Vayakel peraşası Bene Yisrael’in Mişkan’a olan büyük bağışlarından söz eder. Tanrı’nın varlığının konuşlanacağı yeri inşa etmek için Mısır çıkışında edindikleri altın, gümüş ve benzeri değerli varlıkları büyük bir sevinçle Mişkan’ın inşası için bağışlarlar.
Yeşayau 61/8’de yer alan ‘sone gazel beola’ pasuğu gereğince böyle kutsal bir yer için bağışlanan paranın başka bir yerden ‘çalınmış’ olmaması yani temiz bir para olması gereklidir. Yine pasuk gereğince bir kişi parasını dürüst olmayan yollardan kazanır ve bunu bağışlarsa bu bağış Tanrı gözünde ‘istenmeyen’ ve ‘hakir görülen’ bir bağış olacaktır.
Bu bilgilerin ışığında Bene Yisrael’in yaptığı bağışları nasıl edindiklerini sorgulamak mümkün olur. Onlar Mısır çıkışı öncesinde Tanrı emri ile Mısırlılardan altın, gümüş ve değerli varlıklar talep etmişlerdir. Eğer Mısırlılar bunları vermek istemeselerdi Bene Yisrael’in bağışı yukarıda belirttiğimiz duruma düşme tehlikesi ile karşı karşıya kalacaktı.
Birçok kitap ve özellikle HaKuzari bu konuda kesin bir dille Bene Yisrael’in istemiş ve almış olduğu bu varlığın uzun yıllar süren köleliğin ve karşılıksız zorla çalıştırmanın bir ödemesi olduğu kanaatindedir. Bene Yisrael iki yüz on yıl boyunca ‘ücretsiz’ çalışma yapmış ve Tanrı emri ile ödemeyi çıkışın hemen öncesinde talep etmiştir.
Burada fazladan bir soru sorma hakkımız da vardır. Bene Yisrael Mısırlılar için değil Paro ve onun hükümeti için çalışmışlardır. Onların bu zulmünü Bene Yisrael’in halka ödetmesi nasıl açıklanabilir?
Sorunun cevabını bulmak için Bereşit kitabının son peraşalarından Vayigaş peraşasına bakmak gerekir. Burada Yosef açlık yıllarında Mısır’da bulunan bütün parayı karşılık olarak verdiği buğday ile toplamıştır. Bir sene sonra halkın elindeki malvarlığı da buğday karşılığında Paro’nun hazinesine aktarılır. Bir yıl sonra Mısır halkının isteği üzerine bütün toprak Paro’nun malı olur. Bütün yıl yapılan ekme biçme işinin yüzde yirmisi Paro’ya aktarılır geri kalanı ise halkın olur. Buradan anlaşılana göre Mısır topraklarının tamamı Paro’nun mülküdür. Her şey de Paro’nun mülkü olduğundan Bene Yisrael Paro’nun mülkünün bir parçasından iki yüzyıllık ödemeyi talep etmiştir.
Bu temel etrafında Kızıldeniz’de meydana gelen olayı da başka bir görüşe göre açıklamak mümkün olacaktır. Bene Yisrael deniz ile Mısır ordusu arasında tuzağa düştüğünde deniz yırtılmayı reddeder. Yosef’in sandukası gelene kadar bu direnme devam eder. Yosef’in sandukası geldiğinde ise deniz daha fazla direnemez ve yırtılma emrine itaat eder.
Sinay Dağında Tora alındıktan sonra Mişkan inşası bu malvarlığı ile gerçekleşir. Tanrı adına bir tapınak inşa etmek Yosef’in zehutu ile gerçekleşmiştir. Eğer Yosef Mısır’daki toprağın ekonomik durumunu bu şekilde düzenlememiş olsaydı Mişkan elde edilen ‘haksız’ kazanç ile inşa edilmiş olacaktı. Sadece deniz değil birçok şey Yosef’in zehutu sayesinde Bene Yisrael’in önünde açılan yollara dönüşmüştür.
