FANGAM da ne? Uzay Yolu’nda Klingon’lar vardı, onun gibi bir şey mi? Kısaltmalarla konuşabiliyor iseniz finans piyasalarında uzman olmanın yüzde ellisini başarmışsınız demektir. Mesela, FANG: Her yatırımcının portföyünde bulunması gereken Facebook, Amazon, Netflix ve Google. Bunlara eskisi kadar revaçta olmayan Apple ve Microsoft’u da eklerseniz (ki ikisinin toplam piyasa değeri 1,5 trilyon dolar) FANGAM oluyor…
Aşağıdaki tabloda ABD’deki en büyük teknoloji şirketlerinin piyasa değerleri ve çarpanlarını görebilirsiniz. Bunlara, İsrailli profesör Yuval Hariri’nin Davos’taki konuşmasında sözünü ettiği yaklaşmakta olan dijital imparatorluk devrinin oligarkları da diyebiliriz.
Apple: Halen dünyanın en değerli teknoloji şirketi. Bir süredir iPhone satışlarında büyüme yok diye yatırımcıların gözünden düşmüş olsa da Apple, bir sonraki hamlesini planlamakla meşgul. Elinde de 250 milyar doların üzerinde nakit var. Tekno-tüketicilerin kendi elleri ile girmekte oldukları dijital-esaret dünyasına giden yolun taşları Apple ürünleri ile döşeniyor. Hâlihazırda dünyada 1,3 milyar kişinin elinde iPhone bulunuyor. Samsung’la birlikte mobil hayatımızı kontrol altına almış durumdalar.
Google: Bir tane daha yok. Yahoo ve Bing gibileri yanına yaklaşamadılar. Bulutta bir yerde yaşıyor. Bilgiye ulaşmada dünyayı değiştirdi. Bir süredir gidecek yer arayışında sanki. Şoförsüz arabalara, yapay zekâya ve Big Data’ya hazırlıyor bizi. Eğitimden sağlığa, seyahatten reklama her şeyi değiştirdi. Gmail, Youtube, Maps, Drive gibi aplikasyonlarla etrafımızı sarmış durumda. Dijital imparatorluk döneminin en önemli dükalıklarından biri olacak. Sanırım istihbarat teşkilatından sorumlu olabilir FANGAM Cumhuriyetinde. Son beş senede Nasdaq’tan yüzde 50 daha fazla getirisi olmuş, az bile!
Microsoft: Heyecan vermese de, en yaygın ofis programı kullanımlarında rakipsiz. Ofis ortamında çalışanların beyaz yakalıların hayatını tümüyle buluta taşımak suretiyle kendini yeniden yarattı; Outlook 365 bir devrim sayılabilir. Son 5 senede yatırımcının 100 doları Microsoft hissesinde 330 dolar olmuş. Sessiz ve derinden giden, olmazsa olmazlardan biri.
Facebook: Önce sanal hayatımızı sonra da herhalde dünyayı ele geçirecek. Instagram, Whatsapp derken günde 1,4 milyar kişi Facebook’a giriyor ve elektronik ayak izini bırakıyor. Bu kadar data ile yapay zekâ ve sanal dünya üzerinden geçilecek dijital imparatorluk günleri geldiğinde Birleşmiş Milletlerden daha büyük bir güç olabilir belki de. Bir gün neyin gerçek neyin sahte haber olduğuna Facebook yönetimi karar verecek. Piyasalar Facebook yatırımcılarını memnun etmeye devam ediyor: Beş sene önce FB hissesine yatırılan 100 dolar bugün 640 dolar olmuş.
Bundan sonrakilerin geleceğinin geçmişlerinden daha da muazzam olmasını bekliyor yatırımcılar:
Amazon mesela: Alışveriş başta olmak üzere hayatımızın fiziksel tarafını ele geçirecek. E-ticaretten sonra bulut işlerine girdi, dünyanın en büyük veri depolama şirketi olmak yolunda. İnternet üzerinden film satış ve kiralama işi ile Netflix’e rakip; sanal ortamdan fiziksel dünyaya inip Whole Foods’u aldı, Echo ile evimize girdi, şimdi de sağlık sigortası işine giriyor, robot istihdam ediyor. Apple’ın aksine, şirketin büyümesinde bir sınır olmadığı beklentisi yatırımcıların hayallerini süslüyor olsa gerek, Amazon’un piyasa değeri geçen yılki kârının 360 katına ulaştı! Çin’de büyüyen Alibaba’nın kâr çarpanı 52. Demek ki Amazon’dan beklentiler Alibaba’nın yedi katı fazla. Bu şirketin gücünün nerelere kadar varabileceğini kestirmek henüz mümkün değil.
Netflix: Amazon, Hulu gibileri ile birlikte film yapımı ve dağıtımını külliyen değiştirme peşinde. Sinema salonları işletenlerin işi zor. Herhalde ileride TV işine de girer, kanallar tümden biter. Dünya çapında dağıtılan medya işinin bir gün internet üzerinden dağıtılması işten bile değil. Geçen sene 12 milyar cirosuna karşı yarım milyar dolar kar etti; piyasa değeri 214 yıllık kârına denk geliyor! Yatırımcılar Netflix’in henüz yolun çok başında olduğuna oynuyor olmalılar. Netflix’e beş sene önce yatırım yapanları 100 doları şimdi 1136 dolar oldu.
Yatırım portföyünüzde bu hisseler varsa, yaşadınız. Emeklilik kurtuldu. Çocuklarımız bu şirketlere kapağı atsa da yırtsa diye düşünenlerimizin sayısı da az değildir. Tabloya Tesla’yı da ekledim ki, ‘dünyaya egemen olma’ hayalinin parasal karşılığının nasıl geldiği daha iyi anlaşılsın. Karizmatik lideri Elon Musk’un kurduğu Tesla, henüz kâr nedir bilmiyor ama değeri şimdiden Ford’un üzerinde ve General Motors’la aynı. Yani gerçekten bir gün dünyadaki en büyük endüstrilerden biri olan otomobil sanayini devirip yerine elektrikli araç üreten firmaların geçip geçemeyeceği bilinmiyor ama hayalinin çok para ettiği kesin. Tesla da kendini teknoloji firması gibi konumlandırıyor çünkü bu hayaller yatırımcı dünyasında daha çok karşılık buluyor. Beş yıl önce Tesla’ya yatırım yapanların 100 doları şimdi 900 dolar oldu!
Dünyadaki rekabet kurumları istedikleri kadar tröstleşmeyi engellemeye çalışsınlar; Kuzey Kore’de değilseniz bu devlerin her geçen gün etrafımızda artarak örmekte oldukları düzenden çıkmak imkânsıza yakın. Yatırım dünyasında durum farklı değil. Eğer para yönetiyorsanız, FANGAM’ı ihmal edemezsiniz. FANGAM’lardan kaçış yok! Sadece altı şirketin değeri ABD Merkez Bankası’nın koskoca finansal krizi tersine çevirmek için pompaladığı paralara yakın bir değer ediyor. FANGAM Cumhuriyetine adım adım ilerliyoruz…
