“Amacımız köprüler kurmak”

Büyük Amerikan Yahudi Teşkilatları Başkanlar Konferansı, yılda bir kez gerçekleştirdikleri yurt dışı gezisi için bu yıl Türkiye’yi seçti.

Bazı üyelerin eşleri ile katıldığı, 35 kişilik grup pazar günü İstanbul’a geldi. Pazartesi sabahı ilk durak olarak Ulus Özel Musevi Okullarını ziyaret eden Amerikalı grup, burayı gezdikten sonra bir grup lise öğrencisi ile de sohbet etme fırsatı buldu. Buradaki buluşmaya Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar ve eşi de katıldı. Türkiye’deki ilk halka açık Hanuka kutlamasının görüntüleriyle Beşiktaş’ı tanıtan Başkan Hazinedar, tüm heyete kahve fincanı seti hediye etti. Konuk heyet de, Başkan Hazinedar’a bir hanukiya hediye ederek teşekkür etti. Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar ile sohbet etme ve fikir alışverişi yapma fırsatı bulan heyet, daha sonra Balat’a gitti.

Geçtiğimiz günlerde, uzun aradan sonra ilk kez bir duaya ev sahipliği yapmasıyla ve ardından duvarına yazılan antisemit duvar yazısı ile kamuoyunun gündemine gelen İstipol Sinagogu, grubun Balat’taki ilk durağı oldu. Sinagogun durumu ve restorasyonu için gerekli bütçe konusunda cemaat yetkililerinden bilgi isteyen ziyaretçiler, ardından Balat’taki diğer bir özel sinagog olan Ahrida’ya geçtiler.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Malcolm Horenline ve Steven Greenberg

Akşam üstü, Kapalı Çarşı’yı gezerek turistik bir gezi gerçekleştiren grup akşam saatlerinde Neve Şalom Sinagogunda, Türk Yahudi Cemaati’nden kalabalık bir grupla bir araya geldi. Öncelikle Neve Şalom’da, Hahambaşı Rav İsak Haleva’nın da katılımıyla Arvit duasını yapan Amerikalı ziyaretçiler, ardından kapılarını geçtiğimiz günlerde açan 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesini gezdiler.

Müze yetkililerinden detaylı bilgi alan ziyaretçiler, özellikle Türk Yahudilerinin toplumsal hayatından ve geleneklerinden örnekler veren bölüme ilgi gösterdiler.

Müze ziyaretinin ardından Neve Şalom Kültür Merkezinde, La Casa Catering’in hazırladığı akşam yemeğine geçildi. Akşam yemeğinde konuk gruba, Türk Yahudi Cemaati yönetici, yetkili ve bazı üyelerinin yanı sıra eşlik eden başka isimler de oldu. 2015 yılı sonuna kadar, Uluslararası Holokost Anma İttifakı’nın Türkiye delegasyon başkanı olan Emekli Büyükelçi Ertan Tezgör, Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, Gazeteci – Yazar Mustafa Akyol, yemekte yer alan isimler oldu. Belçika Başkonsolosu Henri M. J. Vantieghem, İsrail Başkonsolosu Shai Cohen, İspanya Başkonsolosu Pablo Benavides Orgaz, Hollanda Başkonsolosu Robert Schuddeboom da yemekte yer alan yabancı temsilcilerden bazılarıydı.

Deniz Saporta, Malcolm Horenline, Steven Greenberg, İshak İbrahimzadeh

Gece, Türk Musevi Cemaati Başkanı İshak İbrahimzadeh’nin hoş geldiniz konuşması ile başladı. Amerikalı Yahudi liderleri delegasyonunu ağırlamaktan memnun olduklarını belirten İbrahimzadeh konuklara, “Türkiye’ye, İstanbul’a, Beyoğlu’na ve Neve Şalom’umuza hoş geldiniz” diye seslendi. İbrahimzadeh konuşmasının sonunda, “Beyoğlu’nda bize ev sahipliği yapan, cemaatimizin refahı ve geleceği için elinden geleni yapan bir belediye başkanı” diye tanımladığı Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan’ı sahneye davet etti. Demircan da, konuklara kısa seslenişinde, “Beyoğlu’nda çoğulcu bir yaşam tecrübesinin paydaşlarıyız” diyerek yüzlerce yıldır din, dil, ırk ayrımı yapmaksızın komşular, arkadaşlar, işverenler, çalışanlar olarak bir arada yaşandığını belirtti. Bugünlerde tüm dünyayı yakan bir yangının tam ortasında kaldığımızı belirten Başkan Demircan, bu yangının tüm insanlığı tehdit ettiğini vurguladı. Ortadoğu’daki savaşın yüz binlerce insanın hayatına mal olduğunu, yüz binlerce insanın anayurtlarından ayrılarak mülteci durumuna düşmesine neden olduğunu hatırlatan Demircan, “İnsanlık, küçük bir çocuğun bedeninde sahile vuruyor” dedi. Terörün, insanla birlikte, insanlığımızı, değerlerimizi, ahlakımızı katlettiğini vurgulayan Demircan hangi dinden, ülkeden, ırktan olursa olsun, herkesin içinde bulunduğumuz yangını söndürmek için uğraşması gerektiğini vurguladı. Belediye Başkanı konuşmasını bitirirken de, bu yangını söndürmek için birlikte seferberlik yapma çağrısında bulundu.

