Pesah’ın soruları

Ailenin en küçüklerine Pesah’ın anlamını, Mısır’dan kaçışı, özgürlük hikâyemizi bir kere daha anlattık. Pesah’ın en güzel geleneklerinden biri bence ailelerin en küçük çocuklarının sorduğu dört soru. Kolay gibi gözüken dört soru aslında Mısır’daki esaretimizi, kaçışımızı, özgürlüğümüzü basit bir dille çocuklara anlatırken bütün bayramı özetler. Neden bu akşamın diğer akşamlardan farklı olduğu, neden sadece matza yediğimiz, neden acı otlar yediğimiz gibi… Bunlara verilen cevaplarla çocuklar oldukça bilgi sahibi olsa da, Pesah’ın soruları ileriki yaşlarda da devam eder. Yaşlar büyüdükçe “neden matza yeriz” soruları, yerini “neden dört bardak şarap içeriz” gibi sorulara bırakmaya başlar. Yaş büyüdükçe kafamızdaki sorular değişse de, her konuda olduğu gibi bu konuda da bilmediklerimizi sormak iyidir. Öğrenmenin yaşı yoktur ne de olsa…

Bir de Pesah sorularının en popüler olanı vardır ki, kutsal kitaplarda yazmasa da her ülkede en çok kullanılanı o sorudur. Pesah’ın dört sorusundan bile daha çok kullanılan soru: “Pesah’ta … yenilir mi?” sorusudur. Üstelik bu soru Pesah’ın son gününe kadar sorulmaya devam edilir.  Bence bu da cevabını bildiğimiz sorulardan biridir. Eğer Pesah’ın sekiz gününün de hakkını vermek istiyorsanız ve bir yemek konusunda tereddütteyseniz yememek daha akıllıcadır.   Aslında ne yenip ne yenemeyeceği net olan bir bayramdır. Yine de değişik kökenleri olan Yahudilerin Pesah yemeklerinde ufak tefek farklılar olabilir, örneğin “Pilav yenir mi?” konusunda kararsız kaldıysanız, seçiminizi patates, tatlı patates gibi karbonhidratlardan yapıp kafaca rahat edebilirsiniz. Kolalı içecekler ve bazı alkoller de çocukluğumdan beri tartışma konusudur. Zaten kolalı içeceklerin çok zararlı olduğunu düşündüğümden ve bütün yıl boyunca üç tane zor içtiğimden, benim için konu olmamıştır. Yurtdışında Pesah için ‘kosher yemek’ bölümlerinde satıldığına çok rastladım. 

En çok sorulan ikinci Pesah sorusu için “Ne zaman yiyeceğiz?” olmalı… Geçen hafta gördüğüm dört soru karikatürü beni çok güldürürken uzun seneler öncesine, öğrencilik yıllarıma götürdü.  Üniversite yıllarında bana ve birkaç Türk arkadaşıma daha Pesah’ta evlerini açan bir Kolombiyalı ailede misafirken, sofrada okunan dua ve şarkılar Türkiye’de alışageldiğimizin iki mislinden fazla sürmüş, tam yemeğe başlayacağımızı zannederken yeni bir şarkı başlamıştı.  Bizi evlerine davet edip, bayramda bizi yalnız bırakmadıkları için ne kadar müteşekkir olsam da, o gece hissettiğim açlık hissini hâlâ hatırlıyorum. Yemeklerin ise bizimkilerden çok farklı ve çok şekerli olduğunu da… Yine de bayramda bizi yalnız bırakmayan eski komşularımla, yirmi seneden fazla geçmesine rağmen hala kopmadık. Mesafeler uzak olsa da, hâlâ bayramlaşırız.  Pesah Bayramınızı kutlar, tüm bayramları sevdiklerinizle hep beraber geçirmenizi dilerim. Hag Pesah Sameah!