Yakup ALMELEK
İngiliz Parlamentosu’nun ana girişinde, rahatlıkla görülebilecek bir yerde ve büyüklükte bir levha varmış. Şunlar yazılıymış o levhada.
İngilizlerin ebedi dostları yoktur. İngilizlerin ebedi düşmanları yoktur. İngilizlerin ebedi menfaatleri vardır.
İngiliz politikasını biçimleyen bir ilkedir bu. Çıkar hangi yönde ise, karar da o yönde yürür.
***
Chaim ( Haim) Weizmann, Rus Çarlığı’na bağlı Lehistan’da 1874 yılında doğdu. Yahudilerin üniversitelere girmesini düzenleyen kota sistemine duyduğu nefret yüzünden, 17 yaşındayken Rusya’yı terk etti. Almanya ve İsviçre’de kimya okudu. Profesör oldu. 1904’de İngiltere’ye yerleşti. İcat ettiği mısırdan aseton elde etme yöntemi, İngiltere’nin mühimmat sanayine çok önemli katkılarda bulunmuştur.
Bu buluş onun İngiliz Hükümetleri nezdinde büyük sempati toplamasına nedendir. Bunun yanında İngiltere’ye her yıl oldukça yüklü bir kazanç musluğu da olmuştur.
O kadar ki, şöyle bir hikâye anlatılır:
İngiliz Hükümetleri büyük kişisel başarıları simgeleyen ve adı Beyaz Kitap olan bir kitap neşredermiş. Ayrıca icat sahibi isterse bir arzuda bulunurmuş, bu arzu bu kitapta yer alırmış ve İngiliz Hükümetince de yerine getirilirmiş.
İngiliz Başbakanı Arthur James Balfour, davet etmiş Weizmann’ı Kralın sarayına ve sormuş:
Dile benden ne dilersin!
Weizmann, kabarık bir banka cüzdanı isteyebilirmiş ancak canı çekmemiş. Bir unvan sahibi olabilirmiş, reddetmiş. On beş (15) çocuğu için yirmi odalı ve yüzme havuzlu bir villanın kendisine bağışlanmasına yönelebilirmiş, gerek duymamış. Salt şunu dilemiş:
"Filistin’in vaat edilmiş topraklarında Yahudilerin yerleşmesine ve bir devlet kurmalarına izin verin, aklımda ve gönlümde başka hiç bir arzu yatmıyor."
Başbakanın yanıtı net ve kısa olmuş: "Bu dileğinizi Majestelerinin Hükümetine arz edecek ve Beyaz Kitap’ta yerini almasını temin edeceğim.
***
Lord Balfour kendi adıyla anılan bildiriyi 2 Kasım 1917 de yayımladı. Bildiriyi İngiliz Yahudi Cemaatinin Lideri Lord Rothschild’e aşağıdaki şekilde sundu.
Sayın Lord Rothschild,
Majestelerinin Hükümeti olarak, Yahudilerin siyonist düşüncelerine olumlu bir şekilde yaklaşan ve hükümetimiz tarafından onaylanmış bir bildiriyi sunmaktan onur duyuyorum.
Majestelerinin Hükümeti, Filistin’de bir Yahudi Yerleşim Bölgesinin tesisine olumlu yaklaşmaktadır ve bu projenin tahakkuku için gerekecek gayreti göstermeyi hedeflemektedir. Hiç şüphe duyulmamalıdır ki, Filistin’de yaşayan ve Yahudi olmayan toplulukların bu çalışmadan dolayı dini ve hukuki haklarına halel gelmeyecektir. Aynı şekilde dünyanın diğer bölgelerinde yaşayan Yahudilerin hakları ve siyasal statüleri de koruma altında olacaktır.
Bu deklarasyonu Siyonist Federasyonu’nun bilgilerine sunmanızdan gurur duyacağım.
Arthur James Balfour
Bu bildiri bütün dünyadaki Yahudilerce sevinç içinde karşılandı ancak bunu salt bir jest veya Haim Weizmann’ı ödüllendirme olarak betimlemek yanlış olabilir. İngilizler, Filistin’de bir Yahudi Devletinin varlığını bölgedeki petrol çıkarları için gerekli görüyorlardı.
Araplara karşı Yahudi’leri bir koz olarak kullanmaları, akla ilk gelen savlardan biridir.
Bildiriyi, bütün Arap Devletleri şiddetle protesto ettiler. İngilizler otuz yıl, sözlerine rağmen fakat ulusal çıkarları gereği İsrail Devletinin kurulmasına karşı çıktılar. O yıllarda, "English, go home" – İngiliz, evine dön- bölgenin en gözde sloganı haline geldi.
Tarihi, ihtiyaçlar doğurur. Her şeye karşın İsrail Devleti 1948 yılında dünyaya gözlerini açtı.
***
Prof. Dr. Haim Weizmann, her Pesah Bayramı’nda eşi, ailenin diğer büyükleri ve on beş çocuğuyla yemek yerken "Este anyo aki, a lotro anyo en las Tierras Santas’’ -Bu yıl burada, gelecek yıl Mukaddes Topraklarda-" dileğinde bulunurmuş
Tanrı onayladı bu dileğini. İsrail Devleti’nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. 1952’de Ulu Yaratan’ın indine çağırılıncaya dek.
Not: Yakup Barouh’a elektronik posta ile gönderdiği bilgiler için çok teşekkür ederim. Y.A.
