Geçtiğimiz hafta Ki Tisa peraşasının sonunda Moşe Rabenu’nun, Altın Buzağı günahından sonra ikinci On Emir tabletleriyle ve parlak bir yüzle, tam Kipur gününde geri geldiğini okumuştuk. Bu hafta peraşa, Moşe’nin, bunun ertesi gününde halkı ‘topladığını’, ‘Vayakel’ bildirerek başlamaktadır. Bu büyük toplantıda Moşe halka Tanrı’nın bazı emirlerinden ve özellikle Şabat’ın öneminden bahsetmektedir. Baal Aturim buradan bir ders çıkarır: Şabat günleri halk bir araya özellikle toplanmalı ve cemaatin lideri Rabi, onlara Tora öğretmelidir.
Bu hafta okuduğumuz ikinci peraşa “Elle Pekude Amişkan … – Bu, Mişkan’ın – Moşe’nin isteği üzerine hesabı tutulan Tanıklık Mişkanı’nın – hesabıdır” (Şemot 38:21) sözleriyle açılmaktadır. Vav harfi olmaksızın yazmanın mümkün olduğu ‘Pekude’ sözcüğü, sayısal değeri altı olan bu harf kullanılarak yazılmıştır. Baal Aturim’e göre bu, Moşe Rabenu’nun bu hesabı tutmasının sebebinin, altı tane 100.000 nüfusa sahip olan halkın, toplanan bağışlardan tek kuruşu bile cebine attığından şüphelenmemesini sağlamak olduğunu gösterir. Peraşa da bu hesabı vermekte ve yapılan gümüş, altın ve bakır bağışların ve çeşitli eşyaların dökümünü sunmaktadır.
Aynı zamanda Mişkan ve Amişkan sözcükleri birinci ve ikinci Bet Amikdaş’ların kaç sene ayakta kaldığına bir göndermedir. Birinci Bet Amikdaş 410, ikinci Bet Amikdaş ise 420 yıl ayakta kalmıştır.
Bu hafta ayrıca, Bene-Yisrael’e verilen ilk emir olan Roş Hodeş mitsvasının yer aldığı Peraşat Ahodeş okunur. Bunun sebebi, burada ilk ay olarak Nisan’ın belirlenmesidir. Zira Nisan ayı bu hafta başlamaktadır.
Peraşat Ahodeş’te Tanrı Bene-Yisrael’e, Yeni Ay’ın kutsanmasını emretmektedir. Gemara Masehet Suka 29’da “Yisrael Ay’a benzer” denmektedir. Sefat Emet adlı kaynağın verdiği bilgiye göre Yisrael’in, tarihin kendisine hiç de iyi davranmadığı karanlık dönemlerde bile varlığını sürdürebilme, bununla kalmayarak, tıpkı Ay gibi, karanlıkta ışıyabilme yeteneğine imada bulunulmaktadır.
Yalkut Margaliyot’a göre ay, Yisrael’i simgeler: Ay’ın kendine ait bir ışığı yoktur. Tüm parlaklığını Güneş’ten alır. Aynı şekilde Yisrael de tüm varlığını ve tüm ışığını Tanrı’ya borçludur.
Gemara Masehet Roş Aşana 11/A’da Nisan ayı ile ilgili olarak şöyle denmektedir: “Nisan ayında kurtarılmışlardı; gelecekte de Nisan ayında kurtulacaklardır”. Peraşanın ilk sözlerinin “Ahodeş Aze Lahem – Bu ay sizin içindir” sözleriyle başlaması da bunu göstermektedir: Bu ay, ‘bizim için’ kurtuluş ayıdır ve kurtuluş ‘bize’ bağlıdır. Penine Tora’nın verdiği bilgiye göre Bene-Yisrael’in yaptıkları her bir mitsva kurtuluşu yakınlaştırmaktadır.
