öğretmenlerin eserin liselerin eğitim programlarına alınması teklifinin İsrail Eğitim Bakanlığı tarafından reddedilmesi ile ivme kazandı.
Roman, İsrailli akademisyen Liat ile Batı Şeria’dan Filistinli sanatçı Hilmi’nin yollarının New York’ta kesişmesi ve birbirlerine âşık olmalarını konu edinmekte. Aralarındaki aşk macerası Kutsal Topraklara dönme kararını tartışmaya başlamalarıyla gölgelenir. Hilmi ilişkilerini sürdürebileceklerini umarken, Liat bunun mümkün olmadığına inanmaktadır.
Rabinyan, “Belki de Filistinli Hilmi’nin birlikteliği sürdürme arzusu ve Liat’ın sevdiğinden ayrılmanın zorunluluğuna inanması, İsrail - Filistin ilişkisinin temel konusunu yansıtmakta” demekte.
Kitabın bir otobiyografi olmamasına rağmen, yazmaya New York’ta bir yıl yaşadıktan sonra esinlenip ‘Borderlife’ı yazmaya başladığının da altını çiziyor. New York’ta yaşadığı dönemde, her ne kadar az da olsa orada Filistinli öğrencilere, bilim adamlarına ve sanatçılara rastladığını söylüyor. Rabinyan, İsrail vatandaşlarının yüzde 20’sinin Arap olmasına rağmen, Yahudilerle Arapların asgari düzeyde bir etkileşim içinde bulunduklarını, Batı Şeria ve Gazze’deki Filistinlilerin, askerler dışında İsraillilerle çok az ilişkileri olduğunun altını çizmekte.
Dorit Rabinyan’ın, “Aynı güneşin altında, aynı denizle ırmak arasındaki toprak parçasında doğup büyüyen komşumla yabancı topraklarda ilk kez göz göze gelip, İngilizce konuşup anlaşmam için iki okyanus aşmam icap etmişti. Bu benim açımdan çok anlamlı bir deneyim olmuştu” sözleri oldukça düşündürücü.
Rabinyan ilk çıktığında kitabının satışının çok iyi olduğunu, ancak Eğitim Bakanı Naftali Bennett’in açıklamasının ardından satışların düşüş gösterdiğini belirtti. İsrail Milli Eğitim Bakanlığı, Dorit Rabinyan’ın romanının okullarda okutulmasını “Yahudi kimliğine tehdit” oluşturduğu gerekçesiyle yasakladı. Bakanlığın yasaklama gerekçesinde, “Yahudiler ve Yahudi olmayanlar arasındaki duygusal ilişkiler ayrı kimlikleri tehdit ediyor. Gençler asimilasyondan kaynaklanan tehlikeyi ayırt edebilecek seviyede değil” denildi.
Fakat on gün kadar önce satışlar yeniden ilk günlerdeki hızına ulaştı. Rabinyan, Am Oved Yayınevi tarafından yayınlanan romanın ilk 11 günde 5 bin adet sattığını, bunun da 8 milyon nüfuslu bir ülkede önemli bir satış sayıldığını söylüyor. Bu günlerde ‘Borderlife’ın yeni baskıları yapılıyor.
Dorit Rabinyan’ın kitap editörü Deborah Harris, romanın bu şekilde gündeme gelmesinin 20’den fazla ülkenin yayıncılarının dikkatini çektiğini ve eserin farklı dillere tercüme hakları için çok sayıda istek bulunduğunu belirtmekte. İbranice adı ‘Gader Haya’ olan eserin ‘Borderlife’ adındaki İngilizcesi bu yıl içinde yayına hazır olacak.
İsrail’de kamuoyu demokratik değerlerin korunması adına her fırsatta mücadele ediyor. Kitabın okullarda yasaklanması kararı bazı çevrelerde ‘İbrani edebiyatının kara günü’ olarak nitelendirildi. Tanınmış İsrailli yazarlar da karara tepki gösterdi. Sami Michael, “İbrani edebiyatı kara bir gününü yaşıyor” dedi. Diğer bir ünlü yazar Meir Shalev, öğrencilere kitabı boş zamanlarında okumayı önerdi. Muhalefet lideri Issac Herzog, Sderot bölgesinden öğrencilerle birlikte kitabın tanıtımına destek verdi. Dorit Rabinyan’ın kitabına destek veren kişilerden biri de dünyaca ünlü yazar Amos Oz oldu.
Dorit Rabinyan, İran asıllı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak 1972 yılında İsrail’de dünyaya geldi. Yazarın, ‘Persian Brides’ ve ‘Our Weddings’ kitapları birçok dile çevrildi. Rabinyan, “Kamuoyunun kitabı destekleme adına verdiği mücadele, beni ve kitabımı korumayı amaçlamaktan öte İsrail demokrasisini desteklemenin bir ifadesiydi” demekte.
