Göz Hastalıkları Uzmanı Op.Dr.Umut Akbaş
Or-Ahayim Hastanesi
Yaşa bağlı Makula Dejenerasyonu halk arasındaki adıyla ‘sarı nokta hastalığı’ 50 yaş üzerindeki bireylerde görme kaybının başlıca nedenlerinden biridir. Bu hastalık, görmeyi sağlayan sinirlerin ve hücrelerin bulunduğu ‘retina’ tabakasının merkezini etkiler. ‘Makula’ adı verilen bu merkezi bölge, net ve renkli görmeden sorumlu bölgedir.Kuru tip ve yaş tip olarak ikiye ayrılır.
Bazı hastalarda yavaş ilerleyen bu hastalık (kuru tip), bazen çok hızlı (yaş tip) ilerleyip iki gözde de görme kaybına neden olabilir.
Sarı nokta hastalığı, hastaların ışığını kaybetmesine neden olmaz ancak kitap okuma, insan yüzlerini ayırt etme, araba kullanma, yemek yapma gibi işleri yapamamasına neden olur. Yaş en önemli risk faktörüdür. 60 yaş üzeri görülse de daha erken yaşlarda da ortaya çıkabilir. Sigaranın hastalığın riskini iki kat arttırdığı gösterilmiştir. Ailelerinde bu hastalığı taşıyan bireylerin varlığı da riski arttıran diğer önemli risk arttırıcı faktördür.
Erken ve orta dönem sarı nokta hastalarında şikâyet yoktur. Muayene sırasında tesadüfen tanı koyulabilir. İlerleyen safhalarda ise şikâyetler, görme merkezinde kararma, çarpık görme bulanıklaşma şeklindedir.
Hastalığa tanı koyma öncelikli olarak ayrıntılı göz muayenesi gerektirir. Retina muayenesi, göz doktoru tarafından göz damlaları ile göz bebeği büyütülerek yapılır. Retina ve göz sinirinin ayrıntılı incelenmesi için özel büyütücü lensler gözünüze değdirilmeden kullanılır. Muayene esnasında hastalıktan şüphelenilir ise hastalığa yönelik bazı testler uygulanır.
Amsler-Grid test: Küçük karelerden oluşan kare şeklinde bir testtir. Nasıl kullanılacağı doktorunuz tarafından anlatılır. Testteki bozukluk hastalığın habercisi olabilir.
Floresein anjiografi: Damardan verilen özel bir boya ile göz damarlarının ayrıntılı görüntülemesi yapılır. Böylelikle hastalığın kuru veya yaş tip olduğu ve hastalığın ciddiyeti hakkında yorum yapılabilir.
Optik Koherens Tomografi (OCT): Ağrısız ve göze dokunulmadan uygulanan, önemli bilgiler veren bir testtir. Hastalığın takibinde ve tedavi planlanmasında önemli bir yere sahiptir.
Yaşa bağlı Makula Dejenerasyonu hastaları için öneriler
Hastalıktan kısmen korunma ve hastalığın seyrini yavaşlatmak mümkün.
•Çinko içeren multi vitamin kullanın. Çinko ve lütein içeren antioksidanlar, gözün sinir tabakası üzerinde etkili bulunan temel besinlerdir. Sarı nokta hastalarında bu temel besin kaynaklarının eksik olduğuna inanılır.
•Yeşil sebzelerden taze ve çiğ olarak bol bol tüketin.
•Güneş ışığının zararlı etkilerinden korunmak için sürekli güneşli havalarda UV korumalı güneş gözlüğü takın. UV ışınların retina üzerindeki pigmentlere zarar verdiğine inanılmaktadır.
•Sigarayı bırakın. Sigara tüm vücudun dolaşım sistemine zarar verir ve retina üzerindeki kan damarlarının etkinliğinin azalmasına neden olur.
•Düzenli egzersiz yapın. Kardiovasküler egzersizler, vücudun genel sağlığı için çok yararlıdır ve dolaşım sisteminin sağlığı için gereklidir.
•Düzenli göz muayenesi olun.
SARI NOKTA HASTALIĞINDA TEDAVİ
•Yaş tip sarı nokta hastalığı tedavisi ağır görme kaybı riskini azaltmakla birlikte bu riski tamamen ortadan kaldırmaz. Yaş tip sarı nokta hastalığının tedavisinde son yıllardaki en büyük gelişme yeniden damarlanmayı önleyen Anti-VEGF ilaçların göz içi enjeksiyonları oldu. Bu ilaçlar (Avastin, Lucentis) yeniden damarlanmaya engel olurken, bu damarlardan sıvı sızması ve kanamaları da engellerler. Bu sayede hastaların görmeleri korunurken, bazı hastalarda görme artışı da sağlanabilmekte.
•Sarı nokta hastalığında göz içi iğne tedavisi (Anti-VEGF ilaç enjeksiyonu) steril koşullarda ve göz damlası ile uyuşturularak yapılmakta. Bir göze birden çok enjeksiyon gerekebilir.
