Mevcut Durum
İsrail’de Likud’un başını çektiği millici-dinci ittifakı 55 sandalyede kaldığı için hükümet kuramıyor.
İttifak yapmamış olan, Millici-liberal kesimin başat partisi Mavi-Beyaz, ekonomi, güvenlik ve dışişleri konularında Netanyahu’nun Likud’u ile aynı düzlemde olmasına rağmen onun ittifak icabı temsil ettiği dincilerle bir araya gelemiyor. Dahası, bunlar Netanyahu antipatisiyle malul olduklarından yapmaları gelen pazarlıklar açısından felç olmuş durumdalar.
Millici laik sağın temsilcisi Lieberman liderliğindeki İsrail Evimiz Partisi dincilerin söz sahibi olabilecekleri bir koalisyona karşı.
Parlamento aritmetiğinde yüzde 10 ağırlığı olan ve İslamcısından laik olanına çeşitli Arap kesimleri temsil eden Ortak Liste, ülkedeki Arap sektörünün sorunlarına eğileceğine El Fetih ve Hamas örgütleri kaynaklı mahalle baskısına maruz kaldığından aslî görevi olan İsrailli Arapların menfaatlerine odaklanmaktan aciz durumda.
Bu siyasi blokların talepleri arasında bir uzlaşıya gidilemediği takdirde İsrail’in ciddi bir anayasal krize yuvarlanmış olduğunu inkâr etmek mümkün olmayacak.
Çıkış Yolu
İsrail Parlamentosu’nun yasama yapabilmesi için bir hükümetin kurulmuş olması şart değil.
Bu Gordiyon Düğümünü çözmek için yapılması gereken şey önce anlaşmazlık konularının bir envanterinin çıkarılması sonra bunların her seferinde bir tek konuya odaklanılarak oylanması ve yasama yapılmasıdır.
Böyle bir girişimi hangi parti yapabilir? Dincilerle seçim ittifakı kurmuş olan Likud partisi yapamaz. Ama sırtında yumurta küfesi olmayan Lieberman veya laiklik konularına sıcak bakan Gantz yapabilir!
Böylece, laiklik platformunda buluşacak olan Arap sektörünün bir kısmı dahil İsrailli seçmen, okullarda tevhid-i tedrisat, cumartesi günleri toplu taşıma ve iş yerlerinin açık olabilmesi, sivil nikâh gibi konularda gereken reformları yapabilecek ve bunların koalisyon pazarlıklarına feda edilmesinin önüne geçebilecektir.
Bu türden bir ilk girişim başarılı olursa yaratacağı momentum ve kamuoyunun silindir gibi baskısı partileri iş birliğine zorlayacak, Yürütme erki yeni hukukî mevcut durumu kabullenerek yapması gerekenlere yani icraata odaklanabilecektir.
Hukuk, kifayetsiz siyasilerin elindeki oyuncak olmaktan bu yöntemle kurtarılınca bunların siyasetten tasfiyeleri de kolaylaşabilecektir.
Bu yeni bir siyaset anlayışı gerektiriyor. Bu konuya angaje olacak toparlayıcı bir siyasetçinin bir sonraki seçimde oyları da toparlayacağını var saymak yanlış olmaz.