Gecenin konuşmacısı olarak sahne alan Gazeteci – Yazar Mustafa Akyol ise, ülkenin politik durumu hakkında kısa bir değerlendirme yaptı. “Ülkemizin politik durumu bu aralar iyi olmayabilir ancak yemekleri her zaman iyidir” diyerek konuşmaya başlayan Akyol, Neve Şalom’u on yıl önce ilk kez ziyaret ettiğindeki izlenimleri konuklarla paylaştı. Neve Şalom’u kendine yakın hissettiğini belirten Akyol, bunun sebebi olarak da İslamiyet’le Yahudiliğin inanç ve gelenekler açısından birbirine en yakın dinler olmasını gösterdi. Dünya tarihinde Müslümanlarla Yahudilerin iyi geçindiğini hatırlatan Akyol, bunun en iyi örneğinin de Osmanlı döneminde yaşandığını belirtti. Bu tarihin, günümüzde İsrail-Filistin çatışmasının gölgesinde kaldığını belirten Akyol, İsrail-Filistin meselesinin -dini değil- siyasi bir çatışma olduğunun altını çizdi.

Türkiye siyasi durumunun da kısa bir portresini dinleyicilere sunmaya çalışan Akyol, günümüzde kutuplaşmanın egemen olduğunu belirtti. Türkiye’nin Müslüman dünyasındaki en modern ülke olduğunu, tarih boyunca da birçok reform yaşadığını vurgulayan Akyol, AK Parti yönetiminin de inanılmaz reformlara imza attığını belirtti. Türkiye – İsrail ilişkilerinden yola çıkarak, Türkiye’nin dış ilişkilerini de değerlendiren Akyol, son dönemde Türkiye’nin Batı ile yakınlaşmasının arttığına dikkat çekti.

Mustafa Akyol’dan sonra konuşma sırası Emekli Büyükelçi Ertan Tezgör’e geldi. Uzun yıllar, IHRA Türkiye delegasyonunun başkanlığı yürüten Tezgör, Holokost eğitimi konusunda Türkiye’de yapılan tüm etkinlikleri dinleyicilerle paylaştı. Özellikle son bir yılda yaşanan, Struma kurbanlarının anılması, Edirne Sinagogunun restore edilip yeniden açılması, Ankara’da Holokost Kurbanları Anma Töreni’nin gerçekleşmesi ve Ortaköy’deki Hanuka mumlarının yakılması gibi, Türk Yahudileri mutlu eden gelişmeleri konuklara aktaran Tezgör, eğitim sisteminde kullanılan kitaplar da önemli değişiklikler yapılması gerektiğini belirtti.

Gecenin sonunda ise, konuk grubu temsilen Malcolm Hoenline ve Steven Greenberg söz aldı. Grup olarak yılda bir kez böyle bir gezi düzenlediklerini, genellikle de İsrail’e gittiklerini belirten Greenberg ,“Bu yıl Türkiye’ye gelmiş olmaktan dolayı çok mutluyuz” dedi. Ziyaret amaçlarını “köprüler kurmak” olarak nitelendiren Greenberg hem İstanbul’da gerçekleştirdikleri cemaat temaslarında, hem de Ankara’da gerçekleştirmeyi planladıkları devlet temaslarında bu misyonu taşıdıklarını belirtti. Gecenin konuşmaları, konuk grup adına, Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan’a bir hediye verilmesi ve Türk Musevi Cemaati Başkanı İshak İbrahimzadeh ile Basın ve Dış İlişkiler Genel Koordinatörü Deniz Saporta’ya teşekkür plaketlerinin sunulmasıyla sona erdi.

Gece, Karen Gerson Şarhon ve İzzet Bana’nın, seslendirdiği Sefarad müziğini güzel örnekleri şarkılarla son buldu.

Amerikan Yahudi Teşkilatları Başkanlar Konferansı, salı günü ise Ankara’ya gitti. Grup, önce 15.30’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde bir araya geldi. Gündemdeki konuların görüşüldüğü buluşma çok verimli geçti. Delegasyon, akşam saatlerinde ise Rotterdam’a hareketi öncesinde Başbakan Ahmet Davutoğlu ile de Çankaya Köşkünde bir araya geldi.