“Kürtlerin bağımsızlığı, Türkiye ya da ABD’ye bağımlı olarak gerçekleşmez”

Süleymaniye-Irak

Irak Amerikan Üniversitesine bağlı Bölgesel ve Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen Sulaimani Forum, 16-17 Mart tarihlerinde Süleymaniye’de gerçekleşti. ‘Ortadoğu’da Ayaklanma ve Dönüşüm: IŞİD’le Mücadele ve Ötesi’ başlıklı forum evvelki yıllarda olduğu gibi bu yıl da çok sayıda üst düzey diplomat, akademisyen ve gazeteciye ev sahipliği yaptı.

İki günlük forumda Ortadoğu’da ulus devlet sisteminin dönüşüme uğradığı zorlu bir dönemde gündemi oluşturan IŞİD ve ideolojisiyle savaş, göç ve mülteci sorunu, enerji sektörü ve bölgenin ekonomi politiği, 21. yüzyılda egemenlik ve yeni dünya düzeni gibi konular tartışıldı.

Forumun açılış günü aynı zamanda 1989’da beş binden fazla insanın hayatını kaybettiği Halepçe katliamının da yıldönümüydü. Irak’ın Halepçe kentinde Saddam Hüseyin emriyle kimyasal saldırı sonucu hayatını kaybedenler anılırken, bir taraftan bugün, aynı coğrafyada IŞİD’in kimyasal silahlara sahip olmasının yarattığı tehdide dikkat çekildi.

Amerikan Irak Üniversitesi kurucusu ve yönetim kurulu başkanı, aynı zamanda Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) eski Başbakanı Barham Salih ile yaptığım görüşmede IKYB’nin Ankara ile iyi ilişkiler içinde olmasından memnuniyet duyduğunu belirten Salih, IKYB’nin siyasi ve ekonomik durumuna ilişkin şu yorumlarda bulundu:

Salih’e göre bir zamanlar başarı hikâyesi olan Kürdistan, bugün bir yol ayrımında. Petrol fiyatlarındaki düşüş, Bağdat’ın federal bütçeden IKYB’nin yüzde 17’lik payını vermeyi reddetmesi, IŞİD’le savaşın maliyeti ve 1,8 milyon mültecinin yükü IKYB’yi iflasın eşiğine getirmiş.

Salih, Kürt nüfusun yüzde 70’inin 30 yaş altı ve üniversiteli işsizlerden oluştuğunu ve halkın büyük çoğunluğunun reform beklentisi içinde olduğunu vurguluyor. Bu durumun aşılması için yolsuzlukları önleyecek, siyasi işleyişin daha şeffaf olmasını sağlayacak reformların bir an evvel uygulamaya geçirilmesi gerekli.

Başkan Barzani’nin bağımsızlık ilanına ilişkin beyanatları ve bağımsızlık için doğru zamanın gelip gelmediği konusuna ise Barham Salih’in cevabı şöyle:

“Her Kürt bağımsız olmak ister. Iraklı Kürtlerin tıpkı Türkler, Araplar ve İranlılar gibi bağımsız bir devlete sahip olma hakkı vardır. Ancak bence bağımsızlık için önce ekonomimizi düzeltmeliyiz. Önce kendi evimizi düzene koymalı, reform ajandasının başarılı bir şekilde yürürlüğe girdiğinden emin olmalı ve Kürt halkının güvenini yeniden kazanmalıyız. Bu açıdan daha yapacak çok işimiz var.”

Barham Salih, bağımsızlık konusunda hangi ülkelerden destek bekledikleri konusunda ise şunları söyledi:

“Bağımsızlık, Türkiye’ye ya da ABD’ye bağımlı olarak gerçekleşmez. Bizim bölgede uzak veya yakın tüm komşularımızla karşılıklı bağımlılık esasına dayalı ilişkiler kurmamız gerekli. Mesele, Türkiye’yi İran’a tercih etmek veya Türkiye’yi Bağdat’a tercih etmek değil. En iyi strateji Türkiye, İran ve Arap Dünyası ile, komşularımız ile köprüler kurmaktan geçiyor. Sıfır toplamlı bir oyun olarak bakmamalı.”

Suleymaini Forum’un da en çok tartışılan konusu IŞİD’le mücadele kapsamında IKYB’nin Türkiye ve ABD’den beklentileri idi? Bu beklentiler yeterince karşılanıyor muydu? Salih IŞİD’in Türklerin ve Kürtlerin ortak düşmanı olduğunun altını çizerek, bu konuda şunları söyledi:

“Günün sonunda IŞİD Türkiye, İran, Suudi Arabistan gibi bölgesel güçler ve Kürtler, Türkmenler ve Araplar gibi yerel aktörlerin işbirliğiyle yenilecek. Dolayısıyla bu güçlerin birleşmesi gerekiyor. Amerikalıların desteğini takdir ediyoruz. Daha fazlasını talep ediyoruz çünkü daha çok askeri desteğe ihtiyacımız var. Ama sonuçta bu bizim ülkemiz ve bunun için biz savaşmalıyız!”

Birbirinden hararetli tartışmaların yaşandığı, ilgilenenlerin internet sitesinden tartışma kayıtlarına da ulaşıp izleyebilecekleri Suleymaini Forum, zor sorulara yapıcı cevaplar aranan bölgenin en prestiji entelektüel platformu olma yolunda yerini giderek sağlamlaştırıyor.