Yahudi Angels 175 yıldır İngiliz sahne sanatlarını giydiriyor

Londra’nın kuzey batısında muazzam bir konumda yer alan şirketin başkanlığını Tim Angel (asıl adı Morris) yapıyor. Büyük, büyük, büyük büyükbabası zamanında başlayan aile öyküsünden bahsederken gözleri zevkten ışıldıyor. Angel’ler popüler kültür dalgalarını yakalayarak doğru zamanda, doğru yerde bulunma yeteneğine sahipler. Ailenin başarısı geçtiğimiz ay Britanya Akademisi Film ve Televizyon Sanatları BAFTA’nın özel ödülü ile bir kez daha kanıtlanmış oldu.

Öykü beş parasız, Frankfurt’tan göç etmiş Yahudi terzi Daniel Angel’in 1813 yılında 19 yaşındayken Londra’ya gelmesi ile başlar. Daniel önce, o dönemde Yahudilerin topluca yaşadığı Seven Dials bölgesine yerleşir. O bölge şimdiki Covent Garden’ın bitişiğinde yer almaktaydı. Daha sonra yerleştiği St Giles, hırsızların, sarhoşların, dilenci ve avarelerin kol gezdiği gecekondu semtiydi. Daniel evlendi ve beş çocuğu oldu. Aile St Giles’de yaşamaya devam ederken Daniel evlerinin bodrum katındaki ahıra benzer dükkânında giysiler satıyordu. West London Synagogue bir mezarlık bekçisi arıyordu, Daniel başvurdu ve işe alındı. İşe başlaması ile evini Islington’a taşıması aynı döneme rast geldi. Daniel ile büyük oğlu Morris mezarlığa gelen Reform Yahudilerinin zengin bir gardıroba sahip olduklarına dikkat ettiler. Dul kadınlara başvurarak ölen eşlerinin kıyafetlerini topladılar. Kıyafetleri temizleyip, onarıp satışa çıkardılar.

DANİEL’LER VE MORRİS’LER

O dönemlerde müzikhollerin ve vodvil tiyatronun ön habercisi olan “penny gaffs” adlı bir eğlence türü St Giles’de yaygınlaşmaya başladı. Bunlar özellikle fakir insanların rağbet ettiği, yasal tiyatroların oyuncularının kendi gösterileri sonrasında sahne aldığı mekânlardı. Aktörler kendi kostümlerini temin etmek zorundaydılar. Aktörler Morris Angel’e gelip üç-dört geceliğine borçla kostüm almak istediklerini söylediler. Oysa “ödünç” sözcüğü Angel ailesinin lisanında yer almazdı. İşin doğuşu ”kiralama” yöntemi ile başladı.

Günümüzde şirketin başkanı Tim Angel, “Morris çok becerikliydi. Aile şirketinin kapısındaki tabelada, ‘Morris Angel ve Oğlu’ ibaresi yer almaktaydı. Ailenin ilk iki ferdinden yola çıkarak büyük oğlun her zaman Daniel ve onun da ilk oğlunun Morris olarak adlandırılması bir gelenek oldu. Örneğin 2014’te doğan en genç Angel, yani Tim’in torununun adı Matthew Morris Angel.

CHARLES DİCKENS İLK MÜŞTERİLERDEN

Morris Angel müzikhollere ve tiyatrolara ürettiği kostümlerle iyi bir servet yaptı. Charles Dickens şirketin ilk müşterilerinden biriydi. Dickens’in istediği kostümü tarif ettiği kendi el yazısıyla yazılmış mektup şirket arşivinde yer almakta.

19. yüzyıl sonlarında Londra’da başlayan onarım kapsamında St Giles kenar mahallesi yerle bir edildi. Ailenin yeni işyeri Shaftesbury Avenue’de açıldı. Bundan sonra aile şirketi balo, tiyatro kıyafetlerinin yanı sıra her türlü kıyafeti üreterek ünlendi ve bugünlere ulaştı.

