Tora’nın son kitabının aynı ismi taşıyan ilk peraşası olan Devarim daha başlarında Moşe’nin Bene Yisrael’e karşı olan sert sözlerine yer verir. “Eha esa levadi. Torhahem umasaahem verivehem – sorunlarınızı, yükünüzü ve kavgalarınızı nasıl tek başıma kaldırabilirim.”
Midraş Eha bu cümle ile Yirmiyau peygamberin Bet Amikdaş’ın yıkılışı için dillendirdiği ‘Eha’ ağıtının ilk cümlesi arasında bir ilgi kurar. “Eğer Bene Yisrael Moşe’nin sözlerine kulak verip önemseseydi o zaman ‘Eha yaşeva badad – nasıl tek başına oturuyor’ sözlerine gerek olmayacaktı” fikrini savunur.
Moşe halkın bu vurdumduymazlığı ve ilgisizliği konusunda şikayetçidir. Çünkü kimse kendi davranışlarını düzeltme yolunda değildir. Bir Rabi veya bilge veya liderin uyarıcı sözleri çok uzun bir süre devam edemez. Ancak bu sözlere ilgi duyan, kulak veren, anlayan bir toplumun varlığında etkili olabilir. Kendine odaklanmış bencil bir toplum başkalarını da doğruya yöneltme konusunda başarısızdır. İşte böyle bir toplum sonunda Moşe’nin sözlerine kulak vermemiş ve sonunda Yeruşalayim şehrinin yıkılışı gerçekleşmiştir.
Başkalarının davranışlarını en az kendi davranışları kadar önemseyen bir toplum daha güvenli yoluna devam eder. Gemara Masehet Şabat başkalarının davranışlarını umursamayan bir toplum yüzünden Yeruşalayim ve Bet Amikdaş’ın yıkıldığını öğretir.
Bu gerçek birçok alahik yetkili tarafından önemli olarak kabul edilen ‘Tohaha – uyarı’ kavramına dikkat çekmektedir. Sadece kendi davranışlarına değil başkalarının da davranışlarının doğru olması gerektiğini bilen kişi arkadaşını uyarma ihtiyacını hisseder. Bu uyarıyı da yapması gerektiği gibi uygun bir dille ve üslupla yapar. Bu tip bir yaklaşım toplumsal dayanışmayı, birlikteliği ve duyarlılığı getirir ki ikinci Bet Amikdaş’ın yıkılma nedeni olarak gösterilen Masehet Gitin’de yer alan Kamtsa Bet Kamtsa olayında gerek oradakilerin ve gerekse dönemin otoritelerinin umursamazlığı ön plana çıkmaktadır.
Sadece kendimize karşı değil topluma karşı olan sorumluluklarının bilincinde olan bir gelecek nesil belki de Yeruşalayim ve Bet Amikdaş’ın yeniden yükseldiğini görme mutluluğuna erişebilecektir. Bu şekilde bu hafta Tişa be Av gününe hazırlık amacıyla okunan ‘Hazon Yeşayau’ Aftara’sı sadece Talmud Tora yapmak amacıyla okunacaktır.
