Sabah bilgisayarımı açıp gelen iletileri okurken, yurt dışından bir arkadaşımın yolladığı şarkının videosuyla karşılaştım: Roy Clark’ın sesinden Yesterday When I Was Young. Bu şarkı, beni uzun yıllar öncesine götürdü. Gençliğimde bunun ezgisini büyük bir keyifle dinlerken, sözleri üstünde pek durmamışım. Belki de yaşım gereği ilgisiz kalmışım; oysa bu sabah, müziğinden çok şarkının söylediklerine yoğunlaştım, beni uzun bir süre düşünmeye yöneltti. Bu sözler, belirli bir yaştan sonra belki her birimizin zaman zaman yaptığı gibi, kendi gençliğimizle hesaplaşması üstüne yazılmış: Yıllar önce yapmak istediklerimiz, yapamadıklarımız, gerçekleşen ya da yıkılan hayallerimiz, bizi sürükleyen duygular, o eski günlerden bu yana yitirdiklerimiz… Konu hesaplaşmaya geldiğinde, üstünde düşünülecek o kadar çok şey var ki… Şarkının son sözlerini de anımsatmak istiyorum:
“İçimde söylenmeyecek birçok şarkı var, / Zira dilimde gözyaşının acı tadını hissediyorum / Ve benim, gençliğim için dünle hesaplaşma vaktim geldi.”
Ne denli üzülsek, için için hayıflansak da, bir hayatı yeniden yaşama olanağımız yok! Elbette ki düşünebilir, geçmişimizin her anını sorgulayabiliriz; ama aynı ırmakta bir kez daha yıkanamayacağımız gibi, gençlikte olumlu ve olumsuz anlarıyla yaşadıklarımız, artık geçmişte kalmıştır.
Şu gerçeği de unutmamalı: Şimdiki aklım, birikim ve deneyimlerimle yapabildiklerimi, gençlik yıllarımda gerçekleştirebilir miydim? Hiç sanmıyorum! Her yaşanan dönemi, mutlaka kendi koşulları içinde değerlendirmek gerektiğini düşünüyorum. Gençlik yıllarıma göre bedensel gücümün eksildiğini hissederken, buna karşın düşünce ufkumun giderek açıldığını görebiliyorum. Bu yüzden sorguladıkça, şarkıda geçen hesaplaşma sözcüğü de bana anlamsız gelmeye başlıyor. Çünkü çıkaracağım sonuçların, hayıflanmanın dışında, ne bana ne de bir başkasına yararlı olacağından kuşkuluyum.
Sanskrit dilinin en değerli yapıtlarından biri olan halk destanı Mahabbarata’da geçen şu sözleri paylaşmak istiyorum:
“Genç bir adamın hayalleri orta yaşlı birinden farklıdır. Yaşlı bir adamsa gençliğinde kurduğu hayalleri özler.”
Bu satırları yazarken, Beatles grubunun söylediği, dönemin en ünlü şarkılarından biri aklıma geliyor: Yesterday. İçinde yine geçmişin, yine hesaplaşmanın yer aldığı sözler. Sürekli düne inandığını yineleyerek... Çünkü dün kavramı, yalnızca bir geçmişi değil, içinde tüm yaşanmışlıkları barındırıyor.
Görüyor musunuz, sabah saatlerinde dinlediğim bir şarkının sözleri beni nereden nereye götürüyor? İyisi mi sözlerimi Mevlȃna’nın dizeleriyle noktalayayım:
“Dünle birlikte gitti cancağzım
Ne kadar söz varsa düne ait
Şimdi yeni şeyler söylemek lazım”
Yeni şeyler!
Hayıflanarak değil, geçmişten ders alarak…
Geleceğe umutla bakarak…
