1923 yılında, Zülfaris Sinagogu (Kal Kadoş Galata) Beyoğlu ve Galata’nın sürekli artmakta olan Yahudi nüfusunun gereksinmelerine yetmeyince, yeni bir sinagog projesi ele alınarak Büyük Hendek Caddesi üzerinde bulunan Ünion Sineması (Millet veya Kuledibi Sineması) kiralandı. İşletmeciliğini önce S. De Toledo, daha sonra Kemal Seden’in yaptığı sinema, aynı cadde üzerindeki Apollon Apartmanı’ndan girildiği için yaygın olarak Apollon Sineması olarak bilinirdi.
Hızlı bir çalışma temposu ile değişimi bitirilen yeni sinagog 18 Mart 1923 (1 Nisan 5683) günü, Hahambaşı Kaymakamı Rav Hayim Bejarano, Bursa eski Hahambaşısı Rav Moşe Benhabib, Bet Din üyeleri ve Başhaham Rav Rafael Saban ile basın ve kalabalık bir cemaat topluluğunun katıldığı geleneksel törenle hizmete açıldı. Ne var ki, Kenesset İsrael adı verilen sinagog, halk arasında El Kal de Apollon olarak anıldı.
Kenesset İsrael Sinagogu 1925 yılından itibaren uzun yıllar, cumartesi günleri, İstanbul’a göç etmiş Edirneli Yahudilerin kurduğu gönüllü Maftirim Korosu‘nun konserlerine ve Pesah ile Şavuot Bayramları arasında da Darushim konferans serisine tanık oldu.
Günümüz Türkiye Hahambaşısı Rav İshak Haleva dâhil birçok kişi, Rav Nesim Behar’ın 1940’lı yıllarda bu sinagogda gönüllü olarak başlattığı Talmud Tora, yani terennüm halinde dini tatbikat esaslarını veren uygulamaları sayesinde yetişti. Bu öğrencilerin birçoğu bugün yurdumuzda ve yurt dışında önemli dini görevlerde bulunmaktadır.
Neve Şalom Sinagogunun açılışından sonra da uzunca bir süre hizmet vermeyi sürdüren Kenesset İsrael Sinagogu, bir taraftan yörede Yahudi nüfusu azalınca işlevini kaybetmesi, diğer taraftan bina sahibinin varisleri ile anlaşmazlık sonucu, açılışından 59 yıl sonra, 1982 yılında kapatıldı.
Eylül 1983’de, Yıldırım Spor Kültür Kulübü Derneği tarafından kiralanan eski sinagog mekânı spor salonu haline dönüştürülerek gençlerin hizmetine sunuldu.
Sahipleri tarafından 1993’de satılan binanın yerinde bugün bir iş hanı bulunmaktadır.
Kaynak: Naim A. Güleryüz, Dünden Bugüne Türkiye’de Yahudi Yerleşim Merkezleri (Baskıda)