Tim Angel’in yönetimindeki şirket günümüzde erkek kostümü, askeri üniforma ve sahne kıyafetlerinde uzmanlaştı. İkinci Daniel Angel’den başlayarak şirket müzikallerde ünlü aktörleri giydirirken, günümüzün hit olmuş tüm show programlarında Angel’ların kıyafetleri kullanılmakta.

Tim Angel, “Birinci Dünya Savaşı sonrasında depresyona girildi, birçok tiyatro kapılarını kapadı. İnsanlar sinemanın çekim gücüne kapıldı. Ama Angel’ler yine etkin oldular” demekte. Onların etkin oldukları ilk film 1927 yapımı “The Lodger”di. Filmin İngiliz yönetmeni (Hollywood’a taşınmasından önce) genç ve henüz tanınmamış Alfred Hitchcock’du.

Angel’ler filmlere kostümler hazırladılar, büyük film şirketleri yer gösteren, konukları karşılayan, tanıtım yapan ekiplerine üniformalar ısmarladılar. Daha sonra otel zincirleri ile personel üniformaları hazırlamak üzere anlaşmalar yaptılar.

“Şans ve konum” diyor Tim Angel, şirketin başarısında önemli payı olan unsurlar. 20.yy’a girerken sahne kostümleri üretiminin yüzde 98’i Yahudi şirketlere aitti ancak hiçbiri üç nesilden fazla ömürlü olamadı.

Londra’nın kuzey batısında yer alan devasa giyimevindeki askeri nişanlar, Yahudi kıyafetleri, Nazi üniforması, polis ve ambülans görevlisi gibi farklı kıyafetlerin yer aldığı odalarda kaybolmak olası. Herşey düzenli, asılı ve kataloglanmış…

Aile bireyleri şirkete öylesine gönülden bağlı ki kendi kıyafetlerini günün birinde vintage kostümlere dönüşeceği umuduyla oraya bağışlıyorlar. Jeremy Angel son olarak ‘The Lady In the Van’ filmine kıyafet sağladıklarından söz ederken, “Filmin oyuncusu Maggie Smith’in giydiği botlar büyükanneme aitti. Benim kıyafetlerim de belki 20 yıl sonra kullanılır kostümler olabilecek” dedi.

FİLMLERİN TEK ADRESİ

ANGELS

Angel’ler bugüne dek En İyi Kostüm dalında Oscar’a aday gösterilmiş ‘Gandhi’den ‘Lawrence of Arabia’ya, ‘Evita’dan ‘Game of Thrones’a 36 filme 4 bin dönem kostümü sağladılar. İngiltere televizyonunun yüzlerce show programına, ‘The King and I’ ve ‘Fiddler on the Roof’ dâhil olmak üzere çok sayıda İngiltere ve Broadway sahne prodüksiyonlarına kostüm veren en önemli şirket Angels oldu.

Bazı kostümler yeniden üretildi, değiştirildi veya geriye dönüşüme tabi tutuldu, bazıları ise özelliğini korudu. İki değerli kıyafet, biri ‘Shakespeare in Love’ filmindeki rolünde Judi Dench için, diğeri de ‘Elizabeth’ filminde Cate Blanchett için üretilmiş Kraliçe I. Elizabeth kıyafeti ayrıcalıklarını koruyorlar.

2013 yılında İngiltere’nin ünlü Harrods dükkânları Kraliçe II. Elizabeth’in taç giyme töreninin 60. yılını kutladı. Harrods kendi vitrininde sergilemek üzere, Angel’lerden kraliçenin taç giyme töreninde giydiği elbisenin bir kopyasını üretmesini istedi. Angels 1953 yılına ait bu küçücük elbisenin bir kopyasını başarı ile hazırladı.

Geçtiğimiz yıl Netflix, kraliçenin ilk görev yıllarını konu edinen “The Crown” adlı yeni bir dram dizisine başladı. Bu dizi için Netflix’in taç giyme töreni kıyafetine ihtiyacı vardı. Tabii ki Angels’ın elinde bu elbise hazırdı. Bu yaz vizyona girecek diziyi izleyenler kraliçeyi canlandıran aktris Claire Foy’u bu kıyafet içinde görebilirler.

Kaynakça/The Times of Israel / Jenny Frazer