Gizli bir hastalık hipotiroidi (Tiroid yetmezliği )

Uz.Dr.Sena Beyazyıldırım^*

Hipotiroidinin en önemli belirtileri arasında halsizlik, yorgunluk, soğuğa tahammülsüzlük, kilo alma, cilt kuruluğu ve saç dökülmesi geliyor. Hipotiroidi çok yavaş gelişen, sessiz ve silik seyreden bir sağlık sorunudur. Bu nedenle sıklıkla gözden kaçar akla gelmez. Pek çok hipotiroidi hastasına yanlışlıkla depresyon ya da kansızlık teşhisi konması da bundandır. Hipotiroidi şikâyetleriniz dikkatle değerlendirilir ve gerekli muayene ve testler yapılırsa kolayca teşhis edilir.

Tiroid hormonlarının eksikliğine bağlı oluşan ve hayat kalitesini ciddi oranda düşüren bu hastalığa karşı zamanında önlem alınmalı.

HİPOTİROİDİ NEDİR?

Kanımızda tiroit hormonlarının normalden az olmasına hipotiroidi denir. Bunun sonucu tüm vücudumuzun metabolizmasında yavaşlama olur. Vücuttaki bu bozuklukların yanı sıra ruhsal çöküntü, unutkanlık, hareketlerde yavaşlama görülür. Hipotiroidi toplumda yüzde 14,6 oranında bulunur. Kadınlarda daha sık görülür ve yaşın artmasıyla sıklığı çok artar. Bunun çoğunluğu başlangıç halindeki veya hafif derecede ki gizli subklinik hipotiroiddir. Ailesel geçişi vardır.

HİPOTİROİDİNİN SEBEBİ

Hastalığın en sık nedeni tiroid bezinin kendisinde olan bir problem ile yeteri kadar tiroid hormonu üretememesidir. Bunun yetişkinlerdeki en sık sebebi Haşimato tiroididir. Bu hastalıkta bağışıklık sistemi bilinmeyen bir nedenle tiroid dokusunu yabancı olarak algılamakta ve bunun sonucu tiroid dokusu tahrip olmakta. Diğer nedenler arasında bazı coğrafi bölgelerde görülen iyot eksikliği, başka tiroid hastalıklarının tedavisinde kullanılan radyoaktif iyot tedavisi ve tiroid bezinin gelişmemesine bağlı doğuştan itibaren de görülebilir.

HİPOTİRODİ BELİRTİLERİ

Öncelikle ilk bulgular fiziksel ve mental aktivitede de yavaşlamadır. Erken dönemde şikâyetler çok belirgin değildir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak değişim gösterir.

 Halsizlik, yorgunluk, enerji azlığı,

Hatırlamada zorluk, unutkanlık, ruhsal çöküntü, depresyon,

 Cilt kuruluğu, saç dökülmesi, kaşlarda dökülme,

 Üşüme, soğuğa tahammülsüzlük,

 Kilo alma, kilo verememe, ödem,

 İstek azalması, kabızlık,

 Sürekli uyku hali, hareketlerde yavaşlama,

 Kas krampları, kaslarda ağrı, güçsüzlük, eklemlerde ağrı, el ve ayaklarda karıncalanma, karpal tünel sendromu,

 Göz etrafında şişme, el ve ayaklarda şişme,

 Adet düzensizliği, gebe kalamama (kısırlık), cinsel isteksizlik, enpotans, kan kolesterol düzeylerinde artma, kalp hızının azalması,

 Tansiyon yüksekliği, reflekslerin yavaş olması.

Bu belirtiler hipotiroidiye özgü değildir. Hipotiroid olan bir kişide bu belirtilerin hepsi olmayabilir; şiddeti ise değişkendir. Bu nedenle farkına varılmayabilir. Bir çok kişi kendisinde bu hastalığın olduğunu bilmeden adet bozukluğu nedeni ile jinekoloğa, depresyon nedeni ile psikiyatriste, kas ağrıları nedeni ile fizik tedavi uzmanına gidebilir. Bazen belirtiler yaşlılığa bağlanır.

HİPOTİROİDİ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Yetişkinlerde, hipotiroidiye bağlı mental ve fiziksel performansta azalma meydana gelir. Kalp hızında azalma ve tansiyon eksikliği oluşur. Kolesterol yüksekliğine neden olarak kalp damar hastalığı oluşur. Ciddi tedavisi hipotiroidiye bağlı hayatı tehdit eden bir durum olan miks ödem koması gelişebilir. Hipotiroidi tanısı özellikle gebelikte bebeğin sağlığı açısından önem taşır. Gebelik döneminde tedavi edilmezse bebekte zekâ geriliğine neden olabilmektedir.

HİPOTİROİDİ TEŞHİSİ NASIL KONULUR?

Kan testiyle TSH (Tiroid uyarıcı hormon) ve tiroid hormon düzeyleri (TH) ölçülür. Kanda TSH düzeyinin yüksek olması hipotrioidiyi gösterir. Erken evrede veya hafif hipotiroidi durumunda tiroid düzeyleri normalin altına inmeden önce TSH düzeyleri yükselecektir. Bu iki kan testinden TSH daha önemlidir. Ayrıca tiroid ultrasonu, Haşimato tiroidi olduğu zaman tiroid bezine saldıran antikorlarda ölçülebilir.

HİPOTİROİDİ TEDAVİSİ

Hipotiroidi tiroid hormon ilacı verilerek tedavi edilir. Kullanılan ilaç T4 hormonunun sentetik olarak üretilmiş şeklidir. Tüm tiroid hormon preperatları aynı değildir. Mümkünse aynı hormon ilacıyla devam etmeniz önerilir. Genellikle tiroid hormon tedavisinin ömür boyu yapılması gerekir. TSH testi sonucunuza göre ilaç dozunuz ayarlanır.

Gebelerde tiroid hormon düzeyleri bebekler için önemli olduğundan ve tiroid hormon ihtiyacınız artacağından sıkı takip ve doz ayarı gerekir. Hipotiroidiniz varsa tedavi olmalısınız. Tedavi olmazsanız ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir. Hipotiroid belirtilerinden bir veya daha fazlası sizde gözüküyorsa ve ailenizde tiroid hastası varsa doktorunuza başvurmalısınız. Test pozitif gelirse birinci derecede akrabalarınıza durumu söylemelisiniz. Gebelik döneminde ve 60 yaşın üstünde tüm kadınlarda şikâyetleri olsun ya da olmasın tiroid fonksiyonlarının kontrol edilmesi gerekir.

^*İç Hastalıkları Uzmanı

Or-Ahayim Hastanesi