Bu ayın başında İsveç’in büyük gazetelerinden Dagens Nyheter ilginç bir haber yayımladı. “Almanya’dan ‘Hitler Aylığı’ alan İsveçliler” başlığını taşıyan makale II. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın savaş iktidarıyla gönüllü olarak bağlantı kuran Alman olmayan bireylere değiniyor. Aralarında 200 İsveç vatandaşının da bulunduğu binlerce kişi Hitler’e bağlılıklarını ilan etmiş ve Alman vatandaşları ile aynı koşullarda ömür boyu aylık almaya hak kazanmışlardı. Yüz İsveç vatandaşı, Norveç ve Danimarka cephelerinde Naziler adına savaşmış hatta. Savaşın bitiminden sonra Almanya, Naziler adına savaşıp yaralananlara katkı ödemeyi büyük oranda sürdürmüş. Üstelik bu ödeneğin kökeni de Almanya’da 1950’de çıkarılmış yasaya dayanıyor!
Günümüzde altısı İsveç vatandaşı olmak üzere İsveç’te yaşayan 15 kişi her ay savaş aylığı almayı sürdürüyor. İsveçlilerin yaşı 82 ila 101 arasında olup, yatan miktar 1.500 – 10.000 İsveç Kronu (yaklaşık 900 ile 6000 TL) arasında değişmekte. Bu 15 kişiden üç kadın, eşlerinden miras olarak bu aylığa hak kazanmışlar! Alman yetkililer İsveçlilerin hangi gerekçelere dayanarak bu parayı aldıklarını açıklamaya yanaşmıyor. Alman makamlar ödeneği alanların ‘insan hakları suçu’ işlemediğini belirtmekte. Öte yandan 1950’de yürürlüğe giren yasadan Nazilerin dul eşlerinin de yararlandığı bilinmekte.
Birçok Avrupa ülkesinde “Hitler Aylığı” olarak anılan aylık politik tartışmalara sebep olmakta. Almanya’nın bu ödenekle ilgili detayları ve ödeneği alan kişilerin kimliklerini saklaması büyük tepkilere yol açıyor. Belçika, aylık alan en az 18 kişiye ödemelerin durdurulması ve bu kişilerin kimliklerinin açıklanması için yakın dönemde meclis kararı aldı.
1990’ların sonunda Alman bir televizyon programı Letonya’dan 128 askerin gönüllü olarak Nazi birliklerine destek verdiklerinden ötürü Almanya’dan maddi katkı aldığını açığa çıkardı. 1950’de çıkan yasa 1998’de değişmiş ve aylığın ödenmesi, insanlık suçu işlememiş bireylere sürdürülmüş. Bu yılın Şubat ayında 15 ülkeden 2033 kişiye Almanya’dan para transfer edildi. Ödeme alanların Nazi Almanya’sına katkılarının ne düzeyde olduğu bilinmemekte. Aktarılan paranın toplamı yaklaşık 8 milyon İsveç Kronu (4,7 milyon TL).
↔↔↔
İsveç gazetesi haberin son bölümünde İsveç’e aktarılan paranın vergilendirilip vergilendirilmemesi üzerine dururken, bu haber bende rahatsızlık ve şaşkınlık yarattı. İkinci Dünya Savaşı sonrası Almanya’nın, Naziler adına savaşıp da yaralananlara bir defaya mahsus tazminat ödemesini anlayamaya çalışabilirdim de, uzun yıllar boyunca ödenmiş bu aylığı aklım almıyor. Almanya’nın günümüzde hangi ölçütlere dayanarak, şeffaflıktan yoksun bir biçimde böylesi bir kaynak ayırabildiği mantık çerçevesine sığmıyor. ‘İnsanlık suçu işlememiş olmak’ hangi vicdanı rahatlatıyor, bilmiyorum. Niteliği ister askeri ister başka biçimde olsun Nazi Almanya’sına katkı sağlayanlara, günümüz Almanya’sının gönül bağı ve teşekkürü baki kalmış görünüyor. Bu da benim algımda, Almanya’nın ırkçılıkla mücadelede konusunda samimiyetini azaltıyor.
İsveç gazetesi kamuoyunu aydınlatarak kanımca başarılı bir habercilik örneği sergiledi. İsveç parlamentosunun Belçika örneğini izleyerek bir karar çıkarmasını dilerdim; ama bu konuda gerçekçi bir beklentim yok. İsveç’in gözünde ‘vergi kaygısından’ çok daha fazlasını uyandırmalı bu ‘kara para’. İçimden yükselen bulantıyı açıkça yazmalı. O para sadece ‘kara’ değil aynı zamanda kanlı.
