6 Mayıs 1890 tarihinde Hasköy’de doğan Israel Gabay, Hasköy Musevi Okulunda tamamladığı orta öğrenimini takiben kaydolduğu Eczacılık Okulundan 1910’da mezun oldu.
Askerlik dönüşü açtığı ilk eczanesi 1919 Hasköy yangınında yok olunca, Küçükpazar’da bir eczane satın alarak ‘Zafer’ adını verdi. Daha sonra, Yüksek Kaldırım’a naklettiği eczanesi 1922-1923 yılları arasında, yerli ilaç ve müstahzarat üretimi yetkisi olan üç eczaneden biriydi.
Ürettiği ‘Gabay Liniment’ ve ‘Valerin Gabay’ isimli müstahzarlar ithal emsallerine o kadar üstündü ki, ünlü İngiliz rakibi Sloan’s haksız rekabet davası açtı, fakat Gabay, ürününün terkip farklarını kanıtlayarak davanın reddini sağladı.
‘Kopilin Elixir’ müstahzarı ve ‘Fosfatin Failler’ markasıyla bebekler için süt tozu ve ithal ikamesi yeni ürünler piyasaya sürdü. Türkiye’de ilk kez üretilen ve ‘Gabamycétine’ adını verdiği bir antibiyotik üretimine başladı ve programına ‘Emorenza Pomad’, ‘Kapilin’, ‘Kaşe Şifa’, ‘Kohin Liquide’ gibi preparatları ekledi. 1955’de ilk kez çocuklar için antibiyotik üreten Gabay hiç bir zaman ürün çeşidini dokuz-on’un üzerine çıkarmaya yanaşmadı ve 1958 yılında müstahzarlık faaliyetine son vererek laboratuarını devretti.
Mart 1922'de, ‘Devlet-i Osmaniye Eczacıları Cemiyeti Yönetim Kurulu’na seçilen Gabay, eczacılık aşkından dolayı devamlı eczane açtıysa da 1942 yılında, mali gücünün çok üstünde tarh edilen Varlık Vergisi’ni ödeyemediğinden eczanesi maliye tarafından haczedildi.
Nihayet 1970 yılında, mücadeleli bir yaşamın çetin olaylarından yorulmuş olarak kendisini emekliye ayırdı.
1911 yılında askere alınarak Balkan ve Trablus cephelerinde, 1915’te Kafkas cephesinde ve Çanakkale Askeri Hastanesinde görev yaptı. Yakalandığı tifüsten iyileşince tekrar cepheye dönerek 1917 yılında teğmen, 1924-1925 yıllarında yeniden silâhaltına çağrılarak yüzbaşı rütbesiyle terhis oldu. 1941’de üçüncü kez askere alındı ve 1943 yılına kadar Eskişehir ve Burdur askeri hastanelerinde görev gördü.
1921 yılında Alegra Simha Bali ile evlendi, biri Boston Üniversitesinde Biyokimya Profesörü (Sabit), diğeri Cenevre’de ilaç hammaddeleri konusunda uzman (Çetin) iki oğlu oldu.
Yurdumuzun yerli ilaç sanayii öncülerinden İsrael Gabay, 13 Ocak 1973 günü beyin kanaması sonucu vefat etti.
Kaynak: Naim A. Güleryüz, Toplumsal Yaşamda Türk Yahudileri, Gözlem, 2012
